Marmurowa maska ukazująca Kartaginkę. Zaskakujące odkrycie z sanktuarium Tofet

W trakcie wykopalisk prowadzonych na terenie sanktuarium Tofet, które znajduje się na obszarze ruin dawnych punickich portów w Tunisie w Tunezji, przez archeologów została odkryta marmurowa maska, która przedstawia kartagińską kobietę. Zgodnie z datowaniem przeprowadzonym przez naukowców zabytek ten pochodzi z samego końca IV wieku p.n.e.

Marmurowa maska z sanktuarium Tofet

.Ujawniona na obszarze stanowiska Tofet w Tunisie w północnej Tunezji marmurowa maska kartagińskiej kobiety rzuca nowe światło na historię kulturową i religijno-duchową Punijczyków. Nic dziwnego, że takie znalezisko zostało dokonane właśnie w tym miejscu, gdyż Kartagińczycy traktowali sanktuarium Tofet jako święte miejsce – składali oni w nim ofiary czczonym przez siebie bóstwom Baala Hammona oraz Tanit.

O najnowszym niezwykłym znalezisku w Tofet poinformowało tunezyjskie ministerstwo kultury. Eksperci podkreślili, że odkrycie to pozwoli nam lepiej zrozumieć artystyczne oraz duchowe życie Punijczyków cywilizacji punickiej, której kultura łączyła wpływy fenickie, berberyjskie i śródziemnomorskie. Specjaliści uważają, że maska mogła służyć jako ofiara wotywna – ex-voto – oraz że była ona poświęcona kartagińskim bogom Tanit i Baal Hammon.

Marmurowa maska z sanktuarium Tofet ukazuje punicką kobietę. Twarz Kartaginki została przedstawiona w spokojny sposób. Jej fryzura została wykonana w stylu fenickim, który charakteryzował się tym, iż włosy były splecione w loki – a same włosy były kędzierzawe. Takie fryzury są powszechne w przypadku rzeźb fenickich  i luksusowych wyrobów – były one symbolem wysokiego statusu społecznego i religijnej pobożności wśród elit punickich.

Sanktuarium poświęcone Tanit oraz Baalowi

.Jak stwierdził prof. Imed Ben Jerbania z Tunezyjskiego Instytutu Dziedzictwa Narodowego (INP), który stoi na czele zespołu archeologów prowadzących wykopaliska w Tofet, kunszt wykonania i stylistyczna czystość maski sprawiają, że jest ona „jednym z najrzadszych przykładów punickiej sztuki portretowej, jakie kiedykolwiek odkryto”. Przedmiot ten prawdopodobnie wisiał kiedyś na ścianie sanktuarium w Tofet lub stał na ołtarzu jako część rytualnej ekspozycji oddającej cześć boskiej mocy kobiecej.

Wstępne analizy laboratoryjne pozwolą ustalić pochodzenie marmuru i ślady starożytnych pigmentów, które wciąż są widoczne na jego powierzchni. Wstępne wyniki sugerują, że pochodzi on z kamieniołomu we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego, co potwierdza teorie mówiące o tym, że pomiędzy Kartaginą a miastami fenickimi takimi jak Tyr, czy Sydon, obowiązywała wymiana handlowa.

.Sanktuarium Tofet w Kartaginie, które było położone tuż obok punickich portów, funkcjonowało jako niezadaszone święte miejsce od VIII do II wieku p.n.e. Na terenie tym odkryto tam tysiące urn, płaskorzeźb i inskrypcji, które ujawniają, iż w miejscu tym funkcjonował złożony i praktykowany na dużą skalę kult poświęcony fenicko-punickim bóstwom Tanit – bóstwu płodności i księżyca – oraz Baal Hammonowi, panu nieba i obfitości rolniczej.

Marcin Jarzębski