Archeolodzy odkryli koło Pragi osadę starszą od Stonehenge i egipskich piramid

Archeolodzy prowadzący wykopaliska w pobliżu Pragi odkryli pozostałości budowli z epoki kamiennej, która jest starsza niż Stonehenge, a nawet egipskie piramidy.

.Odkryty enigmatyczny kompleks jest rondlem, czyli strukturą przestrzenną z czasów neolitu mającą zazwyczaj formę okręgu lub owalu otoczonego co najmniej jednym rowem, a czasami także palisadą – w Europie zlokalizowano około 130 tego typu obiektów. Prawie 7000 lat temu, w późnym neolicie, czyli w młodszej epoce kamienia, w tym okrągłym budynku mogła gromadzić się lokalna społeczność rolnicza, choć jego prawdziwe przeznaczenie nie jest znane. Tym samym archeolodzy odkryli koło Pragi osadę starszą od Stonehenge i egipskich piramid, co samo w sobie jest wydarzeniem w świecie archeologii.

Wydobyty okrąg jest sporych rozmiarów, jako, iż liczy około 55 metrów średnicy – czyli innym słowy jest tak długi, jak Krzywa Wieża w Pizie jest wysoka, podało Radio Praga International. Jak natomiast informuje Jaroslav Řídký, rzecznik Instytutu Archeologii Czeskiej Akademii Nauk (IAP) i ekspert od czeskich rondli, w rozmowie z Live Science, chociaż „jest zbyt wcześnie, aby powiedzieć cokolwiek o ludziach budujących tę rondę”, to jest pewne, że stanowili oni część kultury ceramiki wstęgowej rytej, która kwitła między 4900 laty p.n.e. a 4400 laty p.n.e. Jak dotąd jego zespół odnalazł w wypełnieniu rowu fragmenty ceramiki, kości zwierzęce i narzędzia kamienne, twierdzi Řídký.

Natomiast Miroslav Kraus, kierujący z ramienia IAP wykopaliskami rondla w praskiej dzielnicy Vinoř, powiedział, w wywiadzie dla Live Science, że odkrycie struktury może dać im wskazówkę co do przeznaczenia budynku. O istnieniu rondla w Vinořu archeolodzy dowiedzieli się po raz pierwszy w latach 80. ubiegłego wieku, kiedy to robotnicy budowlani układali gazociągi i wodociągi.

Datowanie węglowe szczątków organicznych z tego wykopaliska może pomóc zespołowi w ustaleniu daty powstania konstrukcji i ewentualnie powiązać ją z odkrytą w pobliżu osadą neolityczną.

Ludzie, którzy wytwarzali wyroby garncarskie kultury ceramiki wstęgowej rytej, są znani z budowy innych okrągłych rondli na obszarze dzisiejszych Czech, stwierdził Řídký. Ich osiadłe wioski rolnicze – położone na styku współczesnej Polski, wschodnich Niemiec i północnych Czech – składały się z kilku długich domów, czyli dużych, prostokątnych konstrukcji, w których mieszkało po 20-30 osób. Ale „wiedza o budowaniu rondli przekroczyła granice kilku kultur archeologicznych. […] Różne społeczności budowały rondla w całej Europie Środkowej” – zauważył Řídký.

.Podczas gdy popularność rondli w późnym neolicie jest oczywista, trwa gorący spór o to jaką pełniły one dokładnie funkcję. Řídký preferuje ogólną interpretację struktury Vinoř, zauważając, że „rondla najprawdopodobniej łączyły kilka funkcji, z których najważniejszą była funkcja społeczno-rytualna” – powiedział w wywiadzie dla Live Science. Prawdopodobnie rondla były budowane dla zgromadzeń dużej liczby osób, być może w celu upamiętnienia ważnych dla nich wydarzeń jako społeczności, takich jak obrzędy przejścia, zjawiska astronomiczne czy wymiana gospodarcza.

Biorąc pod uwagę, że ludzie, którzy budowali rondle, mieli do pracy tylko kamienne narzędzia, rozmiary tych rondli są naprawdę imponujące — najczęściej mają około 60 metrów średnicy, czyli połowę długości boiska piłkarskiego. Niewiele jednak wiadomo o samych ludziach którzy za nie odpowiadali, ponieważ znaleziono bardzo niewiele pochówków, które mogłyby dostarczyć więcej informacji o ich życiu siedem tysięcy lat temu 

Co ciekawe rondla nie były dobrze znanym elementem starożytnych dziejów Europy, aż do kilku dekad wstecz, kiedy to fotografia lotnicza i dronowa stała się kluczową częścią zestawu narzędzi archeologicznych. Dzisiaj archeolodzy wiedzą, że „rondla są najstarszym dowodem architektury w całej Europie”, jak to określił Řídký w wywiadzie dla Radia Prague International. Oglądane z góry, rondla składają się z jednego lub więcej szerokich, okrągłych rowów z kilkoma szczelinami, które służyły jako wejścia. Wewnętrzna część każdego rondla była prawdopodobnie wyłożona drewnianymi słupami, być może z błotem pokrywającym szczeliny.

Chociaż odkryto setki takich okrągłych ziemianek w całej Europie Środkowej, to wszystkie datowane są na okres zaledwie dwóch lub trzech wieków. Po trzech wiekach popularności rondle nagle zniknęły z archeologicznych zapisów około 4600 p.n.e. Archeolodzy jeszcze nie wiedzą, dlaczego rondle zostały porzucone. Biorąc jednak pod uwagę, że ponad jedna czwarta wszystkich znalezionych do tej pory rondli znajduje się w Czechach, a także fakt, iż czescy archeolodzy odkryli koło Pragi osadę starszą od Stonehenge i egipskich piramid, to przyszłe badania podobne do wykopalisk w Vinoř mogą ostatecznie pomóc w rozwiązaniu zagadki rondli. 

.W 1991 r. w Niemczech znaleziono najwcześniejszy znany do tej pory rondel, który również odpowiada kulturze ceramiki wstęgowej rytej.

Oprac. MJ.