Mądra Książka Roku - 10. edycja konkursu

W tegorocznej, dziesiątej edycji konkursu na najlepszą książkę popularnonaukową – Mądra Książka Roku – nominowano piętnaście książek. Lista obejmuje zarówno pozycje dla dorosłych, jak i dla dzieci.

Jakie książki zostały nominowane?

.Konkurs organizowany jest regularnie od 2016 r. przez Uniwersytet Jagielloński oraz portal Mądre Książki, we współpracy z Copernicus Festival. Serwis Nauka w Polsce jest patronem medialnym wydarzenia. Mądra Książka Roku to konkurs ekspercki, w którym grono specjalistów związanych z polskimi ośrodkami naukowymi spośród setek tytułów wybiera te najciekawsze i najbardziej wartościowe. Jak poinformowali organizatorzy, na liście tegorocznych nominacji znalazły się książki polskojęzyczne oraz tłumaczenia książek obcojęzycznych – z USA, Wielkiej Brytanii, Belgii i Australii, wydane w Polsce w 2024 r.

– Już teraz wszystkie nominowane książki zasługują na tytuł „Mądrej Książki”, czyli takiej, która przystępnym językiem opowiada o złożonych sprawach, podsyca głód poznawania, inspiruje do własnych poszukiwań i refleksji – podkreślili organizatorzy.

Nagrody zostaną przyznane w kilku kategoriach: książka roku dla dorosłych, książka roku dla dzieci oraz najlepsza książka w opinii społeczności akademickiej UJ. Przyznana zostanie także nagroda internautów i czytelników Dziennika Polskiego.

W kategorii książek dla dorosłych nominowano:

• „Ziemie. Historie odzyskiwania i utraty” Karoliny Ćwiek-Rogalskiej (Wydawnictwo RN);
• „Dzikie pomysły natury. Jak przyroda inspiruje świat nauki” Kristy Hamilton (tłum. Magdalena Rabsztyn-Anioł, Wydawnictwo Bo.wiem);
• „Niezwykłe zmysły. Jak zwierzęta odbierają świat” Eda Yonga (tłum. Magdalena Rabsztyn-Anioł, Wydawnictwo Bo.wiem);
• „Nie tylko Homo sapiens. Nowa historia pochodzenia człowieka” Toma Highama (tłum. Adam Tuz, Wydawnictwo Prószyński i S-ka);
• „Przypadkiem. Jak największe (niezamierzone) odkrycia zmieniły świat” Tima Jamesa (tłum. Agnieszka Dzikiewicz-Krawczyk, Wydawnictwo Insignis);
• „Życie w chłopskiej chacie” Kamila Janickiego (Wydawnictwo Poznańskie);
• „Dama z grasiczką” Pauliny Łopatniuk (Wydawnictwo Poznańskie);
• „Burgundczycy. Książęta równi królom” Barta van Loo (tłum. Małgorzata Diederen-Woźniak, Wydawnictwo Znak Horyzont);
• „Pieśń komórek. Nowa epoka medycyny” Siddhartha Mukherjee (tłum. Jan Dzierzgowski, Wydawnictwo Czarne);
• „Kwintesencja wszystkiego. Dwanaście eksperymentów, które zmieniły nasz świat” Suzie Sheehy (tłum. Tomasz Lanczewski, Wydawnictwo Zysk i S-ka).

W kategorii książek dla dzieci i młodzieży nominowane zostały:

• „Glutologia. Jak się nie dać mikropaskudom, wstrętnym robalom i podstępnym chorobom” Adama Mirka, z ilustracjami Katarzyny Cerazy (Znak Emotikon);
• „Skąd się wzięła Polska?” Bogusia Janiszewskiego i Agnieszki Jankowiak-Maik, z ilustracjami Maxa Skorwidera (Wydawnictwo Agora dla dzieci);
• „Co się zdarza u lekarza” Róży Hajkuś, z ilustracjami Pawła Gierlińskiego (Wydawnictwo Sensus);
• „Nie ma głupich pytań!” Łukasza Lamży, z ilustracjami Pawła Mildnera (Wydawnictwo Wilga);
• „Dziki poradnik gadania. Megaporcja wiedzy o zwierzętach” Agnieszki Graclik, z ilustracjami Joanny Czarneckiej (Wydawnictwo Wilga).

Ubiegające się o nagrodę pozycje wybrali:

• prof. Krzysztof Ciesielski – matematyk z Uniwersytetu Jagiellońskiego,
• dr Michał Faszcza – historyk z Uniwersytetu Śląskiego,
• dr Kamil Kopij – archeolog z UJ,
• Rafał Siemko – filolog,
• dr Michał Jacek Baranowski – historyk, współpracownik Centrum Badań Ryzyka Systemowego UW,
• prof. Przemysław Bąbel – psycholog z Zespołu Badania Bólu UJ,
• dr Agnieszka Defus – popularyzatorka nauki,
• dr Tomasz Miller – fizyk matematyczny z Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych UJ,
• Marta Alicja Trzeciak – weterynarz i popularyzatorka nauki,
• Agnieszka Karp-Szymańska – filolog polska i animatorka kultury,
• Artur Wójcik – historyk,
• dr Adam Zbyryt – biolog z Uniwersytetu w Białymstoku oraz
• dr Katarzyna Siuzdak i dr Katarzyna Grochowska z bloga Science Mission.

Lista zwycięskich pozycji zostanie ogłoszona w maju br.

Książki to broń w wojnie idei

.W maju 1933 roku palono książki. I to nie kilka, tysiące. W całych Niemczech posłuszni studenci gromadzili się przy wielkich ogniskach, by wrzucać do płomieni dzieła takich autorów jak Erich Maria Remarque czy laureat Nagrody Nobla Thomas Mann. Obok nich płonęły także książki Ernesta Hemingwaya, Jacka Londona czy Helen Keller – pisze Michał KŁOSOWSKI, zastępca redaktora naczelnego „Wszystko co Najważniejsze”.

Od wydarzeń w Niemczech minął prawie wiek; niespełna sto lat później rozgrywa się jednak na naszych oczach kolejny niepokojący spektakl, który pod pozorem moralności zyskuje na sile. W Ameryce, kraj ogarnia fala zakazów książek, cenzury i, w niektórych miejscach, groźby ich palenia; dotyczy to także – a może zwłaszcza – uniwersytetów. Biblioteki szkolne i publiczne są czyszczone z pewnych pozycji, często na podstawie jednej skargi – najczęściej dotyczącej książek poruszających tematy seksualności, płci, Holokaustu czy rasizmu, napisanych przez autorów z danej mniejszości, którzy czują się urażeni w ten czy inny sposób; nadpisywanie historii trwa w najlepsze. Bibliotekarze rezygnują z pracy lub zostają zwolnieni; niektórzy są szykanowani, a innym się grozi. Pod różnoraką przykrywką mnożą się skargi na stare książki, równolegle z próbą oczyszczenia programów nauczania historii z czegokolwiek, co mogłoby wywołać u niektórych uczniów poczucie „wstydu” a u innych poczucie dumy innej niż ta, która obecnie króluje w mainstreamie.

Na naszych oczach toczy się bowiem nowa „wojna idei”. Podobnie jak każda wojna, ta również, choć może przede wszystkim, dotyczy kontroli, strachu i władzy. Ci, którzy chcą ograniczyć dostęp do literatury, wiedzą, że kontrola nad ideami to kontrola nad społeczeństwem, nad umysłami. Dlatego co roku czekam na ogłoszenie literackiego Nobla — to jeden z najlepszych wskaźników tej walki. Przede wszystkim dlatego, że wskazuje, gdzie w danym momencie jest wrażliwość świata; wrażliwość, której tak bardzo w każdej wojnie potrzeba.

Cały tekst dostępny na łamach „Wszystko co Najważniejsze” pod linkiem: Michał KŁOSOWSKI: Książki to broń w wojnie idei. Dlatego co roku czekam na ogłoszenie literackiego Nobla.

Katarzyna Czechowicz/PAP/WszystkocoNajważniejsze/rb