Czy na starożytnym Marsie padał deszcz?
Astronomowie wskazują, że starożytny Mars, mógł być zaskakująco umiarkowaną planetę, na której padał deszcz lub śnieg, a rzeki płynęły dolinami, zasilając setki jezior.
.Nowe badanie przeprowadzone przez geologów z University of Colorado Boulder, pod kierownictwem Amandy Steckel, przedstawia obraz Czerwonej Planety, która była stosunkowo ciepła i wilgotna, znacznie różniąc się od mroźnego pustkowia, które obserwowane jest dzisiaj. Analizy sugerują, że obfite opady prawdopodobnie wypełniały wiele dolin i kanałów, które ukształtowały powierzchnię planety miliardy lat temu. Badanie zostało opublikowane w czasopiśmie Journal of Geophysical Research: Planets.
Większość naukowców zgadza się dziś, że przynajmniej część wody istniała na powierzchni Marsa w okresie noachijskim – okres w historii geologicznej Marsa, z którego pochodzą najstarsze formacje zachowane na powierzchni planety – około 4,1 do 3,7 miliarda lat temu.
Ale skąd pochodziła ta woda, od dawna pozostaje tajemnicą dla astronomów. Niektórzy badacze twierdzą, że starożytny Mars nigdy nie był ciepły i wilgotny, ale zawsze zimny i suchy. W tym czasie młode Słońce Układu Słonecznego było tylko w około 75 proc. tak jasne jak obecnie. Rozległe czapy lodowe mogły pokrywać wyżyny wokół marsjańskiego równika, czasami tylko topniejąc.
W nowym badaniu postanowili zbadać teorie dotyczące ciepłego i wilgotnego oraz zimnego i suchego klimatu Marsa w przeszłości. Naukowcy wykorzystali symulacje komputerowe do zbadania, w jaki sposób woda mogła kształtować powierzchnię planety miliardy lat temu. Odkryli, że deszcz lub śnieg prawdopodobnie stworzyły wzory dolin i kanałów, które nadal istnieją na powierzchni.
„Bardzo trudno jest wydać jakiekolwiek rozstrzygające oświadczenie. Widzimy jednak, że doliny te zaczynają się na różnych wysokościach. Trudno to wytłumaczyć samym lodem” – podkreśla Amanda Steckel z University of Colorado Boulder.
Zdaniem astronomów, zdjęcia satelitarne Marsa wskazują na istnienie wody na planecie. Na przykład wokół równika rozległe sieci kanałów rozciągają się od wyżyn, rozgałęziając się do jezior, a nawet prawdopodobnie oceanu. Łazik NASA Perseverance, który wylądował na Marsie w 2021 roku, bada obecnie krater Jezero, miejsce jednego z możliwych starożytnych jezior. W okresie noachijskim z regionem była połączona duża rzeka, tworząca deltę.
Aby zbadać przeszłość Marsa naukowcy stworzyli cyfrową wersję części planety. Wykorzystali symulację komputerową, pierwotnie opracowaną do badania Ziemi, do modelowania ewolucji krajobrazu na syntetycznym terenie podobnym do Marsa w pobliżu równika. W niektórych przypadkach badacze dodali wodę do tego terenu, którą mógłby dostarczyć deszcz lub śnieg. W innych przypadkach naukowcy uwzględnili topniejące pokrywy lodowe. Następnie pozwolili wodzie płynąć przez dziesiątki do setek tysięcy lat w symulacji.
Astronomowie zbadali wzorce, które powstały w wyniku tego procesu, a w szczególności, gdzie pojawiła się woda, która zasilała rozgałęziające się doliny Marsa. Scenariusze dały bardzo różne wzory planetarne – w przypadku topnienia czap lodowych, doliny tworzyły się głównie na dużych wysokościach, mniej więcej w pobliżu starożytnego lodu. W przypadku opadów, były znacznie bardziej rozległe, tworząc się na wysokościach od poniżej średniej powierzchni planety do ponad 3300 metrów.
„Woda z czap lodowych tworzyła doliny tylko wokół wąskiego pasma w pobliżu. W przeciwieństwie do rozproszonych opadów, zasilane przez deszcz lub śnieg doliny mogły tworzyć się wszędzie” – mówi Amanda Steckel.
.Astronomowie porównali przewidywania z rzeczywistymi danymi z Marsa zebranymi przez sondy kosmiczne NASA Mars Global Surveyor i Mars Odyssey. Symulacje uwzględniające opady były bardziej podobne do rzeczywistego wyglądu Czerwonej Planety.
Oprac. EG
