Literacka Nagroda im. Witolda Pileckiego – znamy nominowanych
Ogłoszono nominacje do Międzynarodowej Literackiej Nagrody im. Witolda Pileckiego. Spośród blisko 50 zgłoszonych książek wyłoniono 13, które walczą o nagrody w trzech kategoriach. Laureaci zostaną ogłoszeni 18 października. Nagroda Pileckiego zostanie przyznana po raz czwarty.
Międzynarodowa Literacka Nagroda im. Witolda Pileckiego
.Międzynarodowa Literacka Nagroda im. Witolda Pileckiego została ustanowiona przez Instytut Pileckiego we współpracy z Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau w 2021 r., dla uczczenia 120. rocznicy urodzin Rotmistrza. Konkurs jest promocją twórczości pisarskiej, która podtrzymuje wiarę w fundamentalne wartości: godność człowieka, dążenie do prawdy, gotowość do poświęceń, solidarność z prześladowanymi. Statuetkę otrzymują autorzy najlepszych książek naukowych i reporterskich, które ukazały się w minionym roku po polsku lub po angielsku i dotykają polskiego doświadczenia dwóch totalitaryzmów.
W Międzynarodowej Kapitule Nagrody zasiadają: dr Łukasz Adamski, prof. Richard Butterwick-Pawlikowski, prof. Marek Cichocki, dr Piotr Cywiński (przewodniczący), Jack Fairweather, prof. Patrycja Grzebyk, prof. Marek Kornat, dr Wojciech Kozłowski, dr Wojciech Stanisławski i prof. Claudia Weber, jak również korespondent wojenny Jack Fairweather oraz Krzysztof Kosior – przedstawiciel rodziny Patrona Nagrody, prawnuk Witolda Pileckiego.
Zwycięzcy otrzymają nagrodę w wysokości 40 tys. zł oraz okolicznościową statuetkę. Nazwiska laureatów zostaną ogłoszone na uroczystej gali, 18 października w Reducie Banku Polskiego w Warszawie.
Nagroda Pileckiego – nominowani
.Kapituła przyznaje nagrody w trzech kategoriach: naukowa książka historyczna, reportaż historyczny oraz nagroda specjalna, która od dwóch lat przyznawana jest za książkę na temat trwającej od 2014 r. agresji Rosji na Ukrainę lub trwających od 2020 r. protestów na Białorusi i związanych z nimi represji.
W kategorii I – naukowa książka historyczna – nominowano książki:
- „Przesiedleńcy. Wielka epopeja Polaków 1944-1946” Grzegorza Hryciuka
- „Szermierze wolności i zakładnicy imperium. Emigracyjny dialog polsko-rosyjski w latach 1939–1956. Konfrontacje idei, koncepcji oraz analiz politycznych” Łukasza Dryblaka
- „Marchlewszczyzna 1925-1935. Polski rejon narodowościowy na sowieckiej Ukrainie” Henryka Strońskiego
- „Kingdom of Barracks. Polish Displaced Persons in Allied-Occupied Germany and Austria” Katarzyny Nowak
- „Arthur Greiser. Biografia i proces namiestnika III Rzeszy w Kraju Warty” Dietera Schenka i Witolda Kuleszy.
W kategorii reportaż historyczny nominacje otrzymały:
- „Bezduszni. Zapomniana zagłada chorych” Kaliny Błażejowskiej
- „Ukryta przestrzeń. Wojskowe lata warszawskiego Bemowa 1945-1989” Pawła Brudka
- „18 opowieści żydowskich. Tom 2” Hanki Grupińskiej
- „Ostatni Białystoker” Marty Sawickiej Danielak.
W kategorii nagroda specjalna przyznawana za książkę na temat trwającej od 2014 r. agresji Rosji na Ukrainę lub trwających od 2020 r. protestów na Białorusi i związanych z nimi represji nominowano:
- „Ukraine, War, Love: A Donetsk Diary” Oleny Stiazhkiny
- „The War Came To Us: Life and Death in Ukraine” Christophera Millera
- „Stolik z widokiem na Kreml” Pawła Reszki.
Nadzwyczajny Polak, który mógł powstrzymać piekło
.„Pilecki uważał, że na świecie są ważniejsze kwestie niż on sam – i był gotów poświęcić nawet samego siebie, byle móc naprawić rozbitą rzeczywistość. To dlatego zdecydował się dać zamknąć w Auschwitz, a tam zaczął tworzyć konspiracyjny ruch oporu” – pisze we „Wszystko co Najważniejsze” brytyjski dziennikarz Jack FAIRWEATHER.
Jak podkreśla, „efektem pobytu w Auschwitz były przygotowane przez niego raporty, które napisał tuż po ucieczce z tego obozu w 1943 r., a które następnie przewiózł do Londynu. W raportach opisał swoje doświadczenia i obserwacje z trzech lat pobytu w obozie. (…) Te apele pozostały bez odpowiedzi. Dziś wiemy, że nad tymi raportami debatowało m.in. dowództwo lotnictwa RAF, ale ostatecznie odrzuciło zawarte w nich konkluzje – mimo że opis dramatu, który rozgrywał się w Auschwitz, zrobił na nich ogromne wrażenie. Te raporty, opisujące, w jaki sposób Niemcy realizowali koncepcję »ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej w Europie« (…), nie okazały się w Londynie wystarczająco przekonujące”.
Autor dodaje, że Witolda Pileckiego „nigdy nie spotkała go żadna nagroda, mimo że całym swoim życiem pokazał, czym tak naprawdę może być patriotyzm. Ale to też sprawia, że pamiętamy o nim do dziś. Bo był jedną z tych osób, które pozwoliły innym w pełni zrozumieć naturę zła”.
Witold Pilecki – jeden z najodważniejszych ludzi na świecie
.„Jeszcze ćwierć wieku temu nazwisko Witolda Pileckiego nie było znane nawet większości Polaków. Dzisiaj jest on w Polsce bohaterem, którego imieniem nazywane są ulice. (…) Jeśli mamy opowiadać światu o Polsce, o nas, o naszej tożsamości, historii i naszych polskich bohaterach, wówczas nie może zabraknąć tej opowieści” – pisze we „Wszystko co Najważniejsze” Jarosław SZAREK, były Prezes Instytutu Pamięci Narodowej.
Dodaje, że „brytyjski historyk, profesor Michael Foot, nazwał Witolda Pileckiego jednym z sześciu najodważniejszych ludzi na świecie walczących w konspiracji podczas II wojny światowej”.
„Człowiek – który jako żołnierz polskiej armii podziemnej podjął się specjalnej misji, polegającej na przeniknięciu do niemieckiego obozu w Auschwitz, by poznać prawdę o losie tysięcy osób przetrzymywanych za drutami kolczastymi – powiedział po latach o komunistycznych torturach: »Oświęcim przy nich to była igraszka«” – pisze Jarosław SZAREK.
.Jak podkreśla, „postać Witolda Pileckiego stała się symbolem. Polacy w jego losach widzą prawdziwą historię swojej ojczyzny, ujętą w jednym życiorysie. Dramatyczne wybory, chwała i cierpienie. Bohaterstwo skazane na zapomnienie, dziś odkrywane ponownie. To wszystko jest powodem ogromnej fascynacji tą wyjątkową postacią. Ale jest też dowodem na słuszność głęboko zakorzenionego w polskiej duszy przekonania: Prawda zawsze zwycięża”.
