Dlaczego dinozaury rządziły światem

Pierwsze dinozaury były szybsze od konkurentów, dlatego odniosły sukces ewolucyjny – informują naukowcy na łamach „Royal Society Open Science”.

Dinozaury i ich sukces

.Pierwsze dinozaury były szybsze i bardziej dynamiczne od konkurentów, dlatego odniosły sukces ewolucyjny i zapanowały na Ziemi na 160 mln lat.

Naukowcy porównali proporcje kończyn dużej liczby gatunków gadów triasowych (z okresu od 252 mln do 201 mln lat temu), kiedy po raz pierwszy pojawiły się dinozaury. Badania były prowadzone pod kierunkiem Amy E. Shipley z University of Bristol (Wielka Brytania).

Okazało się, że pierwsze dinozaury i ich bliscy krewniacy byli nie tylko dwunożni, ale i przystosowani do biegania. Dinozaury wykazywały znacznie szerszą gamę stylów biegania niż niektórzy z ich konkurentów – dowodzą naukowcy z Uniwersytetu w Bristolu. Różne style biegania czyniły dinozaury zwierzętami elastycznymi ewolucyjnie.

Kiedy przyszedł kryzys klimatyczny 233 mln lat temu, dinozaury odniosły zwycięstwo nad konkurencją. Klimat zmienił się na suchy, pożywienie stało się mniej dostępne. Dinozaury istniały wówczas w niewielkiej liczbie od ok. 20 mln lat. W trakcie kryzysu wykorzystały swoją szansę i podbiły świat.

Nie udało się to przodkom krokodyli, które nie rozprzestrzeniły się w takim zakresie i tak dynamicznie.

„Wyobrażamy sobie dinozaury jako ogromne i niezdarne” – mówi Tom Stubbs. Jak dodaje, zaczynały one jednak swoją karierę jako mali, szybcy owadożercy.

Po triasowym wymieraniu pojawiły się kilku-, kilkunastometrowe olbrzymy, niektóre opancerzone. Wiele było czworonożnych, ale szybkie, zwinne dwunogi nadal występowały. Ta różnorodność pozwoliła dinozaurom trwać na Ziemi tyle milionów lat.

Czego możemy nauczyć się od zwierząt?

.”Czynniki decydujące o tym, czy inne osobniki będą traktowane w sposób przyjazny, czy też agresywny, wykazują duże podobieństwo u zwierząt i u człowieka” – pisze prof. Ewa J. GODZIŃSKA, specjalistka w zakresie etologii oraz socjobiologii z Pracowni Etologii Instytutu Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN w Warszawie.

Jak zauważa, „jednym z najważniejszych fundamentów życia społecznego jest ofiarność, czyli gotowość do wyświadczania innym przysług mimo związanego z tym ryzyka, czasem nawet za cenę życia. Altruizm to działania, które przynoszą korzyści innym osobnikom, ale dla altruisty wiążą się z ponoszeniem strat lub przynajmniej ze znacznym tego ryzykiem”.

„U niektórych gatunków mszyc osobniki specjalizujące się w obronie kolonii, tak zwani żołnierze, poświęcają życie, by bronić swoje towarzyszki przed wrogami naturalnymi. Gdy napastnik (zwykle gąsienica) uszkodzi zamieszkiwaną przez mszyce galasówkę, żołnierze naprawiają to uszkodzenie za pomocą szybko koagulującej cieczy wyrzucanej z własnego ciała. Żołnierz miesza tę ciecz odnóżami, by przyspieszyć jej koagulację, a potem ginie powolną śmiercią spowodowaną przez nagłą utratę płynów. Żołnierze golców piaskowych, niewielkich afrykańskich ssaków prowadzących podziemny tryb życia, również często poświęcają życie dla swojej kolonii, ponosząc śmierć podczas obrony swoich pobratymców przed wężami” – pisze prof. GODZIŃSKA.

Badaczka twierdzi, że „ofiarność i gotowość do angażowania się w ryzykowne akcje na rzecz innych osobników nie jest naiwnością, lecz ważnym przystosowaniem. Jest tak dlatego, że dla każdego osobnika ważniejsze od indywidualnego przeżycia jest tzw. dostosowanie łączne, czyli łączna zdolność do przekazania swoich genów kolejnym pokoleniom, niezależnie od tego, czy są one ulokowane w jego własnym ciele, czy też w ciałach innych osobników. Jedną z najważniejszych form altruizmu jest więc nepotyzm, czyli działania przynoszące korzyść krewnym altruisty. Drugim ważnym czynnikiem decydującym o opłacalności zachowań altruistycznych jest gotowość ich beneficjentów do odwzajemniania uzyskanych przysług”.