Grecja zainteresowana możliwością przystąpienia do Inicjatywy Trojmorza

Grecja w Trójmorzu to korzyść dla całej inicjatywy, dzięki uzyskaniu dostępu do kolejnego akwenu w postaci Morza Egejskiego – przekonują greccy decydenci, wyrażający zainteresowanie formatem współpracy, który jeszcze zyskał na znaczeniu po rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Członkostwo Grecji w 3SI może rozstrzygnąć się na kolejnym szczycie w Bukareszcie we wrześniu 2023 r.

Grecja w Trójmorzu

.„Przyłączenie się Grecji do Trójmorza będzie bez wątpienia korzystne dla nas, ale też dla całej inicjatywy” – powiedział prof. Grigoris Zarotiadis z Uniwersytetu Arystotelesa w Salonikach. Grecja nie przystąpiła od razu do Inicjatywy Trójmorza, choć była do niej zaproszona. Głównym powodem było to, że kiedy w 2015 r. powoływano do życia ten format współpracy, kraj był pogrążony w kryzysie gospodarczym. Dlatego ówczesny lewicowy rząd Aleksisa Ciprasa nie zdecydował się na członkostwo.

W 2021 r. prezydent Grecji Katerina Sakellaropoulou po raz pierwszy uczestniczyła w szczycie Trójmorza, który odbywał się wówczas w Sofii. Choć Grecja uczestniczyła w nim jako gość, to prezydent wyraźnie podkreślała korzyści, jakie 3SI niesie dla jej kraju. Powiedziała wówczas, że Grecja w Trójmorzu dodaje inicjatywie jeszcze jedno, czwarte morze. „Silniejsze relacje Grecji z tym formatem współpracy dodaje czwarte morze – Morze Śródziemne, z korzyścią dla wszystkich stron” – stwierdziła Sakellaropoulou.

Wspólne projekty w dziedzinie energetyki i infrastruktury

.Rząd premiera Kyriakosa Micotakisa wyraźnie zaznaczył, że jest zainteresowany wspólnymi projektami z krajami regionu z dziedziny energetyki i infrastruktury, przede wszystkim połączeniami kolejowymi i drogowymi. Po zdecydowanym zwycięstwie w majowych wyborach parlamentarnych Nowej Demokracji, na której czele stoi Micotakis, ten kierunek zostanie najprawdopodobniej utrzymany. „Nie ma żadnych powodów, aby Grecja nie przystąpiła do Trójmorza tak szybko, jak to możliwe” – twierdzi prof. Zarotiadis.

Według niego Grecja jest niezwykle ważna dla 3SI z geograficznego punktu widzenia. „To istotna brama do wschodniej części Morza Śródziemnego, co jest ważne z perspektywy transportu towarów czy nośników energii, również dostępu do niewykorzystanych jeszcze pokładów, które znajdują się w tej części świata” – podkreślił. Po rosyjskiej inwazji na Ukrainę rola Trójmorza wzrosła jeszcze bardziej. Nie tylko z punktu widzenia połączeń transportowych i współpracy gospodarczej, ale też z perspektywy geopolitycznej.

Polska za Grecją w Trójmorzu

.„Port Aleksandropolis w północnej Grecji okazał się mieć kluczowe znaczenie dla NATO” – pisze dr Panagiota Manoli w tekście na temat greckiej perspektywy na Trójmorze. Dodaje również, że w kontekście Trójmorza smart connectivity jest nie tylko ważna dla rozwijania nowych modeli biznesowych, ale też z punktu widzenia cyberbezpieczeństwa. Polska ma nadzieję, że Grecja wkrótce stanie się członkiem Trójmorza. „Mamy nadzieję, że Grecja przyłączy się do Inicjatywy Trójmorza i będzie uczestniczyć w budowie arterii drogowych i sieci kolejowych, które połączą północną i południową Europę” – powiedział w rozmowie z PAP w maju ambasador RP w Atenach Artur Lompart.

Szczyt Inicjatywy Trójmorza w Bukareszcie

.Polska ambasada w Atenach w przeszłości współorganizowała spotkania dla greckiej opinii publicznej mające na celu prezentację korzyści płynących z tego formatu współpracy państw Europy Środkowej i Południowej. Jedno z takich spotkań miało miejsce w czerwcu 2022 r. w Salonikach. „Jeśli chcemy rzeczywistej współpracy międzynarodowej w naszej części Europy, to uczestnictwo Grecji w Trójmorzu jest nieodzowne” – zauważył prof. Zarotiadis. „Wszyscy partnerzy z Europy Środkowej i Południowej chcą współpracy z Grecją” – dodał.

Kolejny szczyt 3SI odbędzie się w Bukareszcie we wrześniu 2023 r. Rumunia będzie pierwszym członkiem Trójmorza, które po raz drugi zorganizuje tego typu spotkanie; wcześniej odbyło się ono w Bukareszcie w 2018 r. Ambasador RP w Atenach ma nadzieję, że Grecja zostanie na niego zaproszona i wtedy wyjaśni się sprawa zaangażowania Aten w tę inicjatywę.

USA i Trójmorze

.Na temat tego, iż Inicjatywa Trójmorza leży w interesie USA, na łamach „Wszystko Co Najważniejsze” pisze Anthony B. KIM w tekście „Inicjatywa Trójmorza leży w interesie amerykańskiego bezpieczeństwa oraz amerykańskiej gospodarki„.

„Amerykańska firma Westinghouse Electric Co. została wybrana do budowy pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce. W ten sposób bezpieczeństwo energetyczne stanie się jednym z kolejnych kluczowych elementów perspektywicznej współpracy obu sojuszników. Jak podsumował sekretarz stanu Antony Blinken, „zaangażowanie USA we współpracę z Polską w celu ułatwienia produkcji bezpiecznej, czystej i niezawodnej energii jądrowej jest świadectwem głębokich, dwustronnych strategicznych relacji w zakresie bezpieczeństwa i gospodarki”. Z szerszej perspektywy handlowej i inwestycyjnej Polska jest również głównym filarem bezpieczeństwa gospodarczego w Europie. Wzmocnienie dwustronnych relacji z Polską w obszarze najważniejszych transatlantyckich przedsięwzięć gospodarczych niewątpliwie leży w narodowym interesie Ameryki”.

.”Jest to jeden z powodów, dla których Waszyngton współpracuje z Polską w ramach pragmatycznej i strategicznej Inicjatywy Trójmorza działającej na rzecz zwiększenia wolności i dynamiki gospodarczej w regionie. Celem tej kierowanej przez Polskę inicjatywy jest promowanie łączności między narodami w regionie Morza Czarnego, Adriatyku i Morza Bałtyckiego oraz wspieranie rozwoju służącej temu infrastruktury. Zwiększenie praktycznej funkcjonalności Inicjatywy Trójmorza stało się obecnie pilną koniecznością. Nie ulega wątpliwości, że stosunki amerykańsko-polskie są budowane na trzech filarach bezpieczeństwa: militarnym, energetycznym i ekonomicznym. Dlatego dwustronne strategiczne relacje Ameryki z Polską z pewnością jeszcze się pogłębią, służąc wspólnym interesom tych długoletnich sojuszników. Nadszedł czas, aby Waszyngton i Warszawa dodatkowo wzmocniły swoje wyjątkowe, wielowymiarowe partnerstwo, czerpiąc z niego jeszcze więcej korzyści” – pisze Anthony B. KIM.

PAP/Marcin Furdyna/WszystkoCoNajważniejsze/MJ