ChatGPT będzie mieć działanie podobne do rewolweru na Dzikim Zachodzie, zwanym po upowszechnieniu „wielkim wyrównywaczem”. Nasze wykształcenie i wszelkie przewagi nabyte w pocie czoła w szkołach i na kursach ulegną dewaluacji.

Od strony biologicznej siła woli zależy od poziomu glukozy, jednak od strony duchowej karmi się sensem. Zajmowanie się czymś, co ma sens, wzmacnia siłę woli, podobnie jak myślenie o wyższych celach i ideałach – pisze Jędrzej STĘPIEŃ W CV, w sekcji „moje najmocniejsze strony”, ludzie najczęściej wymieniają szczerość, poczucie humoru, uprzejmość, kreatywność, odwagę, a nawet skromność, zapominając o samoopanowaniu, cesze leżącej u podstaw największych ludzkich osiągnięć, a pochodzącej wprost z siły woli. Ta celna obserwacja otwiera książkę Willpower napisaną przez…

Pytania o koncepty pobudzają wyobraźnię, wywołują skojarzenia, wspomnienia i skłaniają do wybiegania w przyszłość równie skutecznie za cenę nieznacznej tylko utraty kontroli nad formą i aspektem czasownika używanego przez odpowiadającego. Przy uwzględnieniu korzyści płynących z aktywacji refleksji jest to ruch wart swojej ceny.

Pora naprawdę przestać koncentrować się na obrotach i zacząć myśleć, w jaki sposób generować zyski, by może część z nich odkładać na czarną godzinę. Będzie trudno, bo po wyciszeniu epidemii przyjdą turbulencje gospodarcze i walutowe oraz skowyt o zapomogi, redystrybucję i nacjonalizację, o jakiej jeszcze nie słyszeliśmy.

Kilka starych krzeseł i nieduża tablica z pytaniem dnia rozstawione na cotygodniowym targu w małym prowansalskim miasteczku – oto sposób na bezpłatną naukę języka francuskiego, a przy tym dysrupcję w dziedzinie nauki języków i niewielki, choć poważny projekt kulturotwórczy.

Dziś prowadzę zajęcia przez internet. Moi uczniowie z całego świata łączą się ze mną za pośrednictwem swoich laptopów, tabletów i smartfonów, nie zawsze zdając sobie sprawę, że łączą się z południem Francji. Przenosząc się do świata wirtualnego, okroiłem całe doświadczenie edukacji ze wszystkiego, co nie było esencjonalne, i zostawiłem sam środek, czyli konwersacje po angielsku.

26 września celebrujemy język jako narzędzie refleksyjnego myślenia, źródło indywidualnej wolności i wszystkich ludzkich osiągnięć, także (a nie przede wszystkim) tych związanych z odzyskiwaniem zgubionego bagażu na lotnisku.

Myślenie refleksyjne nigdy nie jest łatwe, bo wymaga wielkiej siły woli, by wytrzymać stan intelektualnego niepokoju związanego z brakiem natychmiastowej odpowiedzi. Jego sednem jest umiejętność odsunięcia w czasie ostatecznej odpowiedzi i cieszenie się chwilową niepewnością.

Zapytałem jedną z druhen, dobrą uczennicę, która marzy o studiowaniu medycyny, czy wie, kiedy zaczęła się druga wojna światowa i czy mówili o tym w szkole. Daty nie znała, ale wspomniała, że chyba – chyba – wszystko zaczęło się od ataku Niemców na Polskę. Jeszcze pokolenie, góra dwa i wybielą się kompletnie.

Francja zdaje się zawsze mówić: „Bonjour, zobaczmy, co da się z ciebie zrobić”. Nie ma tam, jak u nas, woli zaorania wszystkiego i uprawiania od zera „jak trzeba”. Nie widać we Francji ugorów kulturowych; nic nie jest pozostawione samo sobie: krajobraz, dziedzictwo, język, polityka, media, traktowanie obcych czy cotygodniowy targ.

Nacisk na wykorzystywanie technologii edukacyjnej skazuje nowe pokolenia na próżne ściganie się z maszynami w dziedzinie efektywności, zamiast orientować młodych ludzi na rzeczy, w których człowiek pozostaje niedościgniony, jak rozumienie, kreatywność, empatia czy sport. Najnowszą obsesją w dziedzinie edukacji staje się ponadto mierzalność jej efektów.

Poziom jest dla człowieka tym, czym dla drzewa są korzenie. Im głębiej sięgają, tym trwalsza i bujniejsza jego korona. Nasza kultura przypomina dzisiaj drzewo o wybujałej koronie i bardzo krótkich korzeniach, które za chwilę albo się przewróci, albo uschnie, a my w obliczu tych zagrożeń nadal inwestujemy w jego koronę. Ślepa pogoń za umiejętnościami i źle pojętą innowacyjnością zabija akademię.

Learning a foreign language provides a unique opportunity to explore the meaning of even the most basic of concepts which have long been taken for granted in the native language.

Dopiero zrozumienie daje człowiekowi pełną władzę nad tym, co zrozumiane. Należy przy tym wskazać, że rozumienie dzieli się na świadome i podświadome. Podświadomie rozumiemy większość rzeczy: sugeruje to skuteczne komunikowanie się we własnym języku oraz precyzyjne używanie słów takich jak np. nowy i świeży w zależności od kontekstu. Rozumienie takie nie oznacza jednak jeszcze panowania nad danym zagadnieniem.