Il est difficile de surestimer l’influence de Nicolas Copernic sur notre perception du monde. En hommage au génie de l’astronome originaire de Toruń, the National Gallery à Londres présentera en 2021 deux chef-d’œuvres : le tableau de Jan Matejko « Conversation avec Dieu », représentant Copernic en train d’étudier le système solaire, et une copie de l’ouvrage de Copernic De revolutionibus orbium coelestium (Des révolutions des orbes célestes), fruit de ses observations et de ses calculs méticuleux du mouvement des astres. Alors que la science moderne n’était qu’à son balbutiement, le chanoine de Toruń fut l’un des premiers scientifiques dignes de ce nom, un vrai homme de la Renaissance.

Lem interesował się cybernetyką, genetyką i kosmologią (rozważał możliwość istnienia rozpatrywanego dziś na serio „multiversum” – wielu wszechświatów sąsiadujących ze sobą). Tak nadużywane dziś określenie „człowiek renesansu” znakomicie pasowało do Lema.

Польська наука – це не лише історія, а також сучасність. Польські науковці присутні в найважливіших наукових осередках на світі.

Polska nauka to nie tylko historia, ale także teraźniejszość. Polscy naukowcy są obecni w najważniejszych ośrodkach naukowych na świecie.

La scienza polacca non è solo storia, ma anche il presente. Gli scienziati polacchi sono presenti nei più importanti centri scientifici del mondo.

Polish science is not only history but also the present day. Polish scientists can be found in the world’s most important scientific centers.

La ciencia polaca no solo es parte de un pasado, sino también forma parte del presente. Científicos polacos están presentes en los centros de investigación más importantes del mundo.

W powstającym na południu Francji eksperymencie, którego koszt całkowity zamknie się w sumie około 22 miliardów euro, uczestniczą Unia Europejska, Chiny, Rosja, Japonia, Indie, Korea Południowa i Stany Zjednoczone. Każdy z partnerów projektu dostarcza komponenty, które teraz z ogromną precyzją umieszczone będą wewnątrz kriostatu. Pierwszy próbny rozruch ITER-a planowany jest na rok 2025, ale będzie trzeba jeszcze 10 lat na całkowite ukończenie konstrukcji i fazę testów. Pierwsze wyładowania, w których będzie powstawała energia, zostaną wytworzone w 2035 roku.

W osiemnastym odcinku Podcastów Wszystko co Najważniejsze Marcin JAKUBOWSKI: “POLSKA. Marnowanie czasu wspólnego”

Na początku XX wieku, już ponad 100 lat temu, powstały zręby dwóch teorii, które wywróciły nasze rozumienie rzeczywistości do góry nogami. Mechanika kwantowa i ogólna teoria względności, pomimo, że matematycznie bardzo skomplikowane, wpłynęły na to jak żyjemy, co myślimy o świecie i o nas samych.

Po tygodniu bogaty w wiele impulsów do przemyśleń wróciłem do swojej Europy, w której z kranu wypływa woda zdatna do picia, a moje dzieci chodzą do dobrych szkół. Z perspektywy Indii – jestem bardzo bogatym człowiekiem. Zacząłem to doceniać.

Kilkanaście lat pracy kilkunastu zespołów z całego świata nie poszło na marne. Pomimo iż przelot odbył się ponad rok temu, sonda nadal przesyła na Ziemię dane o Plutonie. Przyczyną jest wolna transmisja i ogromna odległość pomiędzy sondą a naszą planetą. Okazało się, że Pluton jest równie ekscytujący, jak Jowisz lub Wenus. Dane są tak niesamowite, że amerykańscy naukowcy liczą, iż uda im się przywrócić Plutonowi status planety, jednej z ciekawszych w Układzie Słonecznym.

Żyjemy w antropocenie, epoce, w której to człowiek zmienia klimat i przyrodę, choć tak naprawdę nie wie, jakie to ma konsekwencje. Szacunki mówią, że tracimy rocznie kilkadziesiąt tysięcy gatunków, w tym i pszczoły, bez których nasze życie stanie się nieznośnie trudne. Zmiany na Ziemi sprawią, że człowiek będzie walczył o przeżycie i zasoby. Wszak tego „nauczyła” nas ewolucja. Ale teraz mamy niezliczone środki unicestwiania siebie nawzajem, w tym i najpotężniejszą broń — nasz umysł. I pewnie dlatego nas szlag trafi.

Stephen Hawking otrzymał wyrok śmierci, czyli diagnozę stwierdzającą stwardnienie zanikowe boczne, w wieku 21 lat. Zamiast umrzeć w zapomnieniu w przeciągu kilku lat, przeżył barwne 54 lata – ożenił się dwukrotnie, dochował się trójki dzieci i natchnął tysiące młodych ludzi.

Gwiazdy powstają i umierają od miliardów lat. Częścią tego cyklu jesteśmy i my — nasze ciała składają się z materii, która niegdyś tworzyła gwiazdy i mgławice. W kosmologii historia życia na Ziemi to mgnienie oka, nic nieznacząca fluktuacja w niewyobrażalnie wielkim wszechświecie.

Dzięki falom grawitacyjnym, których istnienie Albert Einstein przewidział 100 lat temu, będziemy mogli obejrzeć dokładniej czarne dziury, a być może odkryjemy też inne egzotyczne byty naszego wszechświata. Nagroda Nobla z fizyki w 2017 roku trafia w naprawdę dobre ręce.

Thouless, Haldane i Kosterlitz, stosując niezwykle eleganckie i wyrafinowane prawa matematyczne w fizyce, potrafili zmienić sposób, w jaki myślimy o materiałach, a nawet zapoczątkowali całą dziedzinę badań, które być może dadzą nam superkomputery kwantowe czy materiały o własnościach jeszcze lepszych niż własności grafenu.

Naukowcy pracujący przy projekcie LIGO ogłosili, że ich aparatura zarejestrowała falę grawitacyjną, która potrzebowała 1,3 miliarda lat, by dotrzeć do Ziemi z miejsca, gdzie zderzyły się ze sobą dwie czarne dziury. Eksplozja, która przez ułamek sekundy wytworzyła moc 50 razy większą od tej, którą wytwarza cały widzialny wszechświat, sprawiła, że na Ziemi wspomniane lustra zostały wprawione w drgania — tj. zmieniły swoje położenie względem siebie o ułamek średnicy jądra atomowego.

Przywróćmy uniwersytetom status miejsc, gdzie tworzy się i zdobywa wiedzę, tę na światowym poziomie. Przywróćmy relację uczeń — mistrz, bo przecież dzięki niej powstawały największe odkrycia.

W tym tygodniu mija sto lat od publikacji artykułu, w którym Einstein ogłosił założenia ogólnej teorii względności. Publikacja, która powstała jako odpowiedź na jedno z tzw. „głupich pytań”, jest jednym z najdonioślejszych wytworów ludzkiego umysłu. Pytanie było następujące: dlaczego nie ma masy ujemnej? Skoro mamy dwa bieguny magnesów, dodatnie i ujemne ładunki elektryczne, to dlaczego masa jest zawsze dodatnia?