Polityka historyczna jest elementem uzupełniającym dyplomację Niemiec, Francji, Rosji i Izraela. Jej brak nas osłabiał, a w pewnym uproszczeniu pozwalał wręcz bezkarnie szyć nam buty <>. Ciekawym elementem klęski narracyjnej naszej części Europy były uroczystości 200. rocznicy urodzin Marksa. Ewidentny dowód, że nasza wrażliwość i nasze doświadczenie cierpienia w komunizmie, mimo że dołączyliśmy w 2004 roku do UE, nie zaistniały.

Władza samorządowa jak każda podlega krytyce, a ministerstwo nie może być niemową, kiedy samorządy, często nawet kierując się dobrymi intencjami, czynią krzywdę kulturze. Jednocześnie ministerstwa odpowiedzialne za edukację, kulturę czy naukę mają szczególną powinność przedkładania dobra wspólnego nad polityczność.

Wybory do Parlamentu Europejskiego to dobry moment do dyskusji nie tylko nad tym, jaką strategię wybrać na następne pięć lat, lecz także nad tym, jak nie dać się wypchnąć z ustalania kształtu ligi i obowiązujących w niej zasad. Nasza propozycja to liga równych, uczciwych reguł. Mimo bólu i społecznego dyskomfort warto walczyć o pierwszą ligę.

Narzekanie na niemoc programową nie jest wynikiem braku charyzmy i szczerości liderów, lecz jest niemocą systemową, niemocą diagnoz i poprzedzającą je niemocą zdolności zadawania istotnych pytań. Wygrają te ugrupowania i ruchy społeczne, które pierwsze zaczną odpowiadać na ukryte, niewygodne czy niemodne pytania.

Prawicowi świętoszkowie w gębie bez przełożenia na życie prywatne i cierpiący za miliony lewicowcy, którzy w życiu realnym pogardzają ludźmi pracy fizycznej. Dodać należy nadmierną troskę o własne wzbogacenie, i to kosztem budżetu państwa czy organizacji pożytku publicznego. Wystarczy przypomnieć niektóre prywatyzacje. Elity bez świadectwa życia nikogo nie przekonają, mogą tylko manipulować lub zastraszać ośmieszeniem.

Ktoś powie, że przecież można byłoby napisać również tekst o największych strategicznych, ideowych błędach, sprawach niedostrzeganych i pomijanych świadomie. Po co? Mało nam kłótni, a za dużo normalnej, niezacietrzewionej, politycznej rozmowy? Po 16 latach uważam, że 19 listopada Wrocław powinien powiedzieć „Dziękuję”, a ja tym tekstem próbuję to po prostu uczynić.

Ciekawe jest, że zarówno M. Lilla, jak i J. Zielonka dostrzegają ten sam błąd niepolityczności, życzeniowego myślenia liberalnych polityków, łudzących się, że Trump, brexit, Ruch Pięciu Gwiazd, Kaczyński i Orbán to przypadek i wkrótce liberałowie, czytaj „normalność”, wygrają i będzie tak, jak było. Tęsknota za przeszłością usprawiedliwia brak wizji przyszłości.

W polityce wytworzyliśmy mechanizmy, które katolicka nauka społeczna określa „strukturami grzechu”. Nawet kiedy człowiek angażuje się w działalność polityczną z chęci służby wobec innych, często staje się cynikiem nieszanującym reguł. Widać to choćby po billboardach rozwieszonych na ulicach polskich miast, jeszcze nim zaczęła się kampania. Przestrzegając wszystkich zasad, ma się dużo mniejszą szansę na elekcję. Sami stworzyliśmy w polityce swoiste „czarcie zapadki”, w które wpadają nawet ludzie szlachetni.

Zachód nie chce się nas uczyć i nie podejmuje nawet próby oddzielenia formy od treści, przykłada do nas główne, światowe klisze postrzegania i oczekiwania, w tym kliszę niemiecką. Nasza jest zbyt niszowa. Kto w świecie wie chociażby to, iż w Polsce podczas II wojny światowej zginęło nie tylko 3 miliony polskich obywateli żydowskiego pochodzenia, ale i 3 miliony etnicznych Polaków? Polskie doświadczenie zapisane w konstytucji, zrównujące w pewnym uproszczeniu zło faszyzmu ze złem komunizmu, także jest obce wielu krajom UE.

Czy głosując tak, a nie inaczej, obniżam, czy podwyższam społeczną polaryzację i agresję – muszę dziś brać to pod uwagę. Nie oznacza to rezygnacji z polemik, ale nakazuje co najmniej łagodzenie języka.

Let’s try to look at the issue of migrants-refugees not from the immediate and Polish perspective, but as European citizens taking responsibility for the shape of our European home in 20 years.

Essayons de regarder la question des réfugiés-migrants non pas de la perspective polonaise et à court terme, mais en tant que citoyens de l’Europe prenant la responsabilité de la forme que revêtira notre maison européenne, d’ici 20 ans.

Jeżeli nie przekażemy naszym dzieciom empatii i gotowości pomocy dla obcych, nawet bardzo innych, to możemy się nie doczekać podobnych reakcji naszych dzieci w stosunku do nas. To, jak rząd komunikuje się ze społeczeństwem, buduje poprzez uproszczenia mury także w naszych kieszeniach i sercach. To i błąd, i grzech.

Mówi się nam: akceptujecie wszystko na naszych warunkach, macie naśladować (A. Mickiewicz nazwałby to świeżomałpować), potakiwać, słuchać, a nie proponować. Co więcej, zaakceptujcie, że jak mamy kłopot, to wasza inność jest idealnym materiałem na kozła ofiarnego.

Lupa jest wielkim reżyserem, Janda i Gajos są wielkimi aktorami, filmy Kutza zrobiły najwięcej dla ukazania polskości Śląska, a Wajda to epickie opowieści zawieszone w polskiej historii i budujące naszą tożsamość absolutnie niesprzeczną z wartościami prawicy.

Nowe pokolenie już wie, że nie będzie żyło w bogatszym świecie niż ich rodzice, wie też, że liberalna demokracja zjada własny ogon i jest źródłem głębokiego kryzysu cywilizacyjnego, chociażby z nie do końca uzmysłowionego dla wszystkich w skutkach pęknięcia między wolnym rynkiem i demokracją, władzą korporacji nad demokracją, zabijaniem obywatela dla lepszego życia konsumenta. Dostrzega oligarchizację życia publicznego.

Kultura i sztuka w polityce miejskiej nie powinna być podporządkowana obywatelskości, bo grozi to wyjałowieniu. Potrzebujemy odniesień wyższych, w sztuce szukającej odpowiedzi podstawowych, które budują ład aksjologiczny i tworzą „ciepłe‘’ relacje społeczne, bo obywatelskość to coś więcej niż umowa społeczna. Bycie obywatelem Polski, Wrocławia, osiedla Pracze to nie tylko definiowanie miejsca zamieszkiwania.

25 października 2015 r. wyborcy dokooptowali nową grupę do systemu politycznego. Przegrani nie są w stanie tego zaakceptować, a przecież konieczne jest dokooptowanie między innymi tego środowiska jako ekspertów i dziennikarzy. Od tego zależy bardzo dużo: zależy, czy Polska będzie składać się z dwóch wrogich plemion biegających na skargę do innych.

Media działają tak, jakby chciały rozerwać środek, a środek to klasa średnia, to gwarant konsensusu, spokoju i rozwoju państwa. Rozrywanie, zmniejszanie środka to rozszarpywanie wspólnoty, co powoduje między poszczególnymi biegunami coraz większe nieporozumienia, od których już tylko krok do agresji, na którą media mogą sobie ponarzekać, jeszcze bardziej rozrywając środek.

Wystarczy spytać, ile inicjatyw obywatelskich przeszło procedurę parlamentarną. W 25 lat nie podjęto ani jednej, zmarnowano dziesiątki milionów podpisów. To wszystko buduje klimat dystansu do państwa, do naszego zaangażowania także lokalnego. Klucz obywatelskości jest w stolicy.