Nagroda im. Janusza Kurtyki zwiększa promocyjną siłę polskiej historii za granicą

Nagroda im. Janusza Kurtyki zostanie w tym roku przyznana autorowi pracy naukowej związanej z tematem: „W cieniu imperium. Imperialne obrazy Rosji i ZSRS w perspektywie polskiej”. Konkurs o Nagrody Przeszłość/Przyszłość zaś ma na celu m.in. nagrodzenie najlepszych inicjatyw związanych z promocją i upamiętnianiem polskiej historii.

Nagroda im. Janusza Kurtyki

.Temat tegorocznej VII edycji Konkursu o Nagrodę im. Janusza Kurtyki organizowanego przez Fundację im. Janusza Kurtyki brzmi: „W cieniu imperium. Imperialne obrazy Rosji i ZSRS w perspektywie polskiej”. Ideą konkursu jest wyłonienie pracy naukowej z zakresu nauk humanistycznych, społecznych lub prawnych, której problematyka koresponduje z tematyką edycji.

Jak zaznaczają organizatorzy, poprzednie edycje pokazały, że proponowana przez Fundację problematyka może być traktowana bardzo szeroko, co „stanowi ważny atut całego projektu”.

„Myśląc o współczesnej rosyjskiej polityce, nie można nie dostrzegać, że propagandowo wypreparowana historia jest w tej chwili bardzo ważnym spoiwem ideologii imperialnej. Tworzy się mit nieskazitelnej historii świętego imperium, nowoczesnego wcielenia świętej Rusi” – brzmią słowa prof. Janusza Kurtyki, przypomniane przez organizatorów.

„W 2022 r. nastąpiła agresja zbrojna Rosji na Ukrainę – obrazuje to, że imperialne skłonności dzisiejszej Rosji nawiązują do jej niechlubnych tradycji z przeszłości, które w sposób tragiczny odczuła na swojej skórze Polska. Dlatego też chcemy Polakom, ale również i odbiorcom zagranicznym, przypomnieć te karty historii, wskazując niniejszą tematykę Konkursu” – podkreślili. Formą nagrody w konkursie jest przetłumaczenie zwycięskiej pracy na język angielski lub języki angielski i niemiecki, jej wydanie, a następnie promocja na rynkach zagranicznych. Zwieńczeniem konkursu ma być uroczysta gala podczas Przeglądu Przeszłość / Przyszłość w sierpniu br.

Misja Fundacji im. Janusza Kurtyki

.Jak wskazują organizatorzy, idea Konkursu jest ściśle związana z misją Fundacji im. Janusza Kurtyki i obejmuje: upowszechnianie w kraju i za granicą wiedzy dotyczącej historii i dziedzictwa Rzeczypospolitej oraz promowanie rodzimych osiągnięć badawczych w dziedzinie nauk humanistycznych, społecznych i prawnych. A także nagradzanie prac naukowych charakteryzujących się wysokim poziomem merytorycznym i warsztatowym; wspieranie i współkształtowanie polskiej polityki historycznej w kraju i za granicą.

Adresaci nagrody to polscy badacze dyscyplin humanistycznych, społecznych i prawnych, którzy są autorami prac naukowych nawiązujących do idei konkursu oraz tematyki edycji w ub. r.

W dotychczasowych edycjach zgłoszono 150 prac, przyznano sześć Nagród im. Janusza Kurtyki oraz dwa wyróżnienia. Zwycięskie prace – pióra Tadeusza Wolszy, Andrzeja Chwalby, Damiana K. Markowskiego – przetłumaczono na języki angielski i niemiecki oraz wydano nakładem zagranicznych wydawnictw Carolina Academic Press i Peter Lang Verlag.

Trwają prace nad przekładami monografii autorstwa kolejnych laureatów: Andrzeja Nowaka, Sławomira Dębskiego i Przemysława Benkena. Jak podają organizatorzy, nawiązano na tym polu współpracę m.in. z wydawnictwem Routledge. Dzięki staraniom Fundacji nowo wydane książki trafiły już też do kluczowych bibliotek na różnych kontynentach.

W tym celu koordynowana jest również dodatkowa kooperacja z organizacjami polonijnymi w USA, Kanadzie, Wielkiej Brytanii czy Austrii.

„Nagroda im. Janusza Kurtyki to wzmocnienie naukowego prestiżu oraz popularyzacja dorobku badacza poprzez spotkania promocyjne. Dzięki staraniom Fundacji, Laureaci brali udział w wykładach gościnnych, debatach czy sesjach tematycznych w Houston, Nowym Jorku, Chicago, Waszyngtonie, New Britain, Londynie, Berlinie, Ratyzbonie, Bonn czy Wiedniu. Do końca 2022 r. zorganizowano ponad 15 tego rodzaju spotkań we współpracy z zachodnimi uczelniami, instytutami bądź innymi ośrodkami intelektualnymi” – podkreśla wiceprezes Zarządu Fundacji dr Damian Bębnowski.

Termin nadsyłania zgłoszeń mija 17 marca br. Fundacja zastrzega sobie prawo do zmian w terminarzu konkursu celem dostosowania go do bieżących okoliczności. Szczegóły, harmonogram i regulamin dostępne są na stronie  www.fundacjakurtyki.pl.

Fundacja im. Janusza Kurtyki została powołana w 2016 r., by służyć „promocji Rzeczypospolitej Polskiej, jej historii i historiografii, w kraju i za granicą. Stawia sobie za cel dbanie o Jej dobre imię oraz podtrzymywanie i upowszechnianie tradycji narodowej i obywatelskiej, a także postaw patriotycznych”.

Misją Fundacji jest wyjście naprzeciw wyzwaniom w zakresie polityki historycznej oraz jej „współkształtowanie poprzez realizację konkretnych programów”. Drugim kluczowym aspektem działalności Fundacji jest upamiętnienie dorobku jej patrona. Dlatego stworzono Bibliotekę im. Janusza Kurtyki, gromadzącą zbiór literatury z zakresu mediewistyki i historii najnowszej, którego bazę i dominującą część stanowi bogaty księgozbiór patrona.

Konkurs o Nagrody Przeszłość/Przyszłość

.Fundacja im. Janusza Kurtyki zaprasza również do udziału w III edycji Konkursu o Nagrody Przeszłość/Przyszłość. Konkurs ma na celu „dokonanie przeglądu oraz nagrodzenie i upublicznienie najlepszych inicjatyw związanych z promocją i upamiętnianiem polskiej historii, które pomimo swoich ewidentnych atutów, pozostają szerzej nieznane”. Kandydatów można zgłaszać do 15 kwietnia br.

Nagrody przyznane zostaną przez Kapitułę Konkursową w następujących kategoriach: „Upamiętnienie w terenie”; „Dyplomacja publiczna i troska o dobre imię Polski za granicą”; „Strażnicy Ksiąg” (księgarnie, antykwariaty, biblioteki, wydawnictwa); „Innowacyjne formy edukacji historycznej” oraz „Polonia i Polacy za granicą”.

Do ubiegłorocznej edycji zgłoszono prawie 90 inicjatyw. Konkurs i finałowa gala zostały zwieńczone publikacją i raportami dostępnymi na stronie Fundacji. Tegoroczny finał konkursu zaplanowano na koniec sierpnia. Gali towarzyszyć mają także debaty i inne inicjatywy, których celem jest promocja polskiej historii.

Regulamin, szczegółowe warunki konkursu i formularz zgłoszeniowy dostępne są na stronie www.fundacjakurtyki.pl.

Arsenał rosyjskiego imperializmu

.”Rosja argumentuje, że zabezpiecza swoim wyzwoleniem, w imię ideologii postępu, kolejne kraje przed nazizmem. Towarzyszy temu propaganda wykorzystująca postkolonialną mentalność części elit w Brukseli, Paryżu i Berlinie” – pisze prof. Andrzej NOWAK, historyk i publicysta, kawaler Orderu Orła Białego.

Prof. NOWAK, pisząc o sąsiednich krajach Rosji, zwraca uwagę, że „Moskwa traktuje je jako obszary, które powinny być jej zwyczajnie podporządkowane. Na ogół jest to ujmowane w formie wyzwolenia spod opresji innych, którzy następnie stają się takimi samymi sąsiadami, których dalej trzeba wyzwalać. I tak w kółko”.

Jak podkreśla, zjawisko to powstało na etapie, kiedy ani o Rosji, ani o Ukrainie nie było jeszcze mowy – w czasach Rusi Kijowskiej. „Ruś jest kolebką trzech różnych współcześnie istniejących wspólnot politycznych: Ukrainy, Białorusi i Rosji. Rosja powstaje dopiero wtedy, kiedy Ruś najeżdżają Mongołowie na początku XIII w., zadając jej śmiertelny cios i okupując jej tereny przez dwa i pół stulecia. Wtedy właśnie centrum życia politycznego i w jakiejś mierze ekonomicznego owej pierwotnej Rusi przenosi się daleko na północ, ponieważ Ruś została zniszczona przez najeźdźców. W tym czasie wyrasta niejako pod skrzydłami Mongołów, którzy okupują większość ziem ruskich, Moskwa, nowe wielkie księstwo, zasilane setkami tysięcy ludzi, którzy uciekają z pustoszonych przez Mongołów ziem Rusi”.

„Uzasadnienie ekspansji ziem ruskich ma oczywiście swoje granice. Te granice kończą się tam, gdzie kończą się ziemie Rusi Kijowskiej. Moskwa zbudowała jednak dwa inne uzasadnienia swojej ekspansji„.

Prof. Andrzej NOWAK wymienia tu stosowane także przez Władimira Putina hasło: „Nasze bezpieczeństwo wymaga strefy naszych wpływów, bo mamy tylu niebezpiecznych sąsiadów, którzy nas otaczają, że musimy ubezpieczyć jakoś nasze granice. Tak rozwija się rosyjska ekspansja. Strefa bezpieczeństwa, zwana strefą neutralną albo pośredniego panowania, niejednokrotnie stawała się strefą bezpośredniego panowania Rosji” – podkreśla prof. NOWAK.

„Prócz owego realizmu Rosja wytworzyła w kontaktach z mocarstwami, domagając się podziału na strefy wpływów, inny sposób uzasadnienia swojej ekspansji – ideologiczny. To ideologia Moskwy – trzeciego Rzymu, stworzona na początku XVI w., kiedy Moskwa była jedynym państwem prawosławnym na świecie i rzuciła hasło wyzwalania nie tylko ziem ruskich, ale wszystkich ziem, na których mieszkali prawosławni” – przypomina historyk.

PAP/WszystkoCoNajważniejsze/PP