Jest nowelizacja ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy
Do Sejmu wpłynął rządowy projekt nowelizacji ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy. Przewiduje on m.in., że uchodźcy będą pokrywać część kosztów utrzymania w miejscach zbiorowego zakwaterowania. Jednocześnie utrzymano bezterminową pomoc dla osób niepełnosprawnych, dzieci, osób w wieku emerytalnym, kobiet w ciąży, osób wychowujących dziecko do 12. miesiąca życia, opiekunów co najmniej trojga dzieci, a także osób w trudnej sytuacji.
.Do Sejmu wpłynął w środę rządowy projekt nowelizacji ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, który przewiduje m.in., że uchodźcy będą pokrywać część kosztów utrzymania w miejscach zbiorowego zakwaterowania. Celem zmian jest także uszczelnienie systemu świadczeń wypłacanych Ukraińcom. Dotychczasowa pomoc obywatelom Ukrainy uciekającym przed wojną wyniosła około 1 proc. PKB. Piotr ARAK, dyrektor Polskiego Instytutu Ekonomicznego, zwraca na łamach „Wszystko Co Najważniejsze” uwagę, że sami Polacy przeznaczyli na ten cel łącznie 10 mld zł. „Państwo się włączyło, tworząc ramy i działając systemowo. Ukraińcy otrzymali możliwość przejazdów środkami komunikacji publicznej za darmo, a w prawie do pracy czy nauki zostali zrównani z Polakami – coś, co jest bez precedensu w historii i co spotkało się z tym samym po stronie ukraińskiej. Polacy podobnie jak Ukraińcy mogą dowolnie podejmować zatrudnienie na Ukrainie. Będzie to oczywiście bardzo przydatne, gdy rozpocznie się proces odbudowy nawet bez porozumienia pokojowego.” – pisze Piotr ARAK w tekście „Prawie każdy Polak zaangażował się w pomoc Ukrainie” [LINK]
Przygotowana w MSWiA nowela ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy ma doprecyzować i uzupełnić obecne przepisy. Zmieni m.in. kwestię rejestracji obywateli Ukrainy. Uchodźcy od przybycia do Polski będą mieli 30 dni na złożenie wniosku o nadanie numeru PESEL. Ci, którzy już przyjechali do Polski po rosyjskim ataku, a jeszcze nie złożyli takiego wniosku, będą mieli na to 30 dni od wejścia w życie noweli. Dotychczas termin na rejestrację w systemie PESEL wynosił 90 dni od wjazdu do Polski.
Znowelizowane zostaną też przepisy związane z pomocą w miejscach zbiorowego zakwaterowania organizowanych przez wojewodów, samorządy i inne instytucje publiczne. Zgodnie z projektem od marca taka pomoc będzie udzielana co do zasady przez okres do 120 dni od pierwszego przyjazdu uchodźcy do Polski. Po tym terminie uchodźca, nienależący do grup szczególnie wrażliwych, aby otrzymać taką pomoc, będzie musiał pokrywać część jej kosztów, a także mieć nadany numer PESEL.
W obecnym kształcie projekt przewiduje, że od marca obywatele Ukrainy – którzy będą w Polsce ponad 120 dni, ale nie dłużej niż 180 dni – będą mogli korzystać z takiej pomocy, jeśli pokryją 50 procent jej kosztów (nie więcej niż 40 zł dziennie). Z kolei od maja obywatele Ukrainy, którzy będą w Polsce ponad 180 dni, otrzymają taką pomoc, jeśli opłacą 75 procent jej kosztów (nie więcej niż 60 zł dziennie).
Pomoc w takich miejscach nie będzie ograniczana w przypadku grup szczególnie wrażliwych. Zgodnie z projektem osoby niepełnosprawne, dzieci, osoby w wieku emerytalnym, kobiety w ciąży, osoby wychowujące dziecko do 12. miesiąca życia, opiekunowie co najmniej trojga dzieci, a także osoby w trudnej sytuacji, nie będą musiały pokrywać kosztów utrzymania. Po 120 dniach od ich przyjazdu do Polski pomoc będzie kontynuowana bez opłat.
Celem projektowanej noweli jest również uszczelnienie systemu wypłaty świadczeń dla uchodźców. Zgodnie z proponowaną zmianą wypłaty będą wstrzymywane, jeżeli uchodźca wyjedzie z Polski. Nadal obowiązywać będzie też przepis, który stanowi, że jeśli taki wyjazd przekroczy 30 dni, obywatel Ukrainy traci status wynikający z ustawy i tym samym przestają przysługiwać mu świadczenia. Taki status może być znowu nadany, jeśli Ukrainiec ponownie ucieknie do Polski w wyniku działań wojennych w jego kraju.
Nowela wprowadzi też podstawę prawną do uzyskiwania z rejestru Straży Granicznej przez organy wypłacające świadczenia, m.in. ZUS, daty i historii przekraczania granicy przez obywatela Ukrainy. Chodzi o każdy wjazd i wyjazd uchodźcy z Polski.
Projektowana nowelizacja usankcjonuje także dokument elektroniczny dostępny w aplikacji Diia.pl (odpowiedniku mObywatela dla ukraińskich uchodźców) jako dokument pobytowy. Dokument ten wraz z dokumentem podróży będzie uprawniał obywatela Ukrainy do wielokrotnego przekraczania granicy bez konieczności uzyskania wizy.
Z ustawy usunięty zostanie przepis, który przewidywał specjalny tryb wydawania uchodźcom zezwoleń na pobyt czasowy. Wnioski w tej sprawie mieli oni składać między 9 a 18 miesiącem pobytu. Te złożone dotychczas zostaną mają być pozostawione bez rozpoznania. Uchylenie przepisu projektodawcy uzasadnili m.in. wspomnianym usankcjonowaniem dokumentu Diia.pl, a także względami logistycznymi. Jak zaznaczyli, zmiana ta w żadnym wypadku nie pozbawi uchodźców ich prawa do przebywania na terytorium RP.
Regulacja umożliwi też przekazywanie środków z Funduszu Pomocy na cele związane m.in. z digitalizacją obiektów materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego w Ukrainie. Środki trafią do Fundacji Solidarności Międzynarodowej. Według Oceny Skutków Regulacji będzie to 4,5 mln zł. Środki z Funduszu będą mogły być też przeznaczone na finansowanie zadań Polskiego Czerwonego Krzyża realizowanych przez Krajowe Biuro Informacji i Poszukiwań.
W projekcie są też przepisy dotyczące dalszego wsparcia finansowego dla samorządów na dodatkowe zadania oświatowe dla dzieci z Ukrainy. W OSR zapisano, że na 2023 r. na te zadania w Funduszu Pomocy zaplanowane są ponad 2 mld złotych.
Projektowana nowela będzie kolejną zmianą w ustawie o pomocy obywatelom Ukrainy. Ustawa ta weszła w życie 12 marca z mocą od 24 lutego, czyli dnia ataku Rosji na Ukrainę. Reguluje sytuację uchodźców w Polsce od początku wojny, w tym legalność ich pobytu, prawo do nauki i pracy czy dostęp do ochrony zdrowia.
Jakie zmieniło się zdanie Ukraińców na temat Polaków?
.W kontekście pomocy udzielanej Ukraińcom ciekawe badania przytacza na łamach „Wszystko Co Najważniejsze” kierownik Katedry Metodologii Badań Społecznych Instytutu Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, prof. Piotr DŁUGOSZ. Zwraca on uwagę na to, jak zmieniła się opinia Ukraińców na temat poszczególnych nacji.
„Z badań Info Sapiens wynika, że od początku wybuchu wojny 73 proc. Ukraińców poprawiło swoje zdanie o Polakach, a o Niemcach tylko 29 proc. W badaniach Rating Grup uznano, że spośród osiemnastu krajów najbardziej przyjazna dla Ukrainy jest Polska. Niemcy znalazły się dopiero na 11. miejscu. O wzroście sympatii do Polaków mówią też badania nad dystansem społecznym Międzynarodowego Instytutu Socjologii w Kijowie. Zmianę stosunku Ukraińców do Polaków można obserwować za pomocą skali Bogardusa. Jej celem jest pokazanie jak daleko albo blisko w przestrzeni społecznej są ulokowane różne grupy etniczne. Najniższy dystans jest wtedy, kiedy zgadzamy się, aby przedstawiciel obcej grupy został członkiem rodziny, następnie został bliskim przyjacielem, sąsiadem, kolegom w pracy, mieszkańcem Ukrainy, turystą, oraz nie wpuszczono by go do kraju-wskaźnik największego dystansu. Skala przyjmuje wartości od 1 do 7, im niższa średnia tym niższy dystans. „
„Z sondażu wynika, że po Ukraińcach ukraińskojęzycznych (2,22) i Ukraińcach rosyjskojęzycznych (2,74) Polacy (2,95) są najbardziej przyjazną Ukraińcom grupą społeczną. Dla porównania do Niemców ten dystans jest dużo większy (4,05). Warto dodać, że w 2021 r. indeks dystansu do Polaków wynosił 3,7, a obecnie wynosi (2,95). Dystans zmniejszył się o 0,75 punktu i był to jedyny spadek odnotowany w badaniach.” – pisze prof. Piotr DŁUGOSZ w tekście „Bracia Polacy. Pomoc dla Ukraińców w konkretnych liczbach” [LINK]
PAP/Agnieszka Ziemska/WszystkoCoNajważniejsze/MAC