Donald Trump stawia warunek zniesienia sankcji na Turcję. Albo USA, albo Rosja

Prezydent USA Donald Trump, po rozmowie z prezydentem Turcji Recepem Tayyipem Erdoganem, rozważa zniesienie sankcji nałożonych na Ankarę i sprzedaż jej samolotów wielozadaniowych F-35 – pod warunkiem, że Turcja „unieruchomi” rosyjskie systemy obrony powietrznej S-400 – przekazały źródła, na które powołała się telewizja Fox News.

Donald Trump stawia warunek Turcji

.Źródła cytowane przez amerykańską stację przekonują, że podczas niedawnej rozmowy telefonicznej z prezydentem Recepem Tayyipem Erdoganem Donald Trump oznajmił, że jest otwarty na cofnięcie wykluczenia Ankary z programu dostaw F-35, za które Turcja już częściowo zapłaciła, jeśli ta zgodzi się na demontaż lub przeniesienie do bazy kontrolowanej przez USA rosyjskich instalacji. Wyrzutnie miałyby trafić np. do bazy Incirlik na południu kraju.

Według źródeł Fox News zespół Donalda Trumpa przed kilkoma dniami poprosił o analizę prawną i techniczną, w jaki sposób można uniknąć uznania Turcji za państwo naruszające sankcje na mocy ustawy Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act (CAATSA). Ewentualna zgoda Waszyngtonu oznaczałaby zmianę w stosunkach USA-Turcja, które pozostają napięte od czasu, gdy Ankara w 2019 r. zakupiła rosyjskie systemy obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej, co spowodowało wycofanie jej z inicjatywy F-35 i późniejsze sankcje.

Samoloty F-35 trafią do Turcji?

.Pierwszym krokiem w kierunku ocieplenia tych relacji była decyzja Kongresu z 2024 r. o sprzedaży Turcji 40 myśliwców F-16 i zestawów modernizacyjnych dla 79 samolotów z obecnej tureckiej floty za 23 mld dolarów. Obecnie trwają w tej sprawie negocjacje między ministerstwem obrony w Ankarze a amerykańskim koncernem Lockheed Martin, który buduje F-35.

Turcja planowała zakup ponad 100 samolotów F-35 i sama współpracowała z Lockheed Martin, produkując do tych myśliwców części kadłuba i podwozia. Kontrakt z Rosjanami o wartości 2,5 mld dolarów położył jednak kres temu partnerstwu, a Stany Zjednoczone przekierowały tureckie zamówienia do innych nabywców. Waszyngton obawia się, że gdyby Turcja otrzymała F-35 i jednocześnie dysponowała rosyjskimi systemami zdolnymi do zbierania informacji wywiadowczych, to zaawansowana technologia stealth, w jakiej wykonano myśliwce, mogłaby wpaść w ręce Kremla.

Turcja zrezygnuje z S-400?

.Pomysł usunięcia S-400 jako warunku ponownego wejścia do programu F-35 nie jest nowy. Podczas poprzednich negocjacji urzędnicy amerykańscy naciskali na Turcję, aby całkowicie zrezygnowała z rosyjskich systemów, ale żądania te Ankara odrzucała, powołując się na swoje suwerenne prawo do wyboru partnerów, od których nabywa uzbrojenie.

Recep Tayyip Erdogan tłumaczył, że transakcja z Rosją była odpowiedzią na opóźnienia w zakupie amerykańskich systemów rakietowych Patriot, o które Turcja zabiegała od lat. Analitycy, cytowani przez Fox News, zauważają, że obecna gotowość Donalda Trumpa do poszukiwania kompromisu może sygnalizować pragmatyczne podejście, stawiające na pierwszym miejscu poprawę relacji ze strategicznym sojusznikiem w ramach NATO. Turcja natomiast uważa, że Amerykanie zmienili swoje stanowisko, gdy dowiedzieli się o postępach prac nad tureckim samolotem piątej generacji Kaan, o czym pod koniec ubiegłego roku przekonywał minister obrony Yasar Guler.

Historia stosunków polsko-tureckich

.”Stosunki między Turcją a Polską, dwoma krajami, które nie mają dziś wspólnej granicy, mają o wiele głębszy wymiar, niż można by się spodziewać” – pisze prof. Yücel OĞURLU w opublikowanym na łamach „Wszystko co Najważniejsze” tekście „Pięć wieków „wiecznego pokoju”. Stosunki Turcja – Polska„.

„Relacje Turcja – Polska mają znacznie dłuższą historię, niż się powszechnie sądzi. Pierwsze relacje zostały nawiązane już w XIII wieku między Złotą Ordą a Królestwem Polskim. Pozostałością tego okresu są Tatarzy i Karaimi, którzy do dziś określają się jako ludy tureckie żyjące w Polsce i na Litwie.Podboje Imperium Osmańskiego w Europie od XIV wieku oczywiście spotykały się z odpowiedzią Królestwa Polskiego. Polacy wspomogli swoich sąsiadów, Węgrów, w bitwie pod Nikopolis w 1396 r., stoczonej przez Imperium Osmańskie przeciwko Europie. Było to zrozumiałe posunięcie Polski”.

„Stosunki dyplomatyczne między Polakami a Turkami należą do najstarszych przykładów dyplomacji w Europie – zostały zapoczątkowane w 1414 roku. Według zapisków Jana Długosza, polskiego kronikarza tego okresu, polscy ambasadorowie Jakub Skarbek i Grzegorz Ormianin z Góry zostali przyjęci przez sułtana Mehmeda I w Bursie, która była wówczas stolicą państwa osmańskiego, i byli pierwszymi zachodnimi dyplomatami w osmańskim pałacu. Świadczy to o tym, że Imperium Osmańskie traktowało Polskę w sposób szczególny”.

.”Były też okresy negatywnych stosunków Królestwa Polskiego z Imperium Osmańskim, które doprowadziły nawet do wielkiej wojny, po której nastąpiła seria porozumień. Konflikty te zakończył układ zawarty w 1640 r. Gdy w 1654 r. Królestwo Polskie zostało zaatakowane od wschodu przez Rosję, a od północy przez Królestwo Szwecji, Imperium Osmańskie wsparło Polaków. Oblężenie Wiednia przez Turcję w 1683 r. było jednym z punktów zwrotnych w stosunkach polsko-tureckich. Wiedeń został uratowany dzięki pomocy Rzeczypospolitej Obojga Narodów, która opowiedziała się po stronie Świętego Cesarstwa Rzymskiego pod panowaniem Habsburgów” – pisze prof. Yücel OĞURLU.

LINK DO TEKSTU: https://wszystkoconajwazniejsze.pl/prof-dr-yucel-ogurlu-turcja-polska/

PAP/WszystkocoNajważniejsze/MJ