„Cicha noc” i ponad 200 lat świątecznej tradycji

Prosta melodia i wpadający w ucho tekst sprawiły, że kolęda Cicha noc jest jedną z najbardziej znanych pieśni bożonarodzeniowych. Śpiewana na wszystkich kontynentach, w ponad 300 językach świata, ta melodyjna kompozycja stała się jednym z symboli świątecznego czasu Bożego Narodzenia, zaraz obok rozświetlonej kolorowymi lampkami choinki, gwiazdy betlejemskiej, czy wigilijnych potraw.

Cicha noc na ratunek awarii

.Kolęda ,,Cicha noc” po raz pierwszy została wykonana przy akompaniamencie gitary, podczas pasterki w 1818 roku w kościele św. Mikołaja w austriackim Oberndorfie koło Salzburga, a skomponowano ją… kilka godzin wcześniej. I to w pośpiechu.

W nowo powstałej wówczas parafii doszło do uszkodzenia organów, wskutek zalania przez wodę z pobliskiej rzeki. Wikary Joseph Mohr, aby zaradzić sytuacji, w której uroczysta Msza miałaby się odbyć bez akompaniamentu instrumentalnego, zwrócił się do organisty Franza Grubera z prośbą o napisanie linii melodycznej do swojego wiersza ,,Stille Nacht”. Młody nauczyciel muzyki skomponował melodię, która dzięki swej prostocie i lekkości od ponad 200 lat rozbrzmiewa co roku w milionach domów.

Szczególnie w rodzimym kraju ,,Cicha noc” stała się ważną częścią świątecznej tradycji, czego można było doświadczyć w 2018 r. podczas obchodów 200-lecia kolędy, gdy w Muzeum Celtów zorganizowana została specjalna wystawa poświęcona pięknej historii spod Salzburga.

Od przypadku do tradycji

.Mimo, że sam sam Franz Gruber nie przywiązywał dużego znaczenia do prostej kolędy, która powstała raczej z przypadku, niż prawdziwej artystycznej weny, to parafianie z kościoła św. Mikołaja traktowali utwór bardzo sentymentalnie i to dzięki nim ,,Cicha noc” rozpowszechniła się w okolicy, a później dotarła do Berlina. Tam zainteresowali się nią nadworni muzycy, którzy skontaktowali się z Gruberem z prośbą o opisanie okoliczności powstania kolędy. Organista spisał dokument znany jako ,,Autentyczny Powód” i opowiedział w nim historię pamiętnej pasterki z 1818 roku.

,,Cicha noc” została oficjalnie zaklasyfikowana do pieśni kościelnych w 1866 roku. 64 lata później kolęda ta została przetłumaczona na 300 języków świata, a na język polski przełożył ją dyrygent i kompozytor Piotr Maszyński.

Dlaczego Boże Narodzenie stało się kulturowym folklorem?

.O potrzebie praktykowania tradycji bożonarodzeniowych w zlaicyzowanym społeczeństwie pisze na łamach Wszystko co Najważniejsze ks. prof. Jacek Grzybowski, profesor UKSW, adiunkt na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej UKSW w Warszawie i wykładowca na Papieskim Wydziale Teologicznym: ,,Wiele osób masowo przybywa na święta z emigracji, głównie jednak po to, by poczuć „magię świąt”, doświadczyć znanych tradycji i symboli, bo tam, gdzie mieszkają. czują obcość. Motywem jednak nie jest wiara we Wcielenie, ale rodzinno-kulturowa wspólnota znaczeń”. Zjawisko to ksiądz profesor określa mianem ,,kulturowej religii” i zwraca uwagę na fakt, iż współcześnie wagę przywiązuje się raczej do formy, niż samej istoty Świąt Bożego Narodzenia, którą jest ,,tajemnica Wcielenia”. Całość tekstu dostępna jest pod linkiem: Ks. prof. Jacek GRZYBOWSKI: Dlaczego Boże Narodzenie stało się kulturowym folklorem?.

Oprac. Róża Bojemska