Nie możemy zaprzeczyć naszej historii i naszej kulturze; nie możemy ich wykorzenić. Ale możemy przemyśleć to, jak o nich opowiadamy i jakie zyski z nich czerpiemy.

W prezentyzmie teraźniejszość stała się najważniejszą kategorią, która determinuje porządek w naszym życiu, a wraz z nim również indywidualizm. Nie przewidzieliśmy jednak, że najważniejszym skutkiem rozwijającego się indywidualizmu będzie narastająca samotność.

Personne, du temps de la guerre froide, ne soupçonnait que nous pourrions un jour surmonter la division en Europe. Et personne, du moins en Occident, n’était préparé à la chute de l’empire soviétique et à toutes ses conséquences épistémiques.

Per capire cosa influenza il destino dell’Europa centrale, vale la pena richiamare prima di tutto l’attenzione su due elementi che rappresentano l’esperienza di questa regione in un contesto specifico: Inhuman Land: Searching for the Truth in Soviet Russia 1941–1942 scritto da Józef Czapski e Bloodlands: Europe Between Hitler and Stalin di prof. Timothy Snyder.  Sia nel libro di Czapski che in quello di Snyder il destino dell’Europa centrale viene influenzato soprattutto dalla comunità di esperienze – il terrore, i crimini…

Nikt w czasie zimnej wojny nie podejrzewał, że możemy podział Europy przesunąć lub stłumić. I nikt, przynajmniej na Zachodzie, nie był przygotowany na upadek imperium sowieckiego i wszystkie konsekwencje, w tym poznawcze, z tym związane.