Demencji i stanom zapalnym sprzyja zanieczyszczenie powietrza

Obecne zanieczyszczenie powoduje stany zapalne i zwiększają ryzyko demencji. Taki wniosek wynika z obszernego, długofalowego badania.

Znaczenie jakości powietrza

.Naukowcy z Uniwersytetu Kopenhaskiego ostrzegają: oddychanie przez długi czas powietrzem złej jakości – podnosi ryzyko rozwoju demencji.

„Odkryliśmy także związek z hałasem, ale wydaje się, że można to wyjaśnić przede wszystkim działaniem zanieczyszczeń. Nasze badanie zgadza się z rosnącą na świecie wiedzą na ten temat” – mówi prof. Zorana Jovanovic Andersen, jedna z autorów badania (https://alz-journals.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/alz.13814 ).

Odkryte działanie zawartych w powietrzu toksycznych substancji naukowcy tłumaczą nasilaniem stanów zapalnych.

„To pierwsze duńskie badanie pokazujące związek między zanieczyszczeniem powietrza i demencją. Choć poziom zanieczyszczeń powietrza w Danii spada i jest relatywnie niski w porównaniu do reszty Europy i świata, badanie to pokazuje, że nadal pojawiają się istotne, niepokojące efekty zdrowotne, które wymagają uwagi i odpowiednich działań, nacelowanych na zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza. Żyjemy coraz dłużej i coraz więcej ludzi będzie cierpiało na demencję. Wyniki te są więc istotne, ponieważ wskazują na sposób zapobiegania nowym przypadkom demencji i zapewnienia zdrowszego starzenia się ludzi, poprzez oczyszczanie powietrza, którym oddychamy” – podkreśla ekspertka.

Zanieczyszczenie stwarza zagrożenie dla kondycji umysłu

.Ona i jej zespół obserwowali grupę pielęgniarek przez, bagatela 27 lat – od 1993 do 2020 roku. Taki długi czas obserwacji to szczególna zaleta badania, ponieważ demencja rozwija się przez wiele lat. Jeśli chodzi o całkowity czas, w którym uczestniczki badania miały kontakt z zanieczyszczeniem powietrza – to wynosił on aż 41 lat (okres 1979-2020).

Po trzecie, ze względu na grupę zawodową uczestniczek autorzy badania dysponowali dokładnymi informacjami na temat różnych czynników, takich jak zanieczyszczenie, które mogły wpłynąć na zdrowie kobiet.

„Pielęgniarki, które więcej się ruszają i rzadziej dostają demencji, gdy są wystawione na zanieczyszczenia powietrza w porównaniu do tych o mniejszej aktywności fizycznej. Wskazuje to, że ruch może ograniczać szkodliwe działanie zanieczyszczenia powietrza, jeśli chodzi o spadek zdolności poznawczych i ryzyko demencji” – mówi współautor badania Stéphane Tuffier.

Jak chronić zdrowie

.Piotr CZAUDERNA, lekarz, chirurg dziecięcy i profesor nauk medycznych opisuje, że w 2020 roku na całym świecie zdiagnozowano ponad 19 milionów nowych przypadków nowotworów (w tym w Polsce ok. 170 000), a 10 milionów ludzi z tego powodu zmarło. Oczekuje się, według Global Cancer Observatory, że do 2040 roku obciążenie to wzrośnie do około 30 milionów nowych przypadków raka rocznie i 16 milionów zgonów, a nowotwory staną się główną przyczyną śmierci. Tymczasem wiele zachorowań na nowotwory można przypisać potencjalnie modyfikowalnym czynnikom ryzyka. Znajomość tego faktu jest absolutnie kluczowa dla rozwoju skutecznych strategii zapobiegania chorobom nowotworowym.

Korzystając z szacunków dotyczących zachorowalności na raka, śmiertelności i danych dotyczących czynników ryzyka z 204 krajów oraz obejmujących czynniki ryzyka, od palenia tytoniu do narażenia na działanie czynników rakotwórczych w miejscu pracy, autorzy stwierdzili, że 4,45 miliona zgonów wynika z wystąpienia wymienionych czynników ryzyka. Stanowi to ogółem aż 44,4 proc. zgonów z powodu nowotworów. Jednocześnie skutkowało to utratą 105 milionów lat życia skorelowanych z niepełnosprawnością. Dane te są alarmujące.

Co istotne, wszystkie wymienione wyżej czynniki można kontrolować czy też ograniczać za pomocą stosunkowo prostych interwencji. Ich szkodliwy wpływ jest zresztą znany już od dziesięcioleci. Dlatego tak ważna jest profilaktyka zdrowotna. Można w jej obrębie wyróżnić kilka typów:

– profilaktykę wczesną, polegającą na kształtowaniu prawidłowych wzorców zdrowotnych w oparciu o odpowiednią edukację, w tym również szczepienia ochronne,

– profilaktykę zdrowotną pierwotną, polegającą na kontrolowaniu czynników ryzyka oraz identyfikacji osób, które znajdują się w grupie ryzyka,

– profilaktykę wtórną, skierowaną do osób znajdujących się w grupie ryzyka i nakierowaną na wczesne wykrycie choroby, a tym samym jak najszybsze wdrożenie leczenia,

– profilaktykę III fazy, skierowaną do osób chorych, mającą na celu zminimalizowanie skutków choroby i zapobieganie powikłaniom.