Skąd Francuzi wracają?

O pielgrzymkach we Francji

Każdego roku, podobnie jak w sierpniu Polacy, Francuzi rozpoczynają sezon pielgrzymkowy, odwiedzając sanktuaria na terenie całego kraju – pisze Julia MISTEWICZ

Notre-Dame de Chartres

.Katedra pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny w Chartres jest najczęstszym celem pieszych pielgrzymek wiernych z regionu paryskiego. Stamtąd taka pielgrzymka zwykle trwa około trzech dni, a największa organizowana jest w święto Zesłania Ducha Świętego. Nawet jednak w pielgrzymkach wyruszających z tego regionu biorą udział pątnicy nie tylko z całej Francji, ale z ponad 20 innych krajów (jest również grupa polska). Łącznie do Chartres idzie kilkanaście tysięcy pielgrzymów, pokonując ponad sto kilometrów, co czyni tę pielgrzymkę jedną z największych w Europie pod względem długości trasy i liczby uczestników.

Bardzo popularna jest również pielgrzymka organizowana w okolicach Wielkanocy, kiedy to idzie grupa młodzieży z całego regionu Ile-de-France.

Sanktuarium w Chartres nawiedzili wszyscy królowie Francji. W IX wieku Karol Wielki podarował sanktuarium relikwię szaty Maryi – Sancta Camisia, która cudem ocalała z pożaru, który strawił w XII wieku jeszcze wtedy drewniany kościół. Otaczana szczególną czcią relikwia nadal znajduje się w sanktuarium. Uznaje się, że pielgrzymki w formie zorganizowanej zapoczątkował na początku XX wieku wielki poeta Charles Péguy, który pielgrzymował do Notre Dame de Chartres dwukrotnie: w 1912 i 1913 roku, dlatego miłośnicy jego poezji zapraszani są do przejścia pokonywaną przez niego trasą („Chemin Charles Péguy”). 

Najbardziej monumentalna katedra gotycka we Francji, nazywana przez Rodina francuskim Akropolem, zachwyca architekturą i witrażami (zajmują największą powierzchnię witrażową wśród wszystkich europejskich katedr).

Le Tour de Bretagne

.Tro Breizh (pierwotnie Tro Breiz) to pielgrzymka łącząca siedem bretońskich miast związanych z Siedmioma Założycielami Bretanii, świętymi chrystianizującymi ten region. Na trasie Tour de Bretagne są zatem Saint-Malo, Dol-de-Bretagne, Saint-Brieuc, Tréguier, Saint-Pol-de-Léon, Quimper i Vannes. Historia pielgrzymki sięga średniowiecza. Pierwotnie pątnicy nawiedzający katedry z relikwiami Siedmiu Założycieli Bretanii szli trasą liczącą co najmniej 600 kilometrów. Następnie praktyka zanikła na kilka wieków, aby dopiero w XX wieku stowarzyszenie La Route Historique du Tro-breiz zaczęło promować trasę, choć bardziej w wymiarze turystycznym i kulturalnym, ponieważ na trasie oprócz katedr znajdują się zabytkowe kapliczki, klasztory czy zamki, a ponadto całe naturalne piękno Bretanii.

Obecnie zarówno długość, jak i czas są zredukowane: pielgrzymka trwa nie dłużej niż tydzień. W ciągu roku przez różne parafie organizowane są zatem pielgrzymki łączące dwa miasta z trasy.

Sanktuarium Matki Bożej w Lourdes

.Sanktuarium znajdujące się w miejscu, w którym Matka Boska objawiła się Bernadetcie, jest światowym centrum pielgrzymkowym, odwiedzanym przez miliony pątników, a szczególnie przez chorych. Bardzo często jest także miejscem wielkich wydarzeń, jak choćby wspomniana już pielgrzymka chorych, pielgrzymki narodowe z różnych krajów czy Frat – spotkanie chrześcijańskiej młodzieży z regionu Ile-de-France. Pielgrzymka narodowa Francuzów do Lourdes odbywa się w dniach 11–16 sierpnia, na uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. 

Sanktuarium dwukrotnie odwiedził św. Jan Paweł II (będąc pierwszym papieżem, który udał się tam w czasie swojego pontyfikatu) – w 1983 i 2004 roku. 

Obecnie w skład sanktuarium wchodzi kilka bazylik, kościołów i kaplic oraz grota Massabielle z cudownym źródłem. Od Wielkanocy aż do października w pobliżu groty odbywają się codziennie dwie procesje: procesja eucharystyczna i procesja z pochodniami. Na terenie sanktuarium posługuje około 30 kapłanów z diecezji i wspólnot religijnych z całego świata. 

Taizé

.Mała burgundzka wioska Taizé jest miejscem spotkań pielgrzymów z całego świata, chcących pogłębić więź z Bogiem poprzez refleksję, modlitwę i pracę, a także relację z drugim człowiekiem w duchu pokoju. Centralnym punktem dnia jest tam wspólna modlitwa, której ważnym i bardzo charakterystycznym elementem jest śpiewanie pięknych kanonów w różnych językach. 

Międzynarodowa wspólnota ekumeniczna z Taizé została założona w 1940 roku przez brata Rogera. Niektórzy z braci – tworząc kilkuosobowe grupy, zwane fraterniami – żyją wśród najuboższych w różnych krajach.

W ramach Pielgrzymki Zaufania przez Ziemię spotkania ze wspólnotą odbywają się również poza wioską, w tym największe Europejskie Spotkanie Młodych w sylwestra każdego roku w innym mieście Europy. 

Sama jednak wioska Taizé jest najlepszym miejscem dla tych, którzy poszukują spokoju i wspólnoty. W bliskości Taizé znajduje się opactwo benedyktyńskie Cluny oraz Citeaux z dawnym opactwem cystersów, w którym mieszkał św. Bernard. 

Basilique Sainte-Thérèse de Lisieux

.Bazylika Świętej Teresy w Lisieux, w departamencie Calvados w Normandii, nawiedzana jest rocznie przez dwa miliony pielgrzymów z całej Francji i innych krajów. 

Ponadto bazylika zaprasza na spotkania poświęcone refleksjom nad pismami św. Teresy od Dzieciątka Jezus, rekolekcje i procesje oraz na dni skupienia dla par poświęcone życiu i przykładowi danemu przez małżeństwo Martin, rodziców Tereski.

Przepiękny kościół w stylu rzymsko-bizantyjskim został zainspirowany bazyliką Sacré-Cœur w Paryżu. Ściany wewnętrzne wraz z kopułą pokryte są licznymi mozaikami. W bazylice znajduje się też kilkanaście kaplic narodowych ofiarowanych przez różne kraje jako wota. Jest wśród nich również kaplica polska. W krypcie bazyliki przedstawione są sceny z życia Świętej Teresy, są tam pochowani również jej rodzice, kanonizowani w 2015 roku. Na placu przed kościołem znajduje się dzwonnica, nigdy całkowicie niedokończona, ponieważ zawsze priorytetem było przekazywanie funduszy na cele charytatywne. 

Nieopodal bazyliki znajduje się klasztor, w którym Teresa wypełniła swoje powołanie zakonne. 

Bazylika nie doznała większych uszkodzeń podczas II wojny światowej, pomimo że samo miasteczko Lisieux zniszczone było w 80 proc. W podziemiach bazyliki podczas bombardowań w 1944 roku schronienie znajdowała miejscowa ludność.

W 1980 roku bazylikę nawiedził św. Jan Paweł II.

La Salette

.Sanktuarium położone jest we francuskich Alpach, w miejscowości La Salette-Fallavaux. Powstało po objawieniu maryjnym w 1846 roku, kiedy to Matka Boża ukazała się dwojgu pastuszkom: 11-letniemu Maksyminowi Giraudowi i 15-letniej Melanii Calvat. Dzieci zobaczyły Piękną Panią, którą otaczała niezwykle jasna kula. Twarz miała zakrytą dłońmi i płakała. Przekazała dzieciom orędzie – w narzeczu języka oksytańskiego – którego treścią były wezwanie do pokuty za grzechy, zapowiedź kar dla grzeszników i obietnica łask w przypadku nawrócenia. Na miejscu objawienia, ok. 1800 m n.p.m., wytrysnęło źródło. Do dzisiaj istnieje zarówno źródło, jak i droga w kształcie litery „S”, wyznaczona przez pielgrzymów po linii, którą przeszła Maryja po rozmowie z dziećmi. 

Księża, którzy pracowali w La Salette, z biegiem czasu założyli Zgromadzenie Misjonarzy Matki Bożej z La Salette. Obecnie saletyni posługują w ponad 20 krajach. La Salette, przyjmujące rocznie 200 000 pielgrzymów, funkcjonuje głównie dzięki licznym wolontariuszom z całego świata. Pracują oni w hotelu, restauracji i dbają o sanktuarium. Działa tam również Association Cinéma – Rencontres à La Salette en Isère, organizująca na przełomie października i listopada „Cinéma et Réconciliation” – projekcje filmów i dyskusje.

Otoczenie przepięknej alpejskiej przyrody pomaga pielgrzymom w refleksji nad dziełami Stwórcy i nad tym, co naprawdę ważne, dlatego często przyjeżdżają do La Salette na dłużej. 

Największymi organizowanymi dorocznie pielgrzymkami do La Salette są konna pielgrzymka Les Cavalcades Pèlerines pod koniec czerwca i pielgrzymka motocyklistów na przełomie sierpnia i września.

Sainte-Anne-d’Auray

.Położone w miejscowości Sainte-Anne-d’Auray w departamencie Morbihan sanktuarium nazywane jest duchową stolicą Bretanii. Powstało w miejscu, w którym św. Anna objawiła się Iwo Nicolazicowi i powiedziała po bretońsku, że jest matką Maryi. Było to w przeddzień jej święta. 

Święta Anna została ogłoszona patronką Bretanii. Dlatego odbywają się tu głównie pielgrzymki regionalne, z których największe to doroczna pielgrzymka marynarzy, rybaków i hodowców ostryg, pielgrzymki rolników, polityków oraz małżeństw modlących się o dzieci. Organizowana jest tam również pielgrzymka kombatantów z Grand Ouest. 

Oprócz licznych rekolekcji i dni skupienia Sainte-Anne-d’Auray oferuje gościom również bogaty program kulturalny, związany głównie z dziedzictwem Bretanii i miejscami kultu w tym regionie.

Itinéraire spirituel de la Grande Guerre

.Trasa wyznaczona w departamencie Meuse w miejscach związanych z I wojną światową to ciesząca się dużą popularnością wśród Francuzów propozycja odkrycia duchowych powiązań z ich historią zapisaną na frontach Grande Guerre. To zarówno religijne spojrzenie na miejsca pamięci, jak i nawiedzenie miejsc, w których modlili się żołnierze. To świadectwo okropności wojny, ale także droga refleksji, pokoju i nadziei. 

Pomysłodawcy pielgrzymki zaproponowali dziesięć miejsc do dowolnego układania trasy przez pielgrzymów i turystów. Centralnym punktem jest Verdun wraz z najstarszą w Lotaryngii katedrą Notre-Dame. Pozostałe miejsca to kaplica Notre-Dame de l’Europe we Fleury, kaplica św. Remigiusza w Cumières, Vauquois (miejscowość zupełnie zniszczona podczas wojny, z kościołem Notre-Dame, będącym niegdyś celem pielgrzymek, po wojnie odbudowanym i mieszczącym drewnianą XII-wieczną figurę Maryi, uratowaną w 1915 r. przez dowódcę 31. pułku piechoty), ruiny kolegiaty w Montfaucon, amerykański cmentarz w Romagne-sous-Montfaucon z kaplicą ozdobioną witrażami z motywami bólu i pamięci, kościół Saint-Martin des Éparges z tablicami ufundowanymi przez rodziny poległych żołnierzy, ołtarz w Buxières-sous-les-Côtes będący pamiątką po żołnierzach niemieckich i symbolem ich wiary, kościół Notre-Dame w Bar-le-Duc oraz kościół św. Marcina w Montmédy.

Mont Saint-Michel

.Mont Saint-Michel to najliczniej odwiedzane miejsce w Normandii i drugie po Paryżu najczęściej odwiedzane we Francji ze względu na walory architektoniczne i przyrodnicze. Na szczycie wyspy znajduje się sanktuarium, którego oryginalna nazwa brzmi Mont Saint-Michel-au-péril-de-la-mer (Wzgórze Świętego Michała w niebezpiecznym morzu).

Sanktuarium Michała Archanioła nawiedziło wielu władców Francji, wśród nich m.in. św. Ludwik. 

Największe pielgrzymki przychodzą dwa razy w roku – w pierwszą niedzielę maja i 29 września, kiedy to odbywają się tam uroczystości związane z kultem św. Michała Archanioła. Przychodzi wówczas ponad 50 000 pielgrzymów.

Często organizowane są również dwudniowe piesze pielgrzymki do Mont St Michel z okolicznych miejscowości, np. z Avranches czy z kościoła Notre-Dame du Cap Lihou w Granville, oraz pięciodniowa pielgrzymka z Rennes. 

Co roku na początku października odbywa się tam również dwudniowa pielgrzymka wojskowa.

Śladami Joanny d’Arc

.Często w parafiach organizowane są pielgrzymki śladami św. Joanny d’Arc, głównie do Orleanu i Rouen. W Rouen znajduje się jedna z najwspanialszych katedr we Francji, malowana przez Moneta Notre-Dame. W Orleanie poza katedrą św. Krzyża częstym celem pątników jest również kościół Notre-Dame des Miracles.

Julia Mistewicz