Ołowiana pieczęć Iwana III Srogiego. „To pierwszy taki artefakt odkryty w Moskwie”
Archeolodzy podczas wykopalisk w Moskwie odkryli pieczęć Iwana III Srogiego, czyli władcy Wielkiego Księstwa Moskiewskiego, którego dziełem była udana centralizacja tego ruskiego państwa. Jest to pierwsze takie znalezisko dokonane w stolicy Rosji.
Ołowiana pieczęć Iwana III Srogiego
.Niedawne prace archeologiczne realizowane w Moskwie, a dokładnie na małej historycznej uliczce Romanowa, jaka znajduje się w pobliżu moskiewskiej cerkwi Ikony Matki Bożej, doprowadziły do odkrycia unikatowego skarbu z przeszłości. Znaleziskiem tym okazała się ołowiana pieczęć wielkiego księcia moskiewskiego Iwana III Srogiego. O tym rzadkim odkryciu poinformował mer Moskwy Siergiej Sobianin.
W przekonaniu ekspertów ostatnie odkrycie dokonane w stolicy Federacji Rosyjskiej należy traktować jako kamień milowy w archeologicznych badaniach Moskwy. Unikatowy charakter znaleziska ma związek z tym, że jest to pierwsza pieczęć wielkiego księcia moskiewskiego odkryta w Moskwie oraz jednocześnie jest to ostatni znany przykład ołowianej pieczęci, które były popularne przez większość średniowiecza, ale na przełomie późnego średniowiecza i wczesnej nowożytności zostały wyparte przez pieczęci woskowe.
Wizerunek św. Jerzego Zwycięzcy
.Na jednej stronie odkrytej pieczęci znajduje się wizerunek św. Jerzego Zwycięzcy, który był rzymskim żołnierzem i męczennikiem, jaki poległ za wiarę chrześcijańską w początkach IV wieku. Wraz z biegiem lat legenda św. Jerzego została poszerzona o inne wątki heroiczne, takie jak chociażby motyw walki ze smokiem, ratunek królewnie, informuje portal „Arkeonews„.
Św. Jerzy stał się przykładem wzorowego chrześcijańskiego rycerza, stojącego na straży honoru, sprawiedliwości, prawdy i broniącego niewinnych. Co ważne w kontekście ostatniego odkrycia w Moskwie św. Jerzy stał się patronem tego miasta, co wynikało z tego, mieszkańcy Wielkiego Księstwa Moskiewskiego traktowali tego świętego jako symbol władcy-wojownika, który jest obrońcą prawosławia. Symbolika św. Trzeciego była wykorzystywana także w ideologii Trzeciego Rzymu, głoszącej, iż to Moskwa jest trzecim i ostatnim dziedzicem tradycji oraz misji pierwszego Rzymu. Wizerunek św. Jerzego tym samym pełnił bardzo ważną rolę w rosyjskiej heraldyce już w średniowieczu.
Z kolei na rewersie, czyi odwrotnej tylnej stronie monety, znajduje się inskrypcja o następującej treści: „Pieczęć księcia Iwana Wasiljewicza Wielkiego”. Pieczęci tego typu służyły do uwierzytelniania kluczowych dokumentów politycznych i dyplomatycznych w czasie panowania Iwana III Srogiego w latach 1462-1505. Okres zasiadania na moskiewskim tronie przez Iwana III Srogiego był okresem przemian, który ukształtował przyszłość państwa rosyjskiego.
Pieczęć została odkryta w warstwie kulturowej datowanej na pierwszą połowę XVI wieku lub dokładnie samą jego połowę. Chociaż w ostatnich latach na tym stanowisku odnaleziono ponad 3 tys. artefaktów, to właśnie ta pieczęć wyróżnia się jako najcenniejsza – co ma związek z tym, że jest powiązana z jednym z najbardziej wpływowych władców w historii Rosji.
Kim był Iwan III Srogi?
.Żyjący w latach 1440-1505 Iwan III Srogi był jednym z najważniejszych władców Rosji. To właśnie on doprowadził do wyzwolenia Wielkiego Księstwa Moskiewskiego spod panowania Tatarów, a także jednocześnie zapoczątkował imperialny proces, który już wówczas moskiewska propaganda określiła jako odzyskiwanie utraconych ziemi – to właśnie wówczas naczelnym zadaniem moskiewskiej polityki zagranicznej stało się zbieranie ziem ruskich. Dążąc do konsolidacji władzy i zjednoczenia kraju, Iwan w 1497 r. wprowadził scentralizowany kodeks prawny, który na ziemiach ruskich oraz litewskich był określany jako subiednik. To właśnie ten kodeks prawny położył podwaliny pod spójny system prawny na rozrastających się ziemiach rosyjskich.
Jednym z najtrwalszych dokonań Iwana było jego architektoniczne i symboliczne przekształcenie Moskwy. Zlecił budowę nowoczesnego moskiewskiego Kremla, w tym Soboru Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny, który stał się religijnym i politycznym sercem państwa rosyjskiego. Poza osiągnięciami architektonicznymi Iwan III na nowo zdefiniował charakter rosyjskiego rządzenia, ustanawiając podstawy autokracji i torując drogę do scentralizowanej władzy carskiej, która miała dominować w Rosji przez całe wieki.
.Ołowiana pieczęć Iwana III Srogiego sprzed 500 lat została poddana profesjonalnej konserwacji. Niedługo artefakt ten ma zostać przekazany Funduszowi Muzealnemu Federacji Rosyjskiej, dzięki czemu nie tylko będzie on dostępny do oglądania na żywo przez szeroką publikę, ale również zostanie poddany jeszcze bardziej dokładnej konserwacji. Ten niemy świadek formowania się państwa rosyjskiego nie tylko wzbogaca archeologiczne zbiory Moskwy, ale również dostarcza cennych informacji na temat administracji i symboliki średniowiecznej władzy rosyjskiej.
Marcin Jarzębski
