Archeolodzy odkryli rzadką monetę z czasów panowania szalonego cesarza bizantyjskiego

Na terenie twierdzy Tuida, której ruiny znajdują się w mieście Sliwen w Bułgarii, archeolodzy odkryli wyjątkowy skarb z okresu wczesnego średniowiecza. Jak poinformowało Regionalne Muzeum Historyczne w Sliwenie, przez naukowców w tym miejscu została zidentyfikowana unikatowa moneta z czasów panowania cesarza Justyniana II.  

Unikatowa moneta z czasów panowania cesarza Justyniana II

.Tuida to wiekowa twierdza, która została wybudowana w późnej starożytności na przełomie IV i V wieku n.e., a następnie była wykorzystywana w czasach Cesarstwa Bizantyjskiego oraz pierwszego państwa bułgarskiego. Położona na obszarze Wzgórza Hisarlaka w bałkańskim łańcuchu  górskim Stare Płaniny twierdza znajdowała się w strategicznie ważnym miejscu – dawała ona obronę nie tylko przed najazdami, ale umożliwiała kontrolę nad ważnymi szlakami handlowymi.

Obecnie pozostałości tej dawnej fortecy składają się na kompleks muzealny oraz stanowisko archeologiczne. Forteca ta pełniła funkcję kluczowego ośrodka wojskowego i administracyjnego. Na terenie twierdzy Tuida od lat są realizowane wykopaliska. Podczas niedawnych prac archeologicznych badacze natknęli się na kolejny skarb archeologiczny, którym okazała się unikatowa moneta pochodząca z okresu panowania słynnego bizantyjskiego cesarza Justyniana II. Nie jest to pierwsze takie znalezisko dokonane na obszarze stanowiska Tuida, gdyż wcześniej archeolodzy wydobyli w tym miejscu trzy takie złote bizantyjskie monety. Eksperci określili ten artefakt jako wyjątkowo rzadki, a także ważny z uwagi na kontekst historyczny.

Kim był Justynian II?

.Justynian II był cesarzem bizantyjskim, który sprawował władzę nad Cesarstwem Wschodniorzymskim w okresie lat od 565  do 578 roku. Pochodził on z dynastii justyniańskiej i był siostrzeńcem oraz następcą słynnego bizantyjskiego cesarza Justyniana I Wielkiego, którego ambicją było odbudowanie Imperium Rzymskiego w jego dawnej pełnej lub niemal pełnej glorii terytorialnej. Panowanie Justyna II nastąpiło po okresie, kiedy Bizancjum było bardzo silne na arenie międzynarodowej oraz miało ono sprawczość do realizowania ambitnych projektów imperialnych, mających na celu ekspansję terytorialną.

W okresie Justyna II Bizancjum musiało się skupić jednak na innym zadaniu w postaci obrony granic Cesarstwa Wschodniorzymskiego, na wschodzie przed Persją Sasanidów, a na zachodzie przed Longobardami. Jego rządy charakteryzowały także epizody niestabilności psychicznej, które ostatecznie doprowadziły do tego, iż w późniejszych latach jego panowania, władza w państwie została przejęta przez jego żonę, cesarzową Zofię, oraz generała Tyberiusza.

Nasz Pan Justyn, zawsze August

.Początkowo sądzono, że moneta pochodzi z czasów cesarza Justyniana I (przypadającego na lata 527-565), jednak po profesjonalnym oczyszczeniu i analizie eksperci z muzeum w Sliwenie potwierdzili, że moneta ta została wybita w czasach cesarza Justyna II. Na awersie odkrytej monety znajduje się wizerunek cesarza Justyna II, który został ukazany w postaci skierowanej wprost frontalnie na posiadacza monety. Na przedstawieniu tym Justyn II kulę ziemską zwieńczoną postacią Wiktorii, rzymskiej bogini zwycięstwa. Napis na monecie brzmi następująco: „D N IVSTINVS P P AVG (Dominus Noster Justinus Perpetuus Augustus, co należy przetłumaczyć jako „Nasz Pan Justyn, zawsze August”). Z kolei w przypadku rewersu znajduje się inskrypcja: VICTORIA AVGGG ΘS.

Unikatowa moneta wybita w starożytnej Antiochii

.Według badaczy rzadka złota moneta została najprawdopodobniej wybita w Teopolis, która częściej jest znana pod swoją drugą nazwą Antiochia – ten położony na wschodnich rubieżach Cesarstwa Wschodniorzymskiego ośrodek miejski był jednym z najważniejszych miast Bizancjum.

Obecnie to starożytne miasto nazywa się nosi nazwę Antakya i znajduje się w południowej Turcji, niedaleko granicy z Syrią. Antiochia była głównym ośrodkiem administracyjnym, handlowym i religijnym regionu w czasach rzymskich i bizantyńskich. Obecność znaku menniczego „ΘS” na rewersie monety potwierdza teorię, że powstała ona w antiochskiej mennicy, co dodatkowo zwiększa historyczną i geograficzną wartość znaleziska.

W trakcie tegorocznego sezonu wykopaliskowego w Twierdzy Tuida archeolodzy odkryli już 23 monety datowane od II–III wieku aż po XII–XIII wiek, co daje szeroki wgląd w ciągłość zasiedlenia tego miejsca i jego znaczenie na przestrzeni burzliwych dziejów. Odkrycie tej rzadkiej złotej monety (solidusa) Justyna II wnosi cenne informacje do badań nad bizantyjską numizmatyką oraz historią gospodarczą regionu.

.Najnowsze odkrycia dokonane na terenie fortyfikacji w Sliwen potwierdza rangę Tuidy jako kluczowej twierdzy w imperialnej sieci obronnej w okresie wczesnobizantyjskim. Znalezisko to rzuca nowe także nowe światło na dziedzictwo Cesarstwa Bizantyńskiego w Europie Południowo-Wschodniej oraz na jego bogate dziedzictwo kulturowe Sliwenu — miasta będącego jednym z najstarszych nieprzerwanie zamieszkanych obszarów Bułgarii.

Marcin Jarzębski