Noc Naukowców 2023
Wieczorem i w nocy 29 września popularnonaukowe pokazy, warsztaty, konkursy i eksperymenty odbędą się w Małopolsce, Poznaniu, Łodzi i na Pomorzu. Badacze otworzą laboratoria i zaprezentują dzieciom, młodzieży i dorosłym jak ciekawa, pasjonująca i dostępna dla każdego jest nauka. W Polsce Noc Naukowców organizowana jest już po raz siedemnasty. Niektóre ośrodki organizują spotkania już w najbliższy weekend, inne – tydzień później.
.Noc Naukowców odbywa się pod honorowym patronatem Ministerstwa Edukacji i Nauki, Polskiej Akademii Nauk oraz Komisji Europejskiej (przedstawicielstwo w Polsce). Projekt jest finansowany ze środków UE. Przedsięwzięcie jest częścią Europejskiej Nocy Naukowców, która zgodnie z tradycją odbędzie się w ostatni piątek września w ponad 430 miastach starego kontynentu.
Noc Naukowców w Małopolsce
.W Małopolsce Noc Naukowców odbędzie się w Krakowie, Tarnowie, Nowym Sączu, Niepołomicach, Sułkowicach-Bolęcinie, Skawinie, Chrzanowie i Oświęcimiu oraz – po raz pierwszy – w Wadowicach i Krzeszowicach. Łącznie przygotowano ponad 2 tys. różnych pokazów i eksperymentów w ponad 100 lokalizacjach.
Atrakcje przygotowuje ponad 60 instytucji, w tym Polska Akademia Nauk, uczelnie wyższe, biblioteki, muzea, firmy. Jak zapowiadają organizatorzy Małopolskiej Nocy Naukowców, będzie dużo zabawy z programowaniem, fizyki oraz chemii. Nie zabraknie popularnych wyścigów bolidów, pokazów robotów, spektaklu z piorunami czy zamrażania warzyw w ciekłym azocie.
Trwa Rok Kopernikański więc tegoroczna edycja będzie przebiegać w duchu odkryć Mikołaja Kopernika. Słynny astronom będzie bohaterem wielu spotkań oraz konkursu plastycznego „Kopernik 550”. Podczas Nocy Naukowców uczestnicy będą mieli okazję poznać wiele faktów na temat kosmosu, samego Kopernika i rozwoju branży kosmicznej, a także innych dziedzin nauki.
Patronat medialny nad wydarzeniami Małopolskiej Nocy Naukowców objął serwis Nauka w Polsce. Większość wydarzeń ma charakter ogólnodostępny, ale na wybrane z nich obowiązuje wcześniejsza rejestracja – na stronie https://nocnaukowcow.malopolska.pl/
Edycja poznańska
.Organizatorzy poznańskiej edycji Nocy Naukowców podkreślają, że wydarzenie to „zbliża badania i badaczy do społeczeństwa, pokazuje różnorodność nauki i jej wpływ na codzienne życie, a także ma za zadanie zainteresowanie młodych ludzi karierą naukową i badawczą”.
Dzieci, które będą chciały skorzystać z atrakcji Nocy Naukowców na Politechnice Poznańskiej przekonają się, że owady i zwierzęta doskonale radzą sobie w codziennym życiu, wykorzystując prawa fizyki. Organizatorzy zapraszają do świata pszczoły miodnej, kameleona, słonia, sowy płomykówki. Na politechnice będzie można też dowiedzieć się, co potrafi robot, przetestować roboty edukacyjne przeznaczone do różnych zadań, zagrać w piłkę nożną z Robopiłkarzami oraz zaprogramować robota przy pomocy puzzli. Na gości czekają też pokazy z wykorzystaniem zamrożonego dwutlenku węgla. Będzie można zobaczyć kolorowe, dymiące substancje, śniegowe bańki mydlane i inne atrakcje.
Archeolodzy z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza opowiedzą o lasach, które są nieodkrytym źródłem wiedzy archeologicznej. Najmłodsi uczestnicy będą mogli zgłębić tajniki pracy archeologa – z łopatką i pędzelkiem w dłoni odkrywać będą skryte pod ziemią artefakty. Wydział Biologii przygotował zajęcia dotyczące m.in. zróżnicowania ziaren pyłku. Uczestnicy dowiedzą się, które ziarna pyłku uczulają i jak można się przed alergiami uchronić. Ćwiczenia prowadzone będą w formie pokazu oraz zajęć warsztatowo-plastycznych – każdy uczestnik przygotuje własne modele pyłku. Na innym spotkaniu będzie można dowiedzieć się, czy wszystkie kleszcze wyglądają tak samo? Gdzie występują? Na ile są dla nas groźne?
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu przygotował zajęcia, których celem jest podniesienie świadomości o globalnych zmianach środowiska, polegających na zastępowaniu lasów tropikalnych przez plantacje palmy oleistej. Organizatorzy chcą zachęcić słuchaczy do świadomego wybierania produktów żywnościowych i zwracania uwagi na zawarty w nich olej palmowy. Na innym spotkaniu będzie można dowiedzieć się, czy rośliny cierpią z powodu braku wody? Jak rozpoznać objawy suszy? Na warsztatach eksperci pokażą, jak za pomocą nowoczesnych aparatów można wykryć stres suszy u roślin zanim będzie on widoczny gołym okiem. Opowiedzą również, jakie są trendy w Polsce i na świecie w walce z suszą i budowaniem adaptacji roślin do warunków niedoboru wody.
Rejestracja na wydarzenia Nocy Naukowców w Poznaniu na stronie https://www.poznan.nocnaukowcow.pl/program/
Pomorska Noc Naukowców
.Pomorska Noc Naukowców wiele wydarzeń kieruje do dzieci i młodzieży. Czym są bryły platońskie i jak je zrobić w technice origami? Jak pisać hieroglify? Co to jest bateria bagdadzka i czy owoce mają napięcie? Jak wygląda krew pod mikroskopem i czy przy użyciu sinic można namalować obraz? Na te i wiele innych pytań odpowiedzą naukowcy podczas pierwszej Pomorskiej Nocy Naukowców: koordynujący imprezę Gdański Uniwersytet Medyczny, Uniwersytet Gdański, Politechnika Gdańska, Uniwersytet Morski w Gdyni, Akademia Marynarki Wojennej oraz Centrum Nauki Experyment i Hevelianum.
Zapowiedziano kilkadziesiąt atrakcji – spotkania z ekspertami z różnorodnych dziedzin, pokazy, laboratoria udostępnione do zwiedzania, warsztaty, wykłady, zajęcia interaktywne i konkursy. Pełny program: https://pomorskanocnaukowcow.eu/ Zaplanowane są wydarzenia związane są z naukami ścisłymi, medycznymi, biologicznymi, jak również psychologią czy szeroko rozumianą humanistyką. Na większość z nich obowiązuje rejestracja: https://rejestracja.pomorskanocnaukowcow.eu/
Edycja łódzka
.Z kolei Łódzką Noc Naukowców 2023 organizuje w godzinach 19.00-23.00 Centrum Nauki i Techniki EC1. Będzie można dowiedzieć się, czy sztuczna inteligencja jest w stanie przynieść szczęście ludzkości? Jakie problemy wynikają z zanieczyszczenie hałasem oraz jaki jest wpływ ciągłej obecności dźwięku na nasze samopoczucie oraz zdrowie? Dlaczego w ogóle widzimy? Jak widzą świat zwierzęta?
Podczas jednego z wykładów naukowcy wspólnie z publicznością zastanowią się, czy rozwiązania technologiczne są projektowane z myślą o ludziach – czy pozwalają budować wartościowe relacje i czy poprawiają dobrostan swoich użytkowniczek i użytkowników. Omawiana będzie rola aktywności fizycznej i odżywiania jako czynników pro-ekologicznego stylu życia. Izolowanie DNA, fluorescencja leków – to zagadnienia warsztatowe. Z kolei ścieżką chemiczną będzie można wejść do fascynującego świata kolorów i światła. Łódzką Noc Naukowców 2023 tworzą: Uniwersytet Łódzki, Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Politechnika Łódzka, Instytut Energetyki Oddział Techniki Cieplnej „ITC” w Łodzi oraz Centrum Nauki i Techniki EC1.
„Naszym wspólnym celem jest stworzyć cykliczne wydarzenie, podczas którego w przyjaznej i dostępnej formie wspólnie odkrywamy najciekawsze osiągnięcia nauki. Tworząc program i sięgając po różnorodne formy prezentacji mamy nadzieję na obudzenie ciekawości i głodu wiedzy” – mówi Magdalena Kosiada-Sylburska, kierująca CNiT EC1 cytowana na stronie EC1 https://bilety.ec1lodz.pl/ , gdzie można już kupić bilety na wybrane wydarzenia.
Noc Naukowców na Śląsku
.Tydzień później, w sobotę 7 października, rozpocznie się 18. edycja Nocy Naukowców Politechniki Śląskiej organizowanego w czterech kampusach uczelni: Gliwicach, Zabrzu, Katowicach i Rybniku. Naukowcy, doktoranci i studenci przygotowali ponad 200 pokazów. Aby wziąć udział w Nocy Naukowców Politechniki Śląskiej 2023, należy uzyskać bezpłatną wejściówkę. Jak zaznaczają organizatorzy, nie uprawnia ona do udziału w warsztatach, które wymagają odrębnej rejestracji. Aby „Skomponować swoją Noc”, czyli zarejestrować się na warsztaty, należy odwiedzić stronę internetową https://nocnaukowcow.com.pl/skomponuj-swoja-noc/
Równocześnie w wielu miastach Polski trwają jeszcze festiwale nauki. We Wrocławiu już 16 września rozpoczął się Dolnośląski Festiwal Nauki. Impreza potrwa do końca października. Dobiega końca Festiwal Nauki w Warszawie. Cykl debat głównych zamknie dyskusja pod hasłem „Nowy kwantowy świat”, gdzie omówione zostaną zjawiska kwantowe używane w praktyce – np. przy przesyłaniu informacji i w kryptografii. Podczas debaty, organizowanej w ostatnim dniu festiwalu, w piątek 29 września, wręczona zostanie nagroda Złotej Róży za najlepszą książkę popularnonaukową ostatnich 12 miesięcy.
Ranking szanghajski i jakość polskiej nauki
.„Rankingi nie są idealnym narzędziem do oceny uniwersytetów, ale czasem sygnalizują pojawiające się problemy. Mogą też być wskazówką przy podejmowaniu decyzji, jaką uczelnię wybrać po maturze, gdzie robić doktorat, gdzie wybrać się na staż podoktorski. Trzeba pamiętać, że wybór uczelni może zależeć od możliwości, ambicji i talentu studenta” – pisze prof. Leszek PACHOLSKI, matematyk i informatyk, w latach 2005–2008 rektor Uniwersytetu Wrocławskiego.
Jak zaznacza, „polskie uczelnie, podobnie jak uczelnie w pozostałych krajach postkomunistycznych i w innych krajach o podobnym poziomie rozwoju gospodarczego, nie mogą się pochwalić wielkimi sukcesami. W rankingu ARWU (2022) Uniwersytet Jagielloński i Uniwersytet Warszawski są przy końcu pierwszej pięćsetki, dziewięć innych uczelni zmieściło się w pierwszym tysiącu. Nie warto analizować, która uczelnia zmieściła się w rankingu i w której setce, jeśli nie jest to setka pierwsza lub druga. W rankingu ARWU o wejściu do rankingu lub o spadku z czwartej do piątej setki często decydują fakty niemające istotnego wpływu na rzeczywistą siłę uczelni, jak choćby odejście z uczelni jednej starszej, mało już aktywnej osoby znajdującej się na liście wysoko cytowanych badaczy czy udział jednego uczonego jako mniej ważnego wykonawcy w wielu międzynarodowych projektach badawczych”.
„Wypada przyjrzeć się sytuacji uniwersytetów w Polsce. Jest kilka oczywistych faktów. Chyba nikt z ważnych polskich polityków i prawie nikt z wpływowych osób polskiego świata akademickiego nie wierzy, że nauka i szkolnictwo wyższe mogą wspierać gospodarkę. W konsekwencji uczelnie nie sprzedają swojej wiedzy, lecz walczą o godne funkcjonowanie, a politycy traktują finansowanie nauki i szkolnictwa wyższego jak kwalifikowaną działalność socjalną, wspieranie zubożałych elit intelektualnych. Po 1989 roku część środowiska akademickiego miała nadzieję, że kiedyś będziemy konkurować z najlepszymi. Wszystko jednak wskazuje na to, że nie doganiamy Europy, a wyprzedzają nas niektóre kraje dawniej uważane za Trzeci Świat” – pisze prof. Leszek PACHOLSKI.
Podkreśla on, że „Polska jest jednym ze światowych liderów wzrostu gospodarczego, krajem, który w ciągu 30 lat wydobył się z biedy. Często porównuje się tempo naszego rozwoju z Malezją, 37. gospodarką świata, o 60 proc. słabszą od polskiej, której PKB (PPP) per capita, z uwzględnieniem siły nabywczej, jest prawie taki sam jak PKB (PPP) Polski. Porównanie Malezji i Polski w rankingu ARTU nie wygląda dobrze. Polska jest w nim reprezentowana przez dwie uczelnie, Malezja przez 5, w tym 3 są wyżej od obu polskich. Najlepsza z nich, Uniwersytet Malajski w Kuala Lumpur (UM), zajmuje w ARWU 388. miejsce i 70. w QS. Dla porównania Uniwersytet Warszawski jest odpowiednio na miejscach 428. i 284., a Uniwersytet Jagielloński na 456. i 293.”.
„Jeśli ktoś marzy o wejściu polskiej gospodarki do światowej czołówki, powinien wyciągnąć wnioski z pozycji Korei w tym rankingu. W 1970 roku, gdy PKB per capita w Polsce był ponad 3 razy większy niż w Korei, Koreańczycy za pieniądze pożyczone of USA zbudowali KAIST (Korea Advanced Institute of Science and Technology), uczelnię, która obecnie jest w trzeciej setce i zajmuje 28. miejsce w nanotechnologii, 32. w inżynierii mechanicznej, 39. w inżynierii kosmicznej, 41. w energetyce, 45. w inżynierii materiałowej oraz 51.–75. w chemii i inżynierii biomedycznej. W Korei jest 30 uczelni sklasyfikowanych w rankingu szanghajskim, w tym jedna w pierwszej i 6 w trzeciej setce. Wspomniany wcześniej KAIST stoi za potęgą Samsunga. Żeby wesprzeć przemysł samochodowy w Ulsan, mieście Hyundaia, Koreańczycy założyli w 2007 roku UNIST (Ulsan National Institute of Science and Technology), który bardzo szybko się rozwija. W 2020 roku był w piątej setce, w roku 2021 w czwartej, a w 2022 w trzeciej. Po 15 latach od założenia jest 19. w energetyce, 36. w nanotechnologii i 39. w inżynierii materiałowej. Planuje zostać jedną z 10 najlepszych politechnik na świecie” – stwierdza prof. Leszek PACHOLSKI.
PAP/WszystkoCoNajważniejsze/SN