Hubble uchwycił galaktyczny dom supernowej

Astronomowie za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a zobrazowali galaktykę oznaczoną jako LEDA 22057, znajdującą się w gwiazdozbiorze Bliźniąt.

.Jak tłumaczą naukowcy z ESA, zdjęcie z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a przedstawia galaktykę LEDA 22057, która znajduje się w odległości około 650 milionów lat świetlnych od Układu Słonecznego, w gwiazdozbiorze Bliźniąt. Była ona miejscem wybuchu bladoniebieskiej supernowej.

.Ta konkretna supernowa, nazwana SN 2024PI, została odkryta przez zautomatyzowane badanie w styczniu 2024 roku. Obejmowało ono całą północną połowę nocnego nieba i badaczom w jego ramach udało się skatalogować ponad 10 tysięcy eksplozji gwiazd.

Supernowa jest widoczna na zdjęciu jako bladoniebieska kropka, znajdująca się na prawo od jądra galaktyki, wyróżnia się na tle widmowych ramion spiralnych całej struktury. Zdjęcie zostało wykonane około półtora miesiąca po odkryciu tego gwiezdnego wybuchu, więc jest on widoczny wielokrotnie słabiej niż przy maksymalnej jasności.

SN 2024PI została sklasyfikowana przez naukowców jako supernowa typu Ia. Ten rodzaj supernowej, do zajścia wymaga niezwykłego obiektu zwanego białym karłem, czyli jądra gwiazdy o masie mniejszej niż ośmiokrotność masy Słońca.

Gdy gwiazda o tej wielkości zużyje zapas wodoru w swoim wnętrzu, przekształca się w czerwonego olbrzyma. Z czasem pulsacje i wiatry gwiezdne powodują, że gwiazda zrzuca swoje zewnętrzne warstwy, pozostawiając po sobie białego karła i kolorową mgławicę. Powstały w ten sposób obiekt może mieć niezwykle wysoką temperaturę powierzchni i być bardzo gęsty, a jego masa może być zbliżona do masy Słońca.

Podczas gdy prawie wszystkie gwiazdy w Drodze Mlecznej pewnego dnia przekształcą się w białe karły – taki los czeka Słońce za około pięć miliardów lat – nie wszystkie z nich eksplodują jako supernowe typu Ia. Aby tak się stało, biały karzeł musi być członkiem układu podwójnego gwiazd.

Kiedy biały karzeł, za pomocą siły grawitacji, pobiera materiał ze swojego gwiezdnego towarzysza, może stać się zbyt masywny, aby utrzymać to co przyciągnął. Wynikająca z tego eksplozja niekontrolowanej fuzji jądrowej niszczy go w wybuchu supernowej, który astronomowie mogą zaobserwować w odległych galaktykach.

Bliźnięta (łac. Gemini) są 30. co do wielkości gwiazdozbiorów na niebie. Są trzecim gwiazdozbiorem zodiakalnym. Konstelacja zawiera dwie charakterystyczne, sąsiadujące ze sobą gwiazdy – Kastora i Polluksa. Słońce przebywa na tle tego gwiazdozbioru od 21 czerwca do 20 lipca. W Polsce jest on widoczny od jesieni do wiosny, a w szczególności w grudniu i styczniu. Liczba gwiazd widoczna w nim gołym okiem wynosi około 70.

.Kosmiczny Teleskop Hubble’a, został wystrzelony na niską orbitę okołoziemską w 1990 roku i od tej pory pomaga naukowcom lepiej poznawać Wszechświat. Nie był on pierwszym teleskopem kosmicznym, ale jest jednym z największych i najbardziej wszechstronnych, przez co jest jednym najważniejszych narzędzi badawczych w historii ludzkości. Teleskop Hubble’a został nazwany na cześć astronoma Edwina Hubble’a. Space Telescope Science Institute (STScI) wybiera cele Hubble’a i przetwarza uzyskane dane, podczas gdy Goddard Space Flight Center (GSFC) kontroluje sam statek kosmiczny.

Oprac. EG