„Muzeum na kółkach” – mobilna wystawa Muzeum POLIN

Mobilna ekspozycja, „Muzeum na kółkach”, upamiętniająca i popularyzująca historię Żydów polskich oraz wielokulturową przeszłości naszego kraju wyrusza 3 czerwca w objazd po Polsce.

„Muzeum na kółkach”

.„Muzeum na kółkach”, podróżująca wystawa edukacyjna przygotowana przez Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN we współpracy z lokalnymi partnerami od czerwca do lipca – odwiedzi 11 miejscowości w pięciu województwach: wielkopolskim, świętokrzyskim, śląskim, małopolskim oraz podlaskim. Start 3 czerwca we Wrześni, a zakończenie trasy w Kleszczelach 16 lipca.

„Muzeum na kółkach to projekt, który zainicjowaliśmy w 2014 roku. Jest ważnym fragmentem szerszej działalności muzeum realizowanej poza miejscem jego zamieszkania. Pozwala docierać do miejsc i ludzi, dla których spotkanie z historią Żydów polskich często jest utrudnione lub nie byłoby w ogóle możliwe” – zaznaczyła w Kinga Lewandowska-Doleszczak, koordynatorka projektu „Muzeum na kółkach” Muzeum POLIN.

„Każdego roku wystawa odwiedza mniejsze miejscowości, liczące do 50 tysięcy mieszkańców, oraz miasta, w których odbywają się festiwale kulturalne i rocznicowe wydarzenia upamiętniające” – poinformowała Olga Gawerska z POLIN. „Dzięki nowoczesnej formie mobilnej prezentacji Muzeum na kółkach” pozwala w ciekawy sposób doświadczać historii” – dodaje Gawerska.

Mobilna wystawa

.Elementami wystawy są: trójwymiarowa makieta sztetla, która przybliża miejsca typowego polsko-żydowskiego miasteczka; nagrania z fragmentami wypowiedzi młodych polskich Żydów na temat: kim są Żydzi oraz, co znaczy być Żydem dzisiaj; kalendarium porządkuje najważniejsze wydarzenia z historii polskich Żydów; cytaty zaczerpnięte z przedwojennych pamiętników, dzięki którym odwiedzający dowiadują się więcej o trzech językach polskich Żydów: polskim, jidysz i hebrajskim.

Serce wystawy – jak charakteryzują jej organizatorzy – stanowi interaktywna mapa, przygotowana specjalnie dla każdej odwiedzanej miejscowości. Mapa zawiera kilkanaście punktów związanych z żydowską historią miejsca z uwzględnieniem instytucji życia społecznego i religijnego, zakładów usługowych, przedsiębiorstw, a także miejsc martyrologii i powojennego upamiętnienia.

Dla najmłodszych odbiorców został przygotowany stół warsztatowy, przy którym dzieci mogą m.in. obejrzeć prawdzie judaika, a także napisać swoje imię po hebrajsku.

Wraz z lokalnymi koordynatorami projektu przygotowany też został program edukacyjny, służący odkrywaniu historii własnej miejscowości, własnej małej ojczyzny; są to m.in. gry miejskie, spacery oraz wycieczki.

„Projekt ten to także bezcenna sposobność odkrywania lokalnych historii i tworzenia wspólnego programu edukacyjnego. Muzeum na kółkach umożliwia odkrywanie i podążanie śladami lokalnego dziedzictwa żydowskiego” – podkreśla Lewandowska-Doleszczak.

Żydzi w Polsce

.Profesor Uniwersytetu Gdańskiego, badacz dziejów Polski XX wieku, w szczególności zagadnień związanych z zagładą Żydów w czasie okupacji niemieckiej i powojennych losów społeczności żydowskiej, Grzegorz BERENDT, na łamach „Wszystko co Najważniejsze” twierdzi, że: „Warunkiem rozwoju społeczności żydowskiej na ziemiach I Rzeczypospolitej była ochrona zapewniana jej przez elity polityczne, w pierwszej kolejności przez polskich królów, szlachtę. Dzięki temu między Dnieprem a Wartą powstała w XVI–XVIII najliczniejsza społeczność żydowska w ramach jednego państwa. Dziś znakomita większość Żydów, żyjących w Izraelu i w diasporze, to potomkowie dawnych poddanych polsko-litewskiego państwa wielu narodów. Chociaż w latach 1772–1921 zmiany polityczne uczyniły z nich mieszkańców różnych państw, to w przededniu wybuchu II wojny światowej Polska była nadal ojczyzną najliczniejszej europejskiej społeczności żydowskiej. Natomiast w skali globalnej wyprzedzały ją już wówczas Stany Zjednoczone, skądinąd dzięki wychodźcom z ziem dawnej Rzeczypospolitej”.

„Polityczne wpływy tradycyjnego obrońcy społeczności żydowskiej między Wisłą a Dnieprem – szlachty – zostały między XVIII a XX w. radykalnie ograniczone. Władzę przejęły nowe środowiska polityczne, wsłuchujące się w opinie masowego wyborcy. Ten zaś w części torował sobie drogę w zmieniającym się świecie, między innymi domagając się dostępu do miejsc w strukturze gospodarczej kraju, do tej pory zajmowanej z woli szlachty przez żydowskich kupców, rzemieślników i specjalistów innych branż” – pisze prof. Grzegorz BERENDT w tekście „Tęsknota i życie od nowa. O społeczności żydowskiej w Polsce po II wojnie światowej„.