Masha Amini i irańskie kobiety laureatkami Nagrody im. Sacharowa

Mahsa Amini (pośmiertnie) i irański Ruch Kobieta, Życie, Wolność otrzymały Nagrodę Sacharowa za Wolność. Nagroda jest przyznawaną przez Parlament Europejski.

Parlament Europejski docenia walkę Iranek

.Przewodnicząca Parlamentu Europejskiego Roberta Metsola ogłosiła 19 października laureatkę Nagrody im. Sacharowaw w sali plenarnej w Strasburgu w następstwie decyzji Konferencji Przewodniczących Parlamentu.

„16 września minęła rocznica morderstwa Jiny Mahsy Amini w Iranie. Parlament Europejski z dumą stoi po stronie odważnych i buntowniczych, którzy w dalszym ciągu walczą o równość, godność i wolność w Iranie. Stoimy po stronie tych, którzy nawet po wyjściu z więzienia nadal utrzymują przy życiu Kobiety, Życie i Wolność. Wybierając ich na laureatów Nagrody im. Sacharowa za wolność myśli 2023, ta Izba pamięta o ich walce i w dalszym ciągu honoruje wszystkich, którzy zapłacili najwyższą cenę za wolność” – powiedziała Metsola.

Mahsa Amini symbolem oporu

.Jina Mahsa Amini była 22-letnią irańską Kurdyjką. Została aresztowana przez policję w Teheranie 13 września 2022 roku za rzekome ignorowanie surowych irańskich przepisów dotyczących zasłaniania twarzy, a trzy dni później zmarła w teherańskim szpitalu w wyniku fizycznego znęcania się nad nią w areszcie.

Jej śmierć wywołała masowe protesty kobiet w Iranie. Pod hasłem „Kobieta, życie, wolność” protestowały one przeciwko ustawie o hidżabie i innym dyskryminującym przepisom.

Po brutalnym stłumieniu tych protestów przez irański reżim Parlament Europejski wielokrotnie potępiał tragiczną sytuację w zakresie praw człowieka w tym kraju.

W październiku 2022 r. posłowie do PE wezwali do nałożenia sankcji na irańskich urzędników zaangażowanych zarówno w śmierć Jiny Mahsy Amini, jak i represje reżimu, oraz wyrazili zdecydowane poparcie dla pokojowego ruchu protestacyjnego w Iranie.

W styczniu 2023 roku posłowie zażądali nałożenia kolejnych sankcji na irański reżim oraz umieszczenia przez UE Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej na liście terrorystów.

Ceremonia wręczenia Nagród im. Sacharowa odbędzie się w środę 13 grudnia w Parlamencie Europejskim w Strasburgu.

Nagroda im. Sacharowa za Wolności Myśli jest przyznawana co rok przez Parlament Europejski. Została ustanowiona w 1988 r. w celu uhonorowania osób i organizacji broniących praw człowieka i podstawowych wolności. Nazwano ją na cześć sowieckiego fizyka i dysydenta politycznego Andrieja Sacharowa, a nagroda pieniężna wynosi 50 000 euro.

W zeszłym roku Parlament przyznał nagrodę narodowi ukraińskiemu reprezentowanemu przez wyłonionych w wyborach prezydenta oraz przywódców.

Kobieta, życie, wolność. Te słowa stały się hasłem protestów

.Małgorzata ABASSY, iranistka, i profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego na łamach Wszystko Co Najważniejsze opisuje fragment irańskiej piosenki „Baraje”, autorstwa Szerwina Hadżipura. Utwór ten, stał się szybko hymnem protestów, które wybuchły, gdy 22-letnia Kurdyjka, Mahsa Amini, została zabita przez irańską policję obyczajową z powodu nieprawidłowego noszenia chusty. 

„Gdy wsłuchamy się w słowa piosenki, odnajdziemy w nich głębokie tęsknoty każdego człowieka, któremu odebrano niezbywalne prawo do szczęścia. Co jest tak porywającego w tekście, który stworzył młody Irańczyk, że śpiewają go rzesze ludzi protestujących przeciwko opresji politycznej w różnych krajach? Co jest tak niebezpiecznego w jego słowach, że irańskie służby bezpieczeństwa zablokowały kanał Hadżipura, a on sam został aresztowany” — pyta profesor, która w swoim artykule przedstawia narastające już od lat nastroje społeczne. Kluczem do zrozumienia fali ulicznych walk i protestów, które wybuchły po śmierci młodej Iranki jest bowiem to, że opór przeciwko autorytarnej, fundamentalistycznej władzy trwa niemal od początku islamskiej rewolucji roku 1979, i protesty ostatnich lat, są kontynuacją długiej historii oporu.

Kolejne rządy republiki irańskiej, która powstała po obaleniu wspieranej przez zachód, liberalnej dynastii, sukcesywnie zmniejszały prawa kobiet, i wprowadzały coraz bardziej restrykcyjne prawa. Protesty aktywistów i aktywistek, były z biegiem lat coraz okrutniej tłumione, a osoby zangażowane były poddawane torturom, aresztowaniom, pokazowym procesom, oraz, niestety, często płaciły także najwyższą cenę.

„Nie sposób wymienić nazwiska wszystkich aktywistów, którzy w różnym stopniu ucierpieli z rąk reżymu, broniąc praw kobiet. Istotne jest jednak zauważenie, że przyczyny protestów, ich cel oraz odpowiedź państwa różniły się od tych, które trwają od września 2022 roku, jedynie skalą. Od roku 2006 rewolucyjne nastroje, podsycane walką o prawa kobiet, narastały, by wybuchnąć w roku 2022 w protestach po śmierci Mahsy Amini. Zasadne zatem jest pytanie, czy to, co obecnie dzieje się w Iranie, jest początkiem rewolucji, która zmieni ład społeczny i ustrój polityczny na Bliskim Wschodzie” – wskazuje Abassy.

Społeczeństwo Iranu, a zwłaszcza młodsze pokolenia, są coraz bardziej żądni zmian i reform, a pytanie prof. ABASSY jeszcze długo nie straci na swojej aktualności. Pamięć zamordowanej Amini trwa bowiem dalej, a irański reżim nie zamierza poddać się bez walki.

Łukasz Osiński/PAP/WszystkoCoNajważniejsze/MB