Astronomowie odkryli „najczystszą” gwiazdę w znanym Wszechświecie

„najczystsza” gwiazda

Naukowcy zaobserwowali niezwykły obiekt kosmiczny, który praktycznie nie zawiera ciężkich pierwiastków – może to być „najczystsza” gwiazda odkryta do tej pory.

.Astronomowie uważają, że nie wszystkie gwiazdy powstały w ten sam sposób, pierwsze z nich, które uformowały się po Wielkim Wybuchu, składały się głównie z wodoru i helu z niewielką ilością litu, ponieważ cięższe pierwiastki powstały później w wyniku fuzji jądrowej właśnie wewnątrz tych obiektów. Kiedy gwiazdy wybuchały w supernowych, cięższe pierwiastki rozprzestrzeniły się w kosmosie i wchodziły w skład kolejnych obiektów, a każde następne pokolenie zawierało więcej ciężkich pierwiastków, które również stawały się coraz cięższe.

Chociaż większość gwiazd nadal składa się głównie wodoru i helu, obecnie zawierają one również wiele ciężkich pierwiastków, zwłaszcza w miarę starzenia się. Cząstki te mogą zostać wykryte w danych spektrograficznych, gdy naukowcy obserwują światło z tych odległych obiektów. Gwiazdy są uważane przez badaczy za „czyste”, gdy dane wskazują na brak ciężkich pierwiastków, co oznacza, że są to prawdopodobnie bardzo rzadkie, starsze obiekty z wcześniejszych ich pokoleń. W ramach nowego badania, naukowcy z University of Chicago, pod kierownictwem Alexandra Ji, odkryli „najczystszą” gwiazdę jaką udało się dotychczas zaobserwować. Badanie zostało opublikowane w serwisie arXiv.

„Najczystsza” znana gwiazda została oznaczona jako SDSS J0715-7334 i jest czerwonym olbrzymem, który ma najniższą metaliczność – czyli zawartość pierwiastków ciężkich – jaką kiedykolwiek odkryto. Szczegółowa analiza spektralna i chemiczna przeprowadzona przez astronomów wykazała, że obiekt ma całkowitą metaliczność „Z” poniżej 7,8 x 10-7. Dla porównania, kolejna gwiazda o najniższej znanej obecnie metaliczności, znajdująca się w Drodze Mlecznej, ma całkowitą metaliczność około 1,4 × 10-6.

Jak wskazują badacze, SDSS J0715-7334 jest niezwykle uboga w żelazo, zawiera również zaskakująco małą ilość węgla. Inne odkryte gwiazdy z bardzo niską zawartość żelaza, nadal zawierały sporą ilość węgla, co sprawia, że nowo odkryty obiekt jest jeszcze rzadszy.

Astronomowie wskazują, że skład chemiczny SDSS J0715-7334 sugeruje, że powstała ona z gazu pochodzącego z supernowej gwiazdy populacji III o masie 30 mas Słońca – gwiazdy populacji III to pierwsze gwiazdy, które powstały po Wielkim Wybuchu.

.Naukowcy wykorzystali dane z sondy Gaia i modelowanie orbitalne, aby prześledzić pochodzenie gwiazdy. Odkryli, że pierwotnie pochodziła ona z Wielkiego Obłoku Magellana, największej galaktyki satelitarnej położonej w pobliżu Drogi Mlecznej, a dopiero później migrowała do naszej galaktyki. „Najczystsza” gwiazda pozwala astronomom lepiej zrozumieć najwcześniejsze obiekty tego typu, które powstały we Wszechświecie oraz poznać pochodzenie cięższych pierwiastków.  

Oprac. EG

Materiał chroniony prawem autorskim. Dalsze rozpowszechnianie wyłącznie za zgodą wydawcy. 10 października 2025
Fot. NASA/SDO