W jedenastym odcinku Podcastów Wszystko co Najważniejsze Roland MASZKA w artykule “Książka, której się nie wyrzuca”.

Co na razie udowodnił strajk? Że można cały ten majestat procedur odrzeć z szat i nikt nie krzyczy: król jest nagi.

Jednym z ciekawszych pomysłów jest połączenie maratonu i matematyki. Uczniowie rozwiązują zadania matematyczne całą noc. Rozwiązują setki i tysiące zadań na różnym poziomie. I fenomen: matematyka łączy dzieci w pionie, nie w poziomie: piętnastolatek siedzi obok ośmiolatka, dwunastolatek pomaga dziesięciolatkowi, gimnazjalista współpracuje z uczniem oddziału wczesnoszkolnego.

Nauczyliśmy się myśleć o tolerancji w odniesieniu do odmienności politycznej, religijnej czy rasowej, mówimy o tolerancji w kontekście zmian demograficznych – i wciąż wydaje się nam, że tolerancję definiuje się jak prawo fizyki ujęte w ramkę i zaliczone na klasówce… O szkolnych odcieniach tolerancji pisze Roland MASZKA.

Idąc do kina na animację Zimy, liczyłem na to, że realizatorzy utrzymają klimat książki. Zwrócili się w stronę animacji retro. To powrót do kukiełek łódzkiego studia Se-Ma-For znanych widzowi 50+ z lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych. Taka forma z jednej strony ryzykowna, z drugiej atrakcyjna dla dziecięcego odbiorcy – zakłada prymat dialogu nad obrazem.

Książki Bahdaja, Domagalika, Minkowskiego, Niziurskiego, Siesickiej… Ale też Kamieńskiej, Jurgielewiczowej, Szklarskiego, Centkiewiczów… Dla współczesnych młodych czytelników są to nazwiska z odległej epoki, niekiedy zupełnie nieznane – pisze, relacjonując wizytę w namiocie „Tanie książki”, Roland MASZKA

Spośród znanych mi nauczycieli nieliczni mają jakieś wakacyjne plany. Jednak dwumiesięczna przerwa jest ważną cezurą, bo czyni powracających po wakacjach niemal „innymi” ludźmi… Z ponownym entuzjazmem zabierają się do pracy, która w krótkim czasie przywróci ich do stanu sprzed wakacji.

Ten typ dziewiętnastowiecznych scenariuszy losów bohatera miał niezaprzeczalny urok szczęśliwego końca, w którym zawsze prawość była nad nieprawością a szlachetność nad podłością… Czytelnikowi pozostawiała wiarę (chociaż minęły czasy dziewiętnastowiecznych determinizmów), że dobro ma się jednak w genach…

Czyż to nie król powinien siedzieć w tym krześle i myśleć o policzku, jaki dano Rzeczpospolitej? – zauważa jedna z uczennic. Czy nie nastąpiła tu zamiana ról? Kto powinien myśleć o losach państwa? Błazen? Kto powinien siedzieć na tym krześle? Ktoś podnosi rękę na nasz kraj a oni się bawią! – dodaje inny uczeń. Być może jest właśnie tak, że to błazen wypowie całą prawdę… Nie tylko na obrazie Matejki, ale i w czasie lekcji.

Na plan pierwszy wysuwa się oświecona idea, a nie jakaś mistyka czy fantasmagoria. Dlatego uczniowie kojarzą Rewolucję z postępem, a nie z gilotyną. Francja i tak to przetrwa… – pisze Roland MASZKA.

W zapomnianym już dziś poemacie Kornela Ujejskiego Maraton hoplita wysłany przez stratega Aten, Miltiadesa, z wieścią o zwycięstwie Greków kona z wycieńczenia… Tradycja podaje nawet jego imię – Filippides. Ten sam, którego Miltiades tuż przed starciem z Persami wysłał do Sparty z prośbą o przysłanie wsparcia…

Houellebecq mówi, że wcale nie kwestie gospodarcze będą miały decydujący wpływ na przyszłość. Wygra ta grupa ludności, która ma najwyższą rozrodczość i potrafi przekazać swoje wartości. Dlatego prawdziwa batalia nie będzie toczyć się o gospodarkę, ale o szkołę. Przyszłością zawładnie ten, kto sprawuje kontrolę nad dziećmi. To będzie walka o rząd dusz.

Jest w pejzażu wiejskim coś z sentymentalnej tęsknoty za krainą łąk, lasów i polan na których stoją samotne domostwa nie opodal cichych ruczajów, a ciepła letnia pora zachęca do odpoczynku w cieniu rozłożystych lip… Tania nostalgia? Bynajmniej.

Jesteśmy obciążeni literackim Paryżem – rewolucji i Wielkiej Emigracji, paryskim brukiem romantyków, Paryżem Wokulskiego i Judyma, Mickiewicza, Słowackiego, Miłosza… A może obciążeni jesteśmy Paryżem widzianym w okularze mediów? Miastem niepokojów, demonstracji, kamieni i płonących samochodów?

Pytam uczniów, o co właściwie toczy się proces Jezusa. Zapada dłuższa cisza. Dlaczego arcykapłan, starsi i uczeni w Piśmie pragną śmierci Nauczyciela z Galilei? Czy jest aż tak źle ze znajomością ewangelii? W szkole to, co związane z religią, w jakiś sposób przestaje być literaturą.

Powrót do przeszłości staje się możliwy. Proponowany ustrój szkolny funkcjonował już z drobnymi zmianami od powojnia do czasów ustrojowej transformacji w 1989 roku. Jak słychać z ambon i wież – był lepszy od ustępującego, lepiej kształcił i przygotowywał…

Trzeba przyznać, że efekt został osiągnięty – szum medialny i tocząca się dyskusja o quasi-sztuce… Nie ma lepszej reklamy niż perwersja… Oburza i pociąga? Kogo jednak? Podobno teatr jest pełen, a owacje na stojąco!

Pytam piętnasto- szesnastoletnich uczniów, czy nie oburza ich fakt kłamstw w sprawie obozów koncentracyjnych. Oburza! Nazywanie obozów polskimi to przerzucenie odpowiedzialności za zbrodnie niemieckie na inny naród.

Uczeń, nawet jeśli ma kilkanaście lat, powinien rozumieć, że śmierć nie jest wyłącznie medialnym echem, które mnie nie dotyczy, nie jest wirtualnym odzyskiwaniem żyć ani zabawą bohaterem sieciowej gry. Nie jest też podróżą z jednej krainy w drugą. Jest dojmującą obecnością. I o tym między innymi mówi literatura piękna…

Co w istocie ma upamiętniać Dzień Edukacji Narodowej? Czy jest tylko świętem szkolnictwa, mającym przypominać pierwszą w Europie władzę świecką nad oświatą, władzę w randze ministerstwa – Komisję Edukacji Narodowej. O alegorii w nauczaniu i jaką tym czego nauczyciel uczy się od swoich uczniów.