Obchody rocznicy „nocy kryształowej” w Niemczech w czasie wojny w Izraelu

W czwartek w wielu miejscach w Niemczech odbędą się uroczystości upamiętniające ofiary pogromów ludności żydowskiej z 9 listopada 1938 roku, określanych jako „noc kryształowa”. Od czasu ataku Hamasu na Izrael w RFN rośnie liczba antysemickich incydentów, dlatego policja jeszcze bardziej zwiększa w dniu rocznicy ochronę instytucji żydowskich.

W dniu pamięci nocy kryształowej

.W dniu pamięci o ofiarach pogromów z 1938 r., władze policyjne koncentrują się na instytucjach żydowskich jeszcze bardziej niż dotychczas. Od dnia ataku Hamasu na Izrael, 7 października, w Niemczech gwałtownie wzrosła liczba incydentów antysemickich. Policja zwiększyła ochronę już w dniu wybuchu konfliktu na Bliskim Wschodzie.

Szef Federalnego Urzędu Ochrony Konstytucji Thomas Haldenwang powiedział niedawno w rozmowie z portalem tygodnika „Spiegel: „Taka nienawiść do Żydów na niemieckich ulicach jest nie do zniesienia. Przypomina to najgorsze czasy w historii Niemiec”. Dodał: „Obawiam się, że ta nowa fala antysemityzmu będzie nas niepokoić jeszcze przez długi czas”.

W ankiecie przeprowadzonej przez agencję dpa na temat środków ochronnych planowanych na czwartek, kilka ministerstw spraw wewnętrznych krajów związkowych wskazało, że ochrona została już zwiększona po 7 października. Jednak lokalne władze policyjne są świadome szczególnego znaczenia 9 listopada i są w ścisłym kontakcie ze społecznościami żydowskimi i innymi instytucjami.

Minister spraw wewnętrznych Nadrenii Północnej-Westfalii Herbert Reul podkreślił: „Nasza policja jest świadoma wynikającej z 9 listopada historycznej odpowiedzialności za bezpieczeństwo naszych żydowskich współobywateli, synagog i innych żydowskich instytucji”.

W Saksonii Ministerstwo Spraw Wewnętrznych stwierdziło, że rocznica pogromów „jest dniem szczególnie wrażliwym ze względu na obecną sytuację. Bierzemy to pod uwagę poprzez ciągłe analizy sytuacji, zwiększoną uwagę policji i specjalne środki ochronne”.

Na krótko przed rocznicą antyżydowskich pogromów z 9 listopada 1938 roku także federalne ministerstwo spraw wewnętrznych ostrzegło przed możliwymi atakami na żydowskie instytucje w Niemczech.

„Nie możemy wykluczyć propalestyńskich wydarzeń – w tym tych mających na celu odwrócenie ról sprawcy i ofiary w wojnie przeciwko Izraelowi” – powiedział rzecznik ministerstwa.

Stanowisko rzecznika na temat obecnej sytuacji

.Rzecznik podkreślił, że wpływ terroru Hamasu przeciwko Izraelowi na sytuację bezpieczeństwa w Niemczech jest „bardzo uważnie obserwowany”. „Walczymy obecnie wszelkimi dostępnymi nam środkami z odrażającym antysemityzmem i islamizmem, których doświadczamy” – oznajmił.

„Musimy dać Żydom absolutną pewność, że rok 2023 nie jest rokiem 1938” – zadeklarowała szefowa niemieckiego MSW Nancy Faeser. Zapewniła, że społeczność żydowska może liczyć na wsparcie państwa. „Ale musimy również stać się jeszcze głośniejsi jako społeczeństwo i jeszcze wyraźniej sprzeciwiać się nienawiści wobec Żydów” – zauważyła.

Centralna Rada Żydów w Niemczech będzie 9 listopada gospodarzem głównego wydarzenia upamiętniającego 85. rocznicę „nocy kryształowej”. Wezmą w nim udział kanclerz Olaf Scholz i prezydent federalny Frank-Walter Steinmeier.

Przebieg nocy kryształowej

.Mianem „nocy kryształowej” określa się pogromy Żydów w Niemczech, zainicjowane przez władze państwowe w nocy z 9 na 10 listopada 1938 roku. W całych Niemczech palono synagogi, plądrowano i niszczono sklepy, Żydów maltretowano i mordowano, około 30 tys. wywieziono do obozów koncentracyjnych.

Trzy lata przed rozpoczęciem systematycznych masowych deportacji i po licznych dyskryminacjach prawnych, prześladowania Żydów nabrały 9 listopada 1938 roku nowego charakteru, pisze portal RND.

Fala antyżydowskiej przemocy w 1938 r. była poprzedzona dyskryminacją, pozbawianiem praw i prześladowaniami Żydów, które rozpoczęły się natychmiast po dojściu do władzy niemieckich nazistów w 1933 r.

Oficjalnym powodem nocy pogromów był zamach 17-letniego Herschela Grynszpana, pochodzącego z Hanoweru, na sekretarza ambasady niemieckiej Ernsta Eduarda vom Ratha w Paryżu 7 listopada. Tłem tego czynu była deportacja 17 000 polskich Żydów na granicę polsko-niemiecką, w tym rodziców Grynszpana. Vom Rath zmarł w wyniku odniesionych obrażeń 9 listopada.

Minister propagandy Joseph Goebbels skorzystał z okazji na spotkaniu członków partii (NSDAP)w Monachium, aby dać sygnał do gwałtownych działań w całych Niemczech i Austrii. Z powodu zamachu na v. Ratha w Paryżu, „należy spodziewać się demonstracji przeciwko Żydom w całej Rzeszy w ciągu dzisiejszej nocy – 9/10.11.38”, telegrafował do wszystkich wydziałów gruppen­fuehrer SS Reinhard Heydrich pod nagłówkiem „Błyskawicznie, pilnie, natychmiast!”, pisze RND.

Zasady przeprowadzenia nocy kryształowej

.SS-man Heydrich wydał szczegółowe instrukcje dotyczące zasad, zgodnie z którymi powinny odbywać się tak zwane demonstracje, „na przykład pożary synagog tylko wtedy, gdy nie ma zagrożenia pożarowego dla okolicy” oraz „sklepy i domy Żydów mogą być niszczone, a nie plądrowane”.

Jeśli te wytyczne były przestrzegane, „policja nie mogła zapobiegać demonstracjom, a jedynie monitorować ich zgodność z wytycznymi”. Publicznie nazistowscy przywódcy starali się upozorować falę przemocy jako „spontaniczny wybuch powszechnego gniewu”, zauważa RND. W aktach przemocy brali udział głównie członkowie SA i SS oraz członkowie partii, ale w wielu miejscach uczestniczyła w nich także część ludności niemieckiej.

Źródła podają różne statystyki dotyczące liczby ofiar pogromów i rozmiarów zniszczeń. Jak podaje portal LEMO (Lebendiges Museum Online) niemieckiego Muzeum Historycznego „podczas zamieszek i bezpośrednio w ich wyniku zginęło ponad 1300 osób, co najmniej 1400 synagog w Niemczech i Austrii zostało poważnie uszkodzonych lub całkowicie zniszczonych, a ponad 7000 sklepów zostało splądrowanych, uszkodzonych lub całkowicie zdemolowanych. Ponad 30 000 Żydów zostało deportowanych do niemieckich obozów koncentracyjnych Dachau, Sachsenhausen i Buchenwald”.

Dlaczego nie można zapomnieć o zbrodni pomorskiej z 1939 r.

.„Mieszkający na Pomorzu Polacy i Żydzi, przedstawiciele różnych warstw społecznych – inteligencji, duchowieństwa, robotników, właścicieli ziemskich – i osoby chore psychicznie, zostali w pierwszych miesiącach II wojny światowej zamordowani przez oddziały Volksdeutscher Selbstschutz. W krótkim czasie zginęło ok. 40 tys. osób, przez co tzw. zbrodnia pomorska jest dziś porównywana do Katynia. Mimo ogromnej skali zbrodnia ta jest ciągle znikomo obecna we współczesnej refleksji nad II wojną światową” – pisze Monika TOMKIEWICZ

„Od pierwszych dni II wojny światowej Niemcy prowadzili eksterminacyjną politykę wobec cywilnej ludności polski zarówno na obszarach okupowanych, jak i wcielonych do Rzeszy. Jednakże skala zbrodni na Pomorzu w 1939 r. i w pierwszym kwartale roku 1940 była nieporównywalnie większa niż w każdym innym regionie kraju. Niezależnie od tego, czy wydarzenia te określimy stosunkowo nowym pojęciem „zbrodni pomorskiej 1939 roku”, czy funkcjonującymi od lat w polskiej historiografii nazwami „krwawa pomorska jesień” lub „niemiecki Katyń 1939 roku”, mówić będziemy o wymordowaniu przez Niemców według różnych szacunków od 20 do 40 tys. osób” – dodaje autorka.

„Ofiarami byli obywatele polscy narodowości polskiej i żydowskiej, przedstawiciele różnych warstw społecznych – inteligencji, duchowieństwa, robotników, właścicieli ziemskich – i osoby chore psychicznie. Skalę tej zbrodni, ze względu na zacieranie śladów oraz częściowe zniszczenie archiwum Selbstschutzu, trudno oszacować liczbowo. Mimo to dzięki mozolnej współpracy historyków i prokuratorów do dnia dzisiejszego udało się ustalić dane personalne blisko 10 tys. ofiar. Najwięcej osób w tym okresie zamordowano w Lasach Piaśnickich koło Wejherowa, Lasach Szpęgawskich koło Starogardu Gdańskiego, w Mniszku koło Świecia nad Wisłą, Paterku koło Nakła nad Notecią, jak też na terenie bydgoskiego Fordonu” – pisze.

PAP/WszystkocoNajważniejsze/OP