Meduzy atakują Ocean Arktyczny - niesamowite odkrycie naukowców

Meduzy to jedna z niewielu grup organizmów, które skorzystają na zmianach klimatu. Już teraz parzydełkowce rozprzestrzeniają się coraz dalej na północ, a do końca XXI w. mogą zdominować wody Oceanu Arktycznego – wynika z najnowszych badań.

Meduzy zdominują Ocean Arktyczny

.Postępujące zmiany klimatyczne negatywnie wpływają również na organizmy morskie. Jednak meduzy mogą skorzystać na rosnących temperaturach wody – zwłaszcza w rejonie Arktyki. Takie wnioski płyną z prac naukowców z niemieckiego Instytutu Badań Polarnych i Morskich im. Alfreda Wegenera (AWI). Wyniki ich prac ukazały się w czasopiśmie „Limnology and Oceanography”.

Do sprawdzenia, jak będą zmieniały się ekosystemy morskie w przyszłości, badacze wykorzystali modelowanie komputerowe. Wprowadzili do symulacji osiem arktycznych gatunków meduz i sprawdzili, jak na ich występowanie działają rosnące temperatury, cofanie się lodu morskiego i zmiany innych warunków środowiskowych. W modelowaniu zastosowano scenariusz klimatyczny, w którym emisja gazów cieplarnianych pozostanie na poziomie od umiarkowanego do wysokiego.

W przyszłości galaretowaty zooplankton (złożony z prostych bezkręgowców, takich jak drapieżne parzydełkowce i żebropławy albo należące do filtratorów osłonice) może być jedną z niewielu grup organizmów, które skorzystają na globalnym ociepleniu. Liczne badania potwierdziły, że te zwierzęta rozwijają się dzięki rosnącym temperaturom wód, przełowieniu oraz nadmiarowi substancji odżywczych w morzach i oceanach. W połączeniu te trzy czynniki mogą sprawić, że ekosystemy morskie zostaną zdominowane przez meduzy. Wielu badaczy już teraz ostrzega przed zbliżającym się „galaretowaceniem oceanów”.

„Zmiany klimatyczne mogą dawać galaretowatemu zooplanktonowi przewagę nad ich konkurentami do pożywienia, takimi jak ryby. A to wpłynie na całą sieć pokarmową i populację ryb” – wyjaśnił główny autor badania Dmitrii Pantiukhin z grupy badawczej specjalizującej się w meduzach arktycznych ARJEL (Arctic Jellies) w Instytucie Alfreda Wegenera.

Meduzy mogą wyprzeć arktyczne ryby

.Dodał, że wiele rodzajów meduz żywi się rybimi larwami i ikrą, co może spowolnić lub uniemożliwić odbudowę populacji ryb, która i tak już zmniejsza się z powodu globalnego ocieplenia i intensywnych połowów. „Ocean Arktyczny ociepla się najszybciej spośród wszystkich na świecie. Około 10 procent światowych połowów pochodzi z Arktyki” – przypomniał.

„Każdy, kto jest zainteresowany losem ryb, powinien mieć na oku meduzy” – zaznaczył Pantiukhin. W trakcie badań zespół AWI połączył trójwymiarowe modele rozmieszczenia gatunków i oceanograficzne dane z modelu klimatu Ziemi (MPI-ESM1.2) opracowanego w Instytucie Maksa Plancka (Niemcy).

„Symulacje rozmieszczenia gatunków w oceanie są często dwuwymiarowe, jak mapa. Ale wielkość populacji meduz jest zależna od głębokości wody. Stworzyliśmy wiec trójwymiarowe modele występowania gatunków. Po połączeniu ich z modelem klimatu Ziemi obliczyliśmy, jak rozmieszczenie ośmiu głównych gatunków meduz może się zmienić do lat 2050-2099” – wyjaśniła dr Charlotte Havermans, szefowa grupy badawczej ARJEL.

Kaskadowy wpływ na sieć pokarmową

.Wyniki modelowania wskazały, że siedliska siedmiu z ośmiu badanych gatunków mogą się wkrótce znacznie rozszerzyć w kierunku bieguna północnego – będą zajmować dwa razy większe obszary. Najbardziej, bo prawie trzykrotnie, swój habitat może powiększyć bełtwa festonowa (Cyanea capillata). Tylko jeden z uwzględnionych w badaniu gatunków, Sminthea arctica, zajmowałby pod koniec XXI w. nieco mniejszy obszar niż dzisiaj. Rosnące temperatury wód Oceanu Arktycznego zmusiłyby bowiem tę meduzę do wycofania się na większe głębokości.

„Przewidywana ekspansja siedlisk meduz może mieć ogromny, kaskadowy wpływ na całą sieć pokarmową” – ostrzegł Dmitrii Pantiukhin. Dr Havermans podsumowała: „Wiele wskazuje na to, że kluczowe arktyczne gatunki ryb, takie jak dorsz polarny, jeszcze bardziej odczują presję klimatyczną. Dlatego plany zarządzania w sektorze rybołówstwa muszą uwzględniać postępujące zmiany Oceanu Arktycznego. Trzeba postawić na zrównoważony rozwój”.

Potrzeba ekologicznego nawrócenia

.Na temat konieczności ochrony środowiska naturalnego oraz zrównoważanego korzystania z zasobów naturalnych na łamach „Wszystko co Najważniejsze” pisze prof. Zdzisława PIĄTEK w tekście „Ekologiczne nawrócenie.Radykalna zmiana stosunku człowieka do przyrody„.

„Powyżej przedstawiłam poglądy uzasadniające rabunkową, panująco-dominującą postawę gatunku ludzkiego wobec przyrody ożywionej i nieożywionej. Nasuwa się pytanie, co się wydarzyło, co było przyczyną zmiany, którą obserwujemy od połowy ubiegłego wieku, zmiany polegającej na tym, że problematyka ochrony środowiska i poszukiwanie mechanizmów zrównoważonego współistnienia z biosferą staje się dominującym problemem etyki, polityki i ekonomii. Sądzę, że na ten przełom światopoglądowo-etyczno-ekonomiczny, nazywany także nawróceniem ekologicznym, złożyło się wiele czynników. Ich analiza zajmuje tomy, wyliczę tylko niektóre z nich”.

„Pierwszym był rozwój nauk ewolucyjnych i wiedza, w świetle której nie da się utrzymać teza aroganckiego antropocentryzmu, że pozaludzkie organizmy żywe wyewoluowały dla człowieka, gdyż pojawienie się gatunku ludzkiego było celem przebiegu procesów ewolucyjnych. Współczesny ewolucjonizm wykazuje, że ewolucja nie ma celu, mimo że w procesie ewolucji powstają organizmy celowo zorganizowane. W punkcie startowym ziemskiej ewolucji pojawienie się gatunku ludzkiego było równie prawdopodobne jak jego nieobecność. Ewolucja nie była brzemienna, pojawienie się człowieka – jak to określił J. Monod – było wielką wygraną na ruletce natury” – pisze prof. Zdzisława PIĄTEK.

Idea planowania ekologicznego

.Na temat francuskiej idei planowania ekologicznego na łamach „Wszystko co Najważniejsze” pisze prof. Aleksander SURDEJ w tekście „Planowanie ekologiczne – ważna idea rodem z Francji”. 

„Planowanie ekologiczne nie jest opowieścią o braterstwie wszystkich żyjących stworzeń, lecz ideą projektowania i wdrażania działań, które ukierunkowane są na zmniejszanie skutków zmian klimatu oraz zapobieganie degradacji przyrody, a tym samym na utrzymanie warunków dogodnych dla życia człowieka. Są to działania wyprowadzane z konkretnych, mierzalnych celów i obserwowanych faktów i jako takie stać się mogą podstawą planowania określającego horyzont czasowy i wskaźniki stopnia osiągnięcia tych celów. Przedstawmy sposób myślenia i kilka przykładów, które charakteryzują i ilustrują potencjał planowania ekologicznego„.

.„Efekt cieplarniany zidentyfikowany został w 1824 roku przez francuskiego fizyka Josepha Fouriera, który w pracy zatytułowanej Remarques générales sur les températures du globe terrestre et des espaces planétaires wskazał fizykalne podstawy zjawiska wzrostu temperatury na Ziemi. Około 1840 roku inny fizyk francuski Claude Pouillet zidentyfikował dwa podstawowe gazy odpowiedzialne za efekt cieplarniany, a mianowicie dwutlenek węgla (CO₂) oraz parę wodną. Pod koniec XIX wieku sformułowano prognozy, że wzrost koncentracji CO₂ z 280 do 560 miligramów na metr sześcienny atmosfery może prowadzić do wzrostu temperatury na Ziemi nawet o 4 stopnie Celsjusza – współczesne bardzo złożone modele zmian klimatycznych dają podobne wyniki” – pisze prof. Aleksander SURDEJ.

PAP/Anna Bugajska/WszystkocoNajważniejsze/MJ