Kalendarz rocznic 26 sierpnia - 1 września

Przedstawiamy kalendarz rocznic na nadchodzący tydzień. Na co zwrócić uwagę w dniach 26 sierpnia – 1 września?

26 sierpnia

1672 – Załoga twierdzy w Kamieńcu Podolskim po kilkunastu dniach oblężenia skapitulowała przed armią turecką.

1784 – W Paryżu zmarł Antoni Kazimierz Ostrowski, arcybiskup gnieźnieński, prymas Polski (1777-1784).

1813 – Przechodząca przez Kraków fala powodziowa na Wiśle zalała Stradom, Kazimierz i Podgórze, zerwała most Karola i most Stradomski. Była to największa powódź w historii miasta.

1845 – W Paryżu zmarł Philippe de Girard, inżynier, wynalazca i konstruktor maszyny do mechanicznego przędzenia lnu; założyciel fabryki wyrobów lnianych w Rudzie Guzowskiej – nazwanej od jego nazwiska Żyrardowem.

1883 – W Tarnopolu urodził się Kazimierz Pużak, więzień carski, członek władz PPS, poseł na Sejm (1919-1935); podczas II wojny światowej jeden z przywódców PPS-WRN, komendant Gwardii Ludowej WRN, przewodniczący Rady Jedności Narodowej (1944-1945); aresztowany przez NKWD i sądzony w Moskwie w procesie przywódców Polskiego Państwa Podziemnego; zmarł w 1950 r. w komunistycznym więzieniu w Rawiczu.

1897 – W Warszawie urodził się Bohdan Pniewski, architekt; profesor Politechniki Warszawskiej i Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie; projektował m.in. hotel Patria w Krynicy, gmachy Sądów Grodzkich w Warszawie, Ministerstwa Komunikacji i Narodowego Banku Polskiego; autor rozbudowy zespołu budynków Sejmu oraz gmachu Teatru Wielkiego.

1914 – W Płocku urodził się Witold Zacharewicz, aktor filmowy i teatralny; zamordowany w KL Auschwitz w 1943 r.

1920 – W Poznaniu urodził się Stefan Stuligrosz, dyrygent, kompozytor, pedagog; twórca i wieloletni dyrygent Chóru Chłopięcego i Męskiego Filharmonii Poznańskiej „Poznańskie Słowiki”.

1936 – W Paryżu zmarł Wojciech Stpiczyński, polityk, publicysta, jeden z przywódców radykalnego skrzydła piłsudczyków; redaktor naczelny „Głosu Prawdy” i „Kuriera Porannego”; prezes Związku Strzeleckiego.

1938 – W Krakowie zmarł Teodor Axentowicz, malarz, pedagog.

1939 – W Warszawie eksperymentalna stacja telewizyjna w budynku Prudential wyemitowała pierwszy film – „Barbarę Radziwiłłównę” w reżyserii Józefa Lejtesa.

1939 – Niemiecka grupa dywersyjna, niepoinformowana przez dowództwo o zmianie terminu agresji na Polskę, przeprowadziła atak na stację kolejową w Mostach koło Jabłonkowa na Zaolziu; atak dywersantów został odparty.

1943 – Oddział partyzancki Okręgu Wileńskiego AK ppor. Antoniego Burzyńskiego „Kmicica” został podstępnie rozbity nad jez. Narocz przez partyzantkę sowiecką; Sowieci rozstrzelali „Kmicica”, 56 partyzantów oraz 20 członków konspiracji terenowej.

1943 – Pod Ożarowem w zasadzce zorganizowanej przez oddział Narodowych Sił Zbrojnych pod dowództwem plut. Tomasza Wójcika ps. „Tarzan” zginął gen. Kurt Renner.

1943 – W Zgłobniu niedaleko Rzeszowa urodził się Tadeusz Nalepa, gitarzysta i wokalista, legenda polskiego bluesa.

1948 – W Grabowie urodziła się Bożena Dykiel, aktorka, wystąpiła w filmach „Awans”, „Ziemia obiecana”, „Miłość ci wszystko wybaczy”, „Znachor”, „Wyjście awaryjne”, a także w serialach „Dom”, „Alternatywy 4” i „Na Wspólnej”.

1956 – W Częstochowie na Jasnej Górze odnowiono Śluby Jasnogórskie według tekstu prymasa kardynała Stefana Wyszyńskiego.

1963 – W Lublinie zmarł biskup Czesław Kaczmarek, w latach 20. duszpasterz polski we Francji, od 1938 r. biskup kielecki; w latach 1951-1956 więziony przez władze komunistyczne.

1964 – W Koszalinie urodził się Mariusz Bonaszewski, aktor Teatru Narodowego w Warszawie; wystąpił m.in. w filmach „Deszczowy żołnierz”, „Matka Teresa od kotów”, „Wenecja”, „Daas”, a także w serialach „Sława i chwała” oraz „Marszałek Piłsudski”.

1967 – W Warszawie zmarł Marian Walentynowicz, architekt, rysownik, autor ilustracji do „Przygód Koziołka Matołka” Kornela Makuszyńskiego; korespondent wojenny.

1976 – W Warszawie zmarł Roman Abraham, generał WP; w czasie kampanii polskiej w 1939 r. dowódca Wielkopolskiej Brygady Kawalerii i grupy operacyjnej kawalerii.

1980 – Prymas Polski kard. Stefan Wyszyński wygłosił kazanie na Jasnej Górze, które zostało w ocenzurowanej formie wyemitowane przez media.

1982 – W Warszawie zmarła Anna German, piosenkarka, kompozytorka, autorka tekstów; wykonawczyni piosenek „Tańczące Eurydyki”, „Szedł Atanazy do Anny”, „List do Chopina”, „Bal u Posejdona”, „Człowieczy los”.

1982 – W Warszawie zmarł Adam Kreczmar, poeta, satyryk.

1989 – Papież Jan Paweł II mianował biskupa Józefa Kowalczyka nuncjuszem apostolskim w Polsce. Był to pierwszy po II wojnie światowej tej rangi przedstawiciel Stolicy Apostolskiej w Polsce.

1991 – Polska uznała niepodległość Litwy.

2000 – W Warszawie zmarł Wojciech Żukrowski, prozaik, poeta, eseista; autor „Kamiennych tablic”, „Skąpanych w ogniu”, opowiadań wojennych „Z kraju milczenia”, a także książek dla dzieci.

2006 – „Przegląd Sportowy” opublikował tzw. listę Fryzjera. Publikacja rozpoczęła wielką aferę korupcyjną w środowisku polskiej piłki nożnej.

2011 – W Warszawie zmarła Maria Ginter, pisarka, rzeźbiarka, malarka, sportsmenka; żołnierz Armii Krajowej, uczestniczka Powstania Warszawskiego.

2013 – We Wrocławiu zmarł Józef Łukaszewicz, wybitny matematyk, uczeń Hugo Steinhausa, żołnierz 7 Wileńskiej Brygady Armii Krajowej, rektor Uniwersytetu Wrocławskiego, działacz opozycji antykomunistycznej.

2017 – We Wrocławiu zmarł Adam Wójcik, wielokrotny reprezentant Polski w koszykówce, ośmiokrotny mistrz Polski, przez 20 sezonów występował w polskiej ekstraklasie; zdobył 10 087 punktów.

2022 – W Krakowie zmarła w wieku 111 lat najstarsza Polka, najstarsza żyjąca absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego i najstarsza pianistka na świecie Wanda Szajowska.

27 sierpnia

1492 – Jan Olbracht został jednomyślnie wybrany na króla Polski przez grupę elektorów, w skład której wchodzili: prymas, biskupi, kasztelanowie, wojewodowie, a także przedstawiciele Gdańska, Elbląga i Torunia.

1545 – W Krakowie zmarł Piotr Gamrat, arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski (1540-1545).

1823 – W Warszawie zmarł Szczepan Hołowczyc, arcybiskup metropolita warszawski, prymas Królestwa Polskiego.

1870 – W Warszawie zmarł generał Tomasz Łubieński, uczestnik wojen napoleońskich, szef szwadronu pułku szwoleżerów gwardii (1807), dowódca 8 pułku szwoleżerów-lansjerów; w powstaniu listopadowym dowódca dywizji jazdy, następnie szef Sztabu Głównego.

1894 – W Drohobyczu urodził się Kazimierz Wierzyński, poeta, współtwórca grupy „Skamander”, naczelny redaktor „Przeglądu Sportowego” (1926-1931); złoty medalista olimpijskiego konkursu sztuki z 1928 r. za zbiór wierszy „Laur Olimpijski”.

1896 – We Lwowie urodził się Jan Mazurkiewicz, żołnierz Legionów Polskich, oficer WP, w czasie II wojny światowej najpierw zastępca, a następnie szef Kedywu KG AK; podczas Powstania Warszawskiego dowódca Zgrupowania „Radosław”.

1906 – Udany zamach Organizacji Bojowej PPS na tymczasowego generała-gubernatora Warszawy i guberni warszawskiej Nikołaja Wonlarlarskiego.

1914 – Rozkaz Naczelnej Komendy armii austro-węgierskiej dotyczący utworzenia Legionów Polskich – Zachodniego w Krakowie i Wschodniego we Lwowie.

1922 – W Berlinie założono Związek Polaków w Niemczech.

1928 – Polska podpisała tzw. pakt Brianda-Kelloga, wielostronną umowę międzynarodową dotyczącą pokojowego regulowania sporów.

1931 – W Abbeville we Francji urodził się Roman Opałka, malarz, grafik.

1939 – Na stadionie warszawskiej Legii piłkarska reprezentacja Polski pokonała 4:2 drużynę Węgier – wicemistrzów świata. Był to ostatni mecz polskiej reprezentacji przed wybuchem II wojny światowej.

1941 – W dniach 27 i 28 sierpnia w Kamieńcu Podolskim Niemcy zamordowali ponad 23 tys. Żydów.

1942 – Komendant Główny Armii Krajowej gen. Stefan Rowecki rozwiązał organizację wywiadowczą „Muszkieterów”.

1944 – Powstanie Warszawskie: Niemcy po ciężkich walkach zajęli katedrę warszawską.

1946 – Przed Najwyższym Trybunałem Narodowym w Krakowie rozpoczął się proces nazistowskiego zbrodniarza Amona Goetha, komendanta niemieckiego obozu koncentracyjnego Plaszow.

1955 – Do Polski powrócił z ZSRS Antoni Pajdak, polityk PPS, jeden z aresztowanych w 1945 r. przez NKWD przywódców Polskiego Państwa Podziemnego; w Moskwie sądzony był w odrębnym procesie i skazany na pięć lat pozbawienia wolności; po odbyciu kary zesłano go do Krasnojarskiego Kraju.

1964 – W Gryfowie Śląskim urodził się Andrzej Chyra, aktor Nowego Teatru w Warszawie; wystąpił w filmach „Dług”, „Pieniądze to nie wszystko”, „Symetria”, „Komornik”, „Wszyscy jesteśmy Chrystusami”, „Palimpsest”, „S@motność w sieci”, „Strajk”, „Katyń”, „Daas”, „W imię”, a także w serialu „Oficer”.

1971 – Premiera filmu „Nie lubię poniedziałku” w reżyserii Tadeusza Chmielewskiego.

1980 – W Szczecinie wicepremier Kazimierz Barcikowski odrzucił żądanie utworzenia wolnych związków zawodowych.

1980 – Dziennikarze przebywający na Wybrzeżu zaprotestowali przeciw dezinformacji i nieobiektywnym komentarzom centralnej prasy.

2003 – Prezydent RP Aleksander Kwaśniewski odsłonił pomnik Lotników Polskich na Polu Mokotowskim w Warszawie.

2005 – Odbył się ingres arcybiskupa metropolity krakowskiego Stanisława Dziwisza do katedry na Wawelu.

2022 – W Rzeszowie zmarł Tadeusz Ferenc, prezydent Rzeszowa w latach 2002-2021.

2022 – W Monachium zmarł Bolko, książę von Pless, hrabia von Hochberg, baron na Książu. Był wnukiem ostatnich właścicieli Książa i Pszczyny. Od 2015 r. honorowy obywatel Wałbrzycha.

28 sierpnia

1652 – W Łowiczu zmarł Maciej Łubieński, arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski (1641-1652).

1765 – W Porycku na Wołyniu urodził się Tadeusz Czacki, uczony, współzałożyciel Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Warszawie, założyciel Liceum Krzemienieckiego.

1911 – We Lwowie urodził się Artur Młodnicki, aktor, wystąpił m.in. w filmach „Jak być kochaną”, „Popiół i diament” oraz w serialu „Stawka większa niż życie”.

1926 – Marszałek Józef Piłsudski mianowany został Generalnym Inspektorem Sił Zbrojnych.

1927 – W Spale odbyły się pierwsze ogólnopolskie dożynki z udziałem prezydenta RP Ignacego Mościckiego.

1932 – W Berlinie Franciszek Żwirko i Stanisław Wigura na samolocie RWD-6 zwyciężyli w największej międzywojennej imprezie lotnictwa sportowego – Międzynarodowych Zawodach Samolotów Turystycznych (Challenge International des Avions de Tourisme).

1938 – W Jadownikach Mokrych koło Tarnowa urodził się arcybiskup Józef Kowalczyk, nuncjusz apostolski w Polsce w latach 1989-2010; od 2010 do 2014 r. metropolita gnieźnieński i prymas Polski.

1938 – W Stoczni Gdyńskiej położono stępkę pod drobnicowiec SS „Olza” – pierwszy statek pełnomorski zbudowany w polskiej stoczni po odzyskaniu niepodległości.

1939 – Adolf Hitler wyznaczył nowy termin ataku na Polskę – 1 września; według wcześniejszych ustaleń atak nastąpić miał 26 sierpnia rano, jednak 25 sierpnia Hitler, m.in. na wieść o podpisaniu polsko-brytyjskiego traktatu o wzajemnej pomocy, wstrzymał decyzję o rozpoczęciu działań wojennych.

1939 – Niemieccy dywersanci dokonali zamachu bombowego na dworcu kolejowym w Tarnowie; w jego wyniku 14 osób zginęło, a 38 zostało rannych.

1944 – Powstanie Warszawskie: Niemcy zajęli gmach Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych.

1946 – W Gdańsku władze komunistyczne wykonały wyrok śmierci na niespełna 18-letniej Danucie Siedzikównie, pseudonim Inka, sanitariuszce 5 Wileńskiej Brygady Armii Krajowej oraz na ppor. Feliksie Selmanowiczu, ps. Zagończyk, dowódcy plutonu 5 Wileńskiej Brygady AK.

1946 – W Warszawie urodził się Michał Komar, krytyk literacki, pisarz, wydawca.

1958 – W zabrzańskiej kopalni „Makoszowy” w pożarze, który wybuchł 300 metrów pod ziemią, zginęło 72 górników, a 87 ciężko zatruło się czadem.

1959 – W Nowym Jorku zmarł Rafał Lemkin, polski prawnik pochodzenia żydowskiego; twórca pojęcia „ludobójstwo”; jego prace z zakresu prawa karnego i międzynarodowego stały się m.in. podstawą aktu oskarżenia przeciwko nazistom w procesie norymberskim; opracował Konwencję w sprawie Zapobiegania i Karania Zbrodni Ludobójstwa, przyjętą w 1948 r. przez Zgromadzenie Ogólne ONZ.

1963 – W Bytomiu urodził się Waldemar Legień, judoka, mistrz olimpijski z Seulu (1988) i Barcelony (1992); wielokrotny medalista mistrzostw świata i Europy.

1980 – Lech Wałęsa wygłosił przy bramie Stoczni Gdańskiej przemówienie, w którym apelował do załóg w zakładach całej Polski o zgłaszanie akcesu do Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego, ale bez przerywania pracy.

1980 – Początek strajku w kopalni „Manifest Lipcowy” w Jastrzębiu.

1987 – Premiera filmu „Życie wewnętrzne” w reżyserii Marka Koterskiego.

1988 – Biuro Polityczne KC PZPR podjęło decyzję, że wydane przez Lecha Wałęsę „Oświadczenie w sprawie dialogu” może być uznane jako wstęp do podjęcia rozmów.

1989 – W Warszawie zmarł Jerzy Hryniewiecki, architekt, urbanista, jeden z projektantów Stadionu Dziesięciolecia w Warszawie.

1991 – W Gdańsku odkryto masowy grób 38 obrońców Poczty Gdańskiej zamordowanych w 1939 r. przez Niemców.

1995 – W Paryżu zmarł Gerard Wilk, tancerz, choreograf, pedagog.

2002 – W Warszawie zmarł Bogdan Baer, aktor, reżyser teatralny.

2022 – We Wrocławiu w wieku 106 lat zmarł Stefan Arczyński, fotograf urodzony w rodzinie Polaków w Niemczech, w 1938 r. wcielony przymusowo do armii niemieckiej. Wykonywał fotografie na froncie wschodnim, między innymi pod Stalingradem. W 1943 r. trafił do niewoli sowieckiej. Po uwolnieniu założył zakład fotograficzny we włączonym do Polski Wrocławiu. Był autorem licznych zdjęć tego miasta.

29 sierpnia

1526 – W bitwie z Turkami pod Mohaczem zginął Ludwik II Jagiellończyk, król Czech i Węgier.

1540 – W Skierniewicach zmarł Jan Latalski, arcybiskup gnieźnieński, prymas Polski (1537-1540).

1602 – W Lublinie zmarł Sebastian Fabian Klonowic, poeta, burmistrz lubelski, autor m.in. satyry „Worek Judaszów” oraz poematu „Flis”.

1756 – W Żninie urodził się Jan Śniadecki, astronom, matematyk, filozof.

1895 – W Krakowie urodził się Jerzy Kirchmayer, w czasie kampanii polskiej 1939 r. oficer sztabu Armii „Pomorze”, następnie Komendy Głównej AK, współautor planu operacji „Burza”; generał WP, skazany na dożywocie w jednym z najgłośniejszych procesów pokazowych stalinowskiej Polski – tzw. procesie generałów.

1913 – W Krakowie urodził się Jan Ekier, pianista, pedagog, kompozytor.

1918 – Dekretem bolszewickiej Rady Komisarzy Ludowych formalnie anulowano akty rozbiorowe Rzeczypospolitej oraz przyznano Finlandii prawo do niepodległości.

1920 – Wojna polsko-bolszewicka: rozpoczęła się obrona Zamościa.

1930 – Marszałek Józef Piłsudski, pełniący funkcję premiera, na posiedzeniu Rady Ministrów postawił wniosek o rozwiązanie Sejmu; następnego dnia prezydent RP rozwiązał obie izby ustawodawcze.

1931 – W Truskawcu zginął w zamachu zorganizowanym przez ukraińskich nacjonalistów Tadeusz Hołówko, działacz PPS, współpracownik Józefa Piłsudskiego, przedstawiciel ruchu prometejskiego; współtwórca BBWR, zwolennik dialogu z Ukraińcami oraz stworzenia federacji państw środkowo- i wschodnioeuropejskich, stanowiącej przeciwwagę dla ZSRS.

1941 – W wyniku katastrofy pociągu osobowego jadącego z Mińska Mazowieckiego do Warszawy zginęło 36 osób, a 70 zostało rannych; wśród ofiar śmiertelnych było kilkunastu niemieckich żołnierzy.

1943 – 29 lub 30 sierpnia oddziały Ukraińskiej Powstańczej Armii zamordowały w Budach Ossowskich na Wołyniu około 270 Polaków.

1944 – Niemcy zakończyli likwidację łódzkiego getta; z ponad 70 tys. osób, które jeszcze w lipcu 1944 r. przebywały w getcie, ponad 60 tys. zamordowano w komorach gazowych KL Auschwitz.

1944 – Poeta Powstania Warszawskiego, żołnierz Batalionu „Parasol” Józef Szczepański napisał wiersz „Czerwona zaraza” rozpoczynający się od słów: „Czekamy ciebie, czerwona zarazo, byś wybawiła nas od czarnej śmierci, byś nam Kraj przedtem rozdarwszy na ćwierci, była zbawieniem witanym z odrazą”.

1944 – USA i Wielka Brytania ogłosiły deklaracje, na mocy których żołnierzom Armii Krajowej przyznano pełnię praw kombatanckich.

1945 – W Kaliszu urodziła się Zdzisława Sośnicka, piosenkarka, kompozytorka.

1949 – W więzieniu mokotowskim w Warszawie stracony został Adam Doboszyński, inżynier, publicysta, działacz Stronnictwa Narodowego; organizator w 1936 r. tzw. najazdu na Myślenice; podczas II wojny światowej przebywał w Londynie; w 1946 r. nielegalnie wrócił do Polski; aresztowany przez UB i skazany po brutalnym śledztwie na karę śmierci za działalność antykomunistyczną.

1949 – Na poligonie w Semipałatyńsku Związek Sowiecki przeprowadził pierwszą eksplozję atomową.

1957 – W Tczewie urodził się Grzegorz Ciechowski, muzyk, kompozytor, instrumentalista, wokalista, lider zespołu Republika.

1972 – W Warszawie zmarł Jan Kreczmar, aktor, reżyser teatralny, wieloletni rektor PWST w Warszawie; wystąpił m.in. w filmach „Szyfry”, „Lalka”, Życie rodzinne”, „Piłat i inni”, „Jeszcze słychać śpiew i rżenie koni” i „Za ścianą”.

1972 – Premiera filmu „Dziewczyny do wzięcia” w reżyserii Janusza Kondratiuka.

1980 – W Jastrzębiu powstał Międzyzakładowy Komitet Strajkowy, na czele którego stanął Jarosław Sienkiewicz.

1982 – Służba Bezpieczeństwa aresztowała Zbigniewa Romaszewskiego, działacza opozycji antykomunistycznej, współorganizatora podziemnego Radia Solidarność.

1987 – W Skolimowie zmarł Henryk Bąk, aktor, wystąpił m.in. w filmach „Eroica”, „Kwiecień” oraz serialu „Przygody psa Cywila”.

2004 – W Atenach zakończyły się XXVIII Letnie Igrzyska Olimpijskie; reprezentanci Polski zdobyli na nich dziesięć medali: trzy złote, dwa srebrne i pięć brązowych.

2016 – W Genewie zmarł prof. Bronisław Baczko, filozof, współzałożyciel warszawskiej szkoły historyków idei, autor prac „Rousseau: samotność i wspólnota”, „Człowiek i światopoglądy”, „Hiob, mój przyjaciel: obietnice szczęścia i nieuchronność zła” i „Jak wyjść z Terroru: Termidor a Rewolucja”.

2018 – W Warszawie zmarł Sylwester Kozera, muzyk, współtwórca Kapeli Czerniakowskiej, znawca warszawskiej muzyki ulicznej.

30 sierpnia

1505 – W Krakowie zmarła Elżbieta Habsburg zwana Rakuszanką, żona króla Kazimierza IV Jagiellończyka; matka polskich władców Jana I Olbrachta, Aleksandra Jagiellończyka i Zygmunta I Starego, a także króla Czech i Węgier – Władysława II Jagiellończyka.

1579 – Wojska króla Stefana Batorego zdobyły Połock zajęty przez Moskwę.

1804 – W Krzywiczach na Białorusi urodził się Aleksander Chodźko, slawista, orientalista, poeta, profesor College de France.

1809 – W Wiedniu zmarł Ignacy Potocki, pisarz, polityk, marszałek wielki litewski, członek Komisji Edukacji Narodowej, przewodniczący Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych; przywódca stronnictwa patriotycznego w czasie Sejmu Czteroletniego; jeden z autorów Konstytucji 3 maja.

1866 – W Mołodowie koło Kobrynia urodził się Konstanty Skirmunt, członek Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu, minister spraw zagranicznych (1921-1922), poseł na Sejm; w latach 1929-1934 ambasador RP w Londynie.

1902 – W Czuszowie koło Miechowa urodził się Józef Maria Bocheński, filozof, dominikanin, sowietolog; ochotnik w wojnie polsko-bolszewickiej i kampanii polskiej 1939 r., uczestnik bitwy pod Monte Cassino.

1909 – W Radomiu urodził się Tadeusz Sołtyk, inżynier, konstruktor lotniczy.

1919 – We Lwowie urodziła się Ryszarda Hanin, aktorka, wystąpiła m.in. w filmach „Zapamiętaj imię swoje”, „Jeszcze tylko ten las”, „Noce i dnie” oraz serialu „Polskie drogi”.

1925 – Urodził się Zbyszko Siemaszko, polski fotografik, żołnierz 3 Brygady Wileńskiej Armii Krajowej.

1930 – Rozwiązanie Sejmu i Senatu.

1939 – Ogłoszenie mobilizacji powszechnej w Polsce; wstrzymane na 24 godziny na skutek interwencji ambasad Francji i Wielkiej Brytanii.

1939 – Na rozkaz Dowództwa Floty trzy niszczyciele ORP „Błyskawica”, ORP „Burza” i ORP „Grom” opuściły Gdynię i skierowały się do Wielkiej Brytanii.

1942 – Zakończenie ewakuacji Armii Polskiej ze Związku Sowieckiego.

1942 – Okupacyjne władze niemieckie przeprowadziły likwidację getta w Nowym Targu, w którym przebywało ok. 2,5 tys. Żydów; ok. 1,5 tys. z nich Niemcy zamordowali na miejscowym cmentarzu żydowskim, 100 osób umieścili w obozie pracy przymusowej, pozostałych mieszkańców getta wywieźli do obozu zagłady w Bełżcu.

1943 – W Woli Ostrowieckiej na Wołyniu oddziały Ukraińskiej Powstańczej Armii zamordowały około 600 Polaków, wśród nich 150-200 kobiet i dzieci; do masakry Polaków dokonanej przez UPA doszło również w miejscowościach sąsiadujących z Wolą Ostrowiecką, m.in. w Ostrówkach – około 500 zabitych, Kątach – około 200 zabitych, i Jankowcach – ponad 80 zabitych.

1943 – W koloniach Nowy i Stary Gaj na Wołyniu oddziały Ukraińskiej Powstańczej Armii zamordowały około 600 Polaków.

1944 – Powstanie Warszawskie: oddziały niemieckie zamordowały 300 rannych i chorych przebywających w Szpitalu Jana Bożego przy ul. Bonifraterskiej.

1945 – Rozpoczął się pierwszy ogólnopolski Zjazd Związku Zawodowego Literatów Polskich; na przewodniczącego związku wybrano Jarosława Iwaszkiewicza.

1946 – W Neapolu zmarł mjr Henryk Sucharski, dowódca obrony Westerplatte.

1951 – Wprowadzono kartki żywnościowe na mięso, przetwory mięsne i tłuszcze.

1952 – W Poznaniu urodził się Wojciech Fibak, jeden z najlepszych polskich tenisistów, czterokrotny ćwierćfinalista turniejów wielkoszlemowych, zwycięzca Australian Open w grze podwójnej (1978); przedsiębiorca, kolekcjoner sztuki.

1953 – W Katowicach urodził się Lech Majewski, reżyser, scenarzysta, poeta, prozaik, malarz; autor filmów „Rycerz”, „Wojaczek”, „Angelus” oraz „Młyn i krzyż”.

1971 – W Szczecinie urodziła się Katarzyna Nosowska, wokalistka występująca z zespołem Hey, a także solo, autorka tekstów.

1978 – W Liss w Anglii zmarł Henryk Zygalski, matematyk, kryptolog, współautor złamania kodu niemieckiej maszyny szyfrującej „Enigma”.

1980 – W Szczecinie Kazimierz Barcikowski i Marian Jurczyk podpisali porozumienie pomiędzy przedstawicielami władz a Międzyzakładowym Komitetem Strajkowym.

1980 – W Gdańsku parafowano dokument postanawiający, że w zakładach pracy mogą powstać wolne związki zawodowe z prawem do strajku.

1980 – V Plenum KC PZPR zatwierdziło porozumienie zawarte w Szczecinie i podjęło decyzję o podpisaniu porozumienia w Gdańsku.

1981 – W Nasielsku urodził się Tomasz Majewski, lekkoatleta, dwukrotny mistrz olimpijski w pchnięciu kulą: Pekin (2008), Londyn (2012).

1997 – W Karlsruhe zmarł Ernest Wilimowski, piłkarz, zawodnik m.in. Ruchu Chorzów, z którym czterokrotnie zdobywał mistrzostwo Polski, dwukrotny król strzelców rozgrywek ligowych; wielokrotny reprezentant Polski, w czasie mistrzostw świata w 1938 r. w meczu z Brazylią strzelił 4 bramki; w 1939 r. przyjął obywatelstwo niemieckie, w następnych latach występował w reprezentacji Niemiec.

2014 – Donald Tusk został wybrany na przewodniczącego Rady Europejskiej.

2014 – W Polsce rozpoczęły się XVIII Mistrzostwa Świata w Piłce Siatkowej Mężczyzn, w których reprezentacja Polski zdobyła złoty medal, pokonując w finale drużynę Brazylii.

2014 – Na terenie Stoczni Gdańskiej otwarto Europejskie Centrum Solidarności.

2020 – W Przemyślu zmarł Jan Zrajko, działacz opozycji antykomunistycznej, w 1981 roku był współtwórcą i przywódcą NSZZ Indywidualnego Rzemiosła „Solidarność”.

2022 – W Moskwie zmarł Michaił Gorbaczow, ostatni przywódca ZSRS, autor polityki pierestrojki, która przyspieszyła przemiany polityczne w Polsce i innych krajach bloku komunistycznego.

31 sierpnia

Dzień Solidarności i Wolności

Święto Kawalerii Polskiej

1559 – W Wilnie mistrz Zakonu Kawalerów Mieczowych Gotard Kettler zawarł porozumienie z królem Zygmuntem II Augustem, poddając Inflanty pod jego protekcję.

1827 – W Warszawie otwarto Instytut Oftalmiczny (okulistyczny) ufundowany przez księcia Edwarda Lubomirskiego.

1891 – W Suwałkach urodził się Adam Koc, żołnierz I Brygady Legionów Polskich, komendant POW; w niepodległej Polsce oficer WP, założyciel i redaktor naczelny „Gazety Polskiej”, działacz BBWR, poseł, senator, organizator i szef Obozu Zjednoczenia Narodowego.

1893 – W Kielcach urodził się Władysław Karaś, żołnierz Legionów Polskich i POW, oficer wywiadu WP; na igrzyskach olimpijskich w Berlinie w 1936 r. zdobył brązowy medal w strzelectwie – był to pierwszy medal olimpijski w historii polskiego strzelectwa sportowego; w czasie II wojny światowej oficer ZWZ-AK; rozstrzelany przez Niemców w 1942 r.

1912 – We wsi Janowice koło Ostrowca Świętokrzyskiego urodził się Jan Piwnik „Ponury”, cichociemny, oficer „Wachlarza”, szef Kedywu Okręgu Radomsko-Kieleckiego Armii Krajowej, legendarny dowódca partyzanckich zgrupowań walczących w Górach Świętokrzyskich i oddziału dywersyjnego na Nowogródczyźnie.

1920 – Wojna polsko-bolszewicka: W bitwie pod Komarowem polska kawaleria odniosła zwycięstwo nad sowiecką 1 Armią Konną.

1928 – W Berlinie odbyła się premiera musicalu „Opera za trzy grosze” Bertolta Brechta i Kurta Weila.

1921 – W Częstochowie urodził się Jerzy Michotek, aktor, piosenkarz, reżyser; wystąpił m.in. w filmie „Wyjście awaryjne” oraz w serialu „Dom”.

1933 – W miejscowości Biskupin w powiecie żnińskim odkryto pozostałości prehistorycznej osady.

1935 – W Warszawie urodził się Andrzej Dobosz, krytyk literacki, felietonista; w 1974 r. wyjechał do Francji; w latach 1994-2008 prowadził w Paryżu polską księgarnię „Librairie Dobosz”; w filmie „Rejs” Marka Piwowskiego zagrał rolę filozofa.

1939 – W leżących na terenie III Rzeszy Gliwicach niemieccy dywersanci udający Polaków dokonali napadu na radiostację, nadając komunikat: „Uwaga, tu Gliwice. Radiostacja znajduje się w rękach polskich”; prowokacja gliwicka została wykorzystana przez Niemców do uzasadnienia agresji na Polskę.

1939 – Ponowne ogłoszenie mobilizacji powszechnej w Polsce.

1941 – Od 31 sierpnia do 3 września w Ponarach koło Wilna Niemcy zamordowali około 8 tys. Żydów; w sumie w latach 1941-1944 Niemcy oraz kolaboranci litewscy zamordowali w tym miejscu około 100 tys. ludzi, wśród nich 60-70 tys. Żydów, wiele tysięcy Polaków, a także Romów, Rosjan, Litwinów, Białorusinów oraz przedstawicieli innych narodowości.

1944 – Powstanie Warszawskie: Początek ewakuacji kanałami ze Starego miasta do Śródmieścia i na Żoliborz. W kościele Sakramentek na Nowym Mieście w wyniku nalotu zginęło około tysiąca osób, a w pasażu Simonsa – około 300.

1944 – Powstanie Warszawskie: Nieudana próba przebicia się oddziałów powstańczych z Grupy „Północ” AK ze Starego Miasta do Śródmieścia; ok. 300 rannych i zabitych.

1944 – Niemcy wywieźli do KL Stutthof ponad 3100 więźniów obozu w Pruszkowie, wśród nich m.in. powstańców warszawskich.

1944 – Powstanie Warszawskie: Podczas próby przebicia się ze Starówki do Śródmieścia poległ Jan Kajus Andrzejewski „Jan”, harcmistrz, uczestnik kampanii 1939 r., żołnierz ZWZ-AK, ppłk WP; w czasie Powstania Warszawskiego dowódca Brygady AK „Broda 53”.

1944 – Dekret PKWN „o wymiarze kary dla faszystowsko-hitlerowskich zbrodniarzy winnych zabójstw i znęcania się nad ludnością cywilną i jeńcami oraz dla zdrajców Narodu Polskiego”.

1945 – We Lwowie zmarł prof. Stefan Banach, matematyk, wykładowca Uniwersytetu Jana Kazimierza, współzałożyciel lwowskiej szkoły matematycznej; jeden z twórców analizy funkcjonalnej.

1945 – Funkcjonariusze UB aresztowali Kazimierza Moczarskiego, żołnierza ZWZ-AK, uczestnika Powstania Warszawskiego, od października 1944 do stycznia 1945 r. szefa Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej AK, następnie Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj.

1947 – W Krakowie urodził się Grzegorz Warchoł, aktor, reżyser teatralny i filmowy; twórca m.in. seriali „Życie Kamila Kuranta”, „Gazda z Diabelnej” i „Królewskie sny”.

1948 – Początek Plenum KC PPR, które podjęło rezolucję o „odchyleniu prawicowo-nacjonalistycznym”. Z KC usunięto m.in. Władysława Gomułkę, sekretarzem generalnym PPR został Bolesław Bierut.

1951 – W Łodzi urodził się Bronisław Wrocławski, aktor związany z łódzkim Teatrem im. Stefana Jaracza, pedagog; wystąpił m.in. w filmach „Vabank II, czyli riposta”, „Kingsajz” i „Rewers”.

1962 – W Londynie zmarł gen. Felicjan Sławoj-Składkowski, działacz PPS, żołnierz Legionów Polskich, członek POW; minister spraw wewnętrznych (1926-1929, 1930-1931, 1936-1939), poseł na Sejm (1930-1939); premier rządu RP w latach 1936-1939.

1963 – W Warszawie urodził się Robert Gawliński, wokalista, gitarzysta, kompozytor, autor tekstów, lider zespołu Wilki.

1971 – We Wrocławiu urodziła się Kinga Preis, aktorka, wystąpiła w filmach „Wrota Europy”, „Komornik”, „Cztery noce z Anną”, „Dom zły”, „Cisza”, „Joanna”, „Róża”, „W ciemności”, „Pod Mocnym Aniołem”, „Bogowie”, znana także z seriali „Boża podszewka II”, „Ojciec Mateusz” i „Ja to mam szczęście”.

1980 – Porozumienie Gdańskie: O godz. 17 w sali BHP Stoczni Gdańskiej podpisane zostało porozumienie między Komisją Rządową a Międzyzakładowym Komitetem Strajkowym reprezentującym ponad 700 zakładów z całej Polski; delegacja rządowa zgodziła się m.in. na utworzenie nowych, niezależnych, samorządnych związków zawodowych, prawo do strajku, budowę pomnika ofiar Grudnia ’70, transmisje niedzielnych mszy św. w Polskim Radiu i ograniczenie cenzury; przyjęto też zapis, że nowe związki zawodowe uznają kierowniczą rolę PZPR w państwie; uroczystość podpisania porozumienia transmitowała Telewizja Polska.

1982 – W drugą rocznicę Porozumień Sierpniowych w kilkudziesięciu miastach Polski „Solidarność” zorganizowała demonstracje uliczne; w wielu miejscach doszło do starć z milicją. W Lubinie od milicyjnych kul zginęły trzy osoby biorące udział w manifestacji, kilkanaście zostało rannych; w wyniku interwencji milicji ofiary śmiertelne były również w Gdańsku, Kielcach i Wrocławiu.

1988 – W Warszawie w willi MSW przy ul. Zawrat doszło do poufnego spotkania gen. Czesława Kiszczaka z przywódcą „Solidarności” Lechem Wałęsą. Warunkiem rozpoczęcia rozmów na temat Okrągłego Stołu, postawionym przez stronę rządową, było zakończenie fali strajków.

1992 – Premiera serialu „Pogranicze w ogniu” w reżyserii Andrzeja Konica.

1998 – W Warszawie zmarł gen. Józef Kuropieska, oficer WP, uczestnik kampanii polskiej 1939 r.; w latach 1948-1949 zastępca szefa Sztabu Generalnego WP; aresztowany w 1950 r. i oskarżony o próbę obalenia ustroju Polski Ludowej; w 1952 r. skazany na karę śmierci; w 1955 r., po wcześniejszym uchyleniu wyroku, wypuszczony na wolność; komendant Akademii Sztabu Generalnego (1964-1968); autor wspomnień.

2021 – W Jabłonnie na Mazowszu zmarł Roman Malinowski, w latach 1980-1985 wicepremier, w latach 1985–1989 marszałek Sejmu PRL, w latach 1981-1989 prezes Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. W sierpniu 1989 r. był jednym z sygnatariuszy porozumienia koalicyjnego ZSL z Obywatelskim Klubem Parlamentarnym i Stronnictwem Demokratycznym, które doprowadziło do powołania rządu premiera Tadeusza Mazowieckiego.

1 września

Dzień Weterana Walk o Niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej

1015 – Zwycięstwo wojsk polskich pod wodzą Bolesława Chrobrego nad niemieckimi w bitwie pod Budziszynem.

1306 – Na wieść o śmierci ostatniego Przemyślidy na tronie czeskim i polskim Wacława III w Krakowie odbył się wiec rycerstwa Małopolski, Wielkopolski i ziemi sieradzkiej, na którym ogłoszono księciem Polski Władysława Łokietka.

1364 – Bulla papieża Urbana V potwierdzająca akt fundacyjny Akademii Krakowskiej ogłoszony przez króla Kazimierza Wielkiego.

1435 – Pod Wiłkomierzem na Żmudzi wojska wielkiego księcia Zygmunta Kiejstutowicza, wspierane przez oddziały polskie, pokonały siły Świdrygiełły sprzymierzonego z Zakonem Krzyżackim.

1820 – W Montjoie w Nadrenii urodził się Karol Scheibler, łódzki przemysłowiec, działacz gospodarczy i społeczny.

1835 – W Wilnie urodził się Józef Kalinowski, imię zakonne Rafał, uczestnik powstania styczniowego, syberyjski zesłaniec, karmelita bosy; kanonizowany w 1991 r.

1882 – W Warszawie ukazała się odezwa programowa Socjalno-Rewolucyjnej Partii Proletariat, na czele której stał Ludwik Waryński.

1888 – W Krzeszowicach urodziła się Olga Drahonowska-Małkowska, pedagog, harcmistrzyni, współzałożycielka polskiego skautingu, żona Andrzeja Małkowskiego.

1901 – W Dąbrowie Tarnowskiej urodził się Jerzy Braun, pisarz, działacz polityczny, w czasie okupacji niemieckiej przedstawiciel Stronnictwa Pracy w Radzie Jedności Narodowej, ostatni Delegat Rządu RP na Kraj; w latach 1948-1956 więziony przez władze komunistyczne.

1914 – W Podolszycach, obecnie dzielnica Płocka, urodził się Stefan Niedzielak, kapelan Armii Krajowej, uczestnik Powstania Warszawskiego, współzałożyciel Rodziny Katyńskiej, proboszcz parafii św. Karola Boromeusza na Powązkach; zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach w nocy z 20 na 21 stycznia 1989 r., najprawdopodobniej w wyniku morderstwa politycznego.

1918 – W Warszawie założone zostało Gimnazjum im. Stefana Batorego.

1927 – W Poznaniu urodził się Stefan Makne, pilot szybowcowy, samolotowy, balonowy, zdobywca Pucharu Gordona Bennetta.

1939 – Wojska niemieckie bez wypowiedzenia wojny przekroczyły o świcie granice Rzeczypospolitej, rozpoczynając II wojnę światową. Osamotnione w walce Wojsko Polskie nie mogło skutecznie przeciwstawić się agresji Niemiec i sowieckiej inwazji dokonanej 17 września; konsekwencją tej sytuacji stał się IV rozbiór Polski dokonany przez Hitlera i Stalina.

1941 – W Warszawie zmarł prof. Bolesław Miklaszewski, więzień carski, zesłaniec, działacz Związku Zagranicznego Socjalistów Polskich; w niepodległej Polsce minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego, senator; chemik, rektor Wyższej Szkoły Handlowej.

1942 – W nocy z 1 na 2 września sowieckie lotnictwo zbombardowało Warszawę, w wyniku nalotu szczególnie ucierpiała Wola.

1944 – Rozkaz Naczelnego Wodza gen. Kazimierza Sosnkowskiego do żołnierzy Armii Krajowej zawierający ostrą krytykę postawy zachodnich aliantów wobec Powstania Warszawskiego i Polski.

1945 – Na Monte Cassino uroczyście otwarto Polski Cmentarz Wojenny.

1948 – W Nowej Wsi koło Piotrkowa Trybunalskiego urodził się Józef Życiński, arcybiskup metropolita lubelski, filozof, teolog, publicysta, wykładowca m.in. Berkeley, Oxfordu oraz katolickich uczelni w USA i Australii; wielki Kanclerz KUL.

1949 – W Warszawie urodził się Mirosław Chojecki, członek KOR i KSS „KOR”; szef Niezależnej Oficyny Wydawniczej NOWA (1977-1980), doradca NSZZ „Solidarność”; od 1982 r. wydawał w Paryżu miesięcznik „Kontakt”; szef wytwórni „Video-Kontakt”; przedstawiciel Biura Koordynacyjnego NSZZ „S” w Brukseli; współzałożyciel Nowej Telewizji Warszawa, założyciel Grupy Filmowej „Kontakt”; członek Stowarzyszenia Wolnego Słowa, w latach 2003-2008 jego prezes, od 2008 r. prezes honorowy.

1950 – W Warszawie rozpoczął obrady I Polski Kongres Pokoju.

1951 – Uruchomiono Wytwórnię Sprzętu Komunikacyjnego w Świdniku.

1958 – Premiera filmu „Wolne miasto” w reżyserii Stanisława Różewicza.

1966 – Początek edukacji w systemie ośmioletniej szkoły podstawowej.

1967 – Premiera filmu „Westerplatte” w reżyserii Stanisława Różewicza.

1971 – Premiera filmu „Jeszcze słychać śpiew i rżenie koni” w reżyserii Mieczysława Waśkowskiego.

1977 – W Los Angeles zmarł Henryk Wars, kompozytor, pianista, dyrygent, pionier jazzu w Polsce; autor muzyki do blisko 50 filmów oraz wielu piosenek, które stały się przebojami, m.in. „Umówiłem się z nią na dziewiątą” i „Miłość ci wszystko wybaczy”.

1979 – Powstała Konfederacja Polski Niepodległej.

1979 – W Gdańsku odsłonięto pomnik Obrońców Poczty Polskiej.

1979 – Premiera filmu „Sekret Enigmy” w reżyserii Romana Wionczka.

1980 – Strajkujące zakłady w Gdańsku, Szczecinie i Elblągu podjęły pracę; nadal protestowały kopalnie na Górnym Śląsku.

1980 – Prasa opublikowała teksty porozumień podpisanych przez stronę rządową z Międzyzakładowymi Komitetami Strajkowymi w Szczecinie i Gdańsku.

1981 – Wprowadzono reglamentację mydła i proszków do prania.

1982 – W Warszawie zmarł Władysław Gomułka, działacz komunistyczny; od 1943 r. przywódca PPR; w latach 1944-1949 wicepremier, minister Ziem Odzyskanych (1945-1949); współodpowiedzialny za wprowadzenie terroru w Polsce; w październiku 1956 r. stanął na czele PZPR; odpowiedzialny za brutalne stłumienie studenckich protestów w 1968 r. i antysemicką nagonkę; zwolennik interwencji Układu Warszawskiego w Czechosłowacji; w grudniu 1970 r. podjął decyzję o użyciu broni przeciw protestującym robotnikom; 20 grudnia 1970 r. odsunięty od władzy.

1984 – Premiera filmu „Katastrofa w Gibraltarze” w reżyserii Bohdana Poręby.

1988 – Międzyzakładowy Komitet Strajkowy Stoczni Gdańskiej wezwał do przerwania akcji protestacyjnych.

1989 – W wypadku samochodowym w USA zginął Kazimierz Deyna, jeden z najwybitniejszych polskich piłkarzy; zawodnik ŁKS Łódź, Legii Warszawa, Manchesteru City i San Diego Sockers; w reprezentacji Polski wystąpił 97 razy, strzelił 41 goli; na mistrzostwach świata w RFN w 1974 r. wspólnie z drużyną zajął trzecie miejsce, złoty medalista olimpijski z Monachium w 1972 r. i srebrny z Montrealu w 1976 r.

1989 – Na Florydzie zmarł Tadeusz Sendzimir, inżynier, wynalazca z dziedziny metalurgii, patron huty w Krakowie.

1990 – Powołana została Żandarmeria Wojskowa.

1992 – W Warszawie zamordowany został Piotr Jaroszewicz, działacz komunistyczny, członek Biura Politycznego KC PZPR, premier PRL w latach 1970-1980.

1992 – Zaginął bez śladu dziennikarz śledczy „Gazety Poznańskiej” Jarosław Ziętara.

1998 – Wszedł w życie nowy kodeks karny, znoszący m.in. karę śmierci.

1999 – Weszła w życie reforma systemu edukacji, wprowadzająca m.in. gimnazja.

1999 – W Olsztynie powstał Uniwersytet Warmińsko-Mazurski.

2001 – Powołano Uniwersytet Rzeszowski, Uniwersytet Zielonogórski oraz Akademię Sztuk Pięknych w Katowicach.

2001 – Na Stadionie Śląskim w Chorzowie reprezentacja Polski pokonała Norwegię 3:0 i awansowała do turnieju finałowego mistrzostw świata 2002.

2005 – W Bydgoszczy powołano Uniwersytet Kazimierza Wielkiego.

2007 – W Łodzi zmarł Witold Leszczyński, reżyser, scenarzysta, operator filmowy; autor filmów „Żywot Mateusza”, „Konopielka”, „Siekierezada” i „Requiem”.

2019 – W obchodach 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej na pl. Piłsudskiego w Warszawie wzięli udział prezydenci i szefowie rządów kilkunastu krajów świata, między innymi prezydent Andrzej Duda, premier Mateusz Morawiecki, prezydent Niemiec Frank-Walter Steinmeier, kanclerz Niemiec Angela Merkel, premier Francji Edouard Philippe, prezydenci Chorwacji Czech, Litwy, Słowacji, Ukrainy, Węgier i wiceprezydent USA Mike Pence.

2020 – W Opolu zmarł Jerzy Szczakiel, pierwszy polski indywidualny żużlowy mistrz świata (1973) i drużynowy brązowy medalista mistrzostw świata (1974).

O znaczeniu historii

.Każdy zdrowy człowiek pamięta swoją przeszłość i ciekaw jest przeszłości osób, z którymi się bliżej styka. Ponieważ wszyscy ludzie to robią, jest to właściwość uniwersalna wszystkich cywilizacji. Można stąd wyciągnąć wniosek, że musi to być żywotny czynnik w życiu i rozwoju społeczeństw, skoro żadne się nie ostało, które by wiedzy o swojej przeszłości nie wytwarzało i nie gromadziło, aby ją przekazywać” – pisze we „Wszystko co Najważniejsze” prof. Andrzej DĄBRÓWKA, specjalista w zakresie teorii i historii literatury dawnej, estetyce teatru, a ostatnio w humanistyce cyfrowej.

Jak podkreśla, „jeśli wiedza o przeszłości jest jednym z niezbywalnych nurtów kultury, wobec tego pytanie o pożytek z historii znaczy tyle samo, co pytanie o potrzebę kultury i jest tak samo zbyteczne, jeśli go nie uściślimy, aby wyjść poza oczywistości”.

PAP/WszystkocoNajważniejsze/MB