Polacy przestali dłużej żyć - prof. Tomasz ZDROJEWSKI

Pod względem przeciętnej oczekiwanej długości życia Polska jest dopiero na 52. miejscu w światowym zestawieniu. „Od 2015 r. pomimo dobrego wzrostu gospodarczego i dużego wzrostu nakładów na zdrowie poprawa w zakresie umieralności uległa zatrzymaniu” – alarmuje prof. Tomasz ZDROJEWSKI z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.

„Nie nadrobiliśmy różnic powstałych w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku”

.Prof. Tomasz Zdrojewski powołuje się na najnowsze dane Worldmeter, organizacji prezentującej światowe statystki aktualizowane w czasie rzeczywistym. Wynika z nich, że w 2025 r. przeciętna oczekiwana długość życia największa na świecie jest w Hongkongu i wynosi prawie 86 lat (88,4 w przypadku kobiet i 83,1 u mężczyzn). Na kolejnych miejscach są Japonia – 85 lat (odpowiednio 88 i 82) oraz Korea Południowa – 84,5 lat (87,4 i 81,4).

Spośród krajów europejskich na piątym miejscu na świecie jest Szwajcaria, gdzie przeciętna oczekiwana długość życia sięga 84,2 lat (86 lat w przypadku kobiet i 82,3 u mężczyzn). Na siódmym miejscu plasują się Włochy, gdzie wynosi ona 84 lata (86 i 82), a na dziewiątym – Hiszpania z przeciętną długością życia wynoszącą 84 lata (86,6 i 81,2).

Polska w tym zestawieniu jest dopiero na 52. miejscu. Przeciętna oczekiwana długość życia zwiększyła się u nas do 79 lat (82,6 u kobiet oraz 75,3 u mężczyzn). Wyprzedzają nas takie kraje jak Stany Zjednoczone – 79,6 lat (82,1 i 77,2), Albania – 80 lat (81,7 oraz 78,2) oraz Czechy – 80,1 lat (82,9 oraz 77,4). Tuż za nami jest Chorwacja z przeciętną oczekiwaną długością życia sięgającą 78,9 lat (82 oraz 76).

Prof. Tomasz Zdrojewski, który jest kierownikiem Zakładu Prewencji i Dydaktyki Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, tłumaczy, że w naszym kraju przeciętna oczekiwana długość życia systematycznie się poprawiała od 1992 r., choć tempo nadrabiania tych zaległości było niedostateczne. „Nie nadrobiliśmy różnic powstałych w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku” – zaznacza prof. Tomasz Zdrojewski.

Zbyt mało uwagi poświęcamy profilaktyce zdrowotnej – prof. Tomasz Zdrojewski

Sytuacja w tym zakresie okazała się jeszcze mniej optymistyczna w ostatniej dekadzie. „Od 2015 r. pomimo dobrego wzrostu gospodarczego i dużego wzrostu nakładów na zdrowie poprawa w zakresie umieralności uległa zatrzymaniu” – zwraca uwagę Prof. Tomasz Zdrojewski.

Odpowiadając na pytanie, jaki jest tego powód, prof. Tomasz Zdrojewski zaznacza, że zbyt mało uwagi poświęcamy profilaktyce zdrowotnej. „W ubiegłej dekadzie nie było istotnych nakładów na edukację i prewencję, co zahamowało redukcję umieralności z powodu zgonów możliwych do uniknięcia” – uważa. A możliwości w tym zakresie są dość spore.

Prof. Tomasz Zdrojewski jako przykład podaje Finlandię, gdzie w połowie lat siedemdziesiątych XX wieku przeciętna oczekiwana długość życia wynosiła 71,3 lata i była niema taka sama jak w Polsce, kiedy sięgała ona 71 lat. Rozwijanie profilaktyki, edukacja zdrowotna od najmłodszych lat oraz zmiana stylu życia sprawiły, że Finlandia nadrobiła zaległości w stosunku do Holandii.

Różnica między tymi krajami pod względem przeciętnej oczekiwanej długości życia w połowie lat siedemdziesiątych sięgała prawie trzech lat. A w 2018 r. była ona już niemal taka sama – w Holandii przeciętna długość życia wynosiła wtedy 82,1 lat, a w Finlandii – 81,3 lata. W Polsce przeciętna oczekiwana długość życia zwiększyła się w 2018 r. do 77,9 lat, ale była o 3,4 lata krótsza niż w Holandii. Jeszcze 20 lat temu ta różnica nie przekraczała 3 lat. Zamiast dalej nadrabiać zaległości, znowu zaczęliśmy tracić dystans do krajów Europy Zachodniej.

Zdrowie – nikt się nie dowie, jako smakujesz, aż się zepsujesz

.Rosnące globalne obciążenie chorobami nowotworowymi znacząco przekracza obecne możliwości skutecznej kontroli zachorowań – pisze prof. Piotr CZAUDERNA.

W samym roku 2020 na całym świecie zdiagnozowano ponad 19 milionów nowych przypadków nowotworów (w tym w Polsce ok. 170 000), a 10 milionów ludzi z tego powodu zmarło. Oczekuje się, według Global Cancer Observatory, że do 2040 roku obciążenie to wzrośnie do około 30 milionów nowych przypadków raka rocznie i 16 milionów zgonów, a nowotwory staną się główną przyczyną śmierci. Tymczasem wiele zachorowań na nowotwory można przypisać potencjalnie modyfikowalnym czynnikom ryzyka. Znajomość tego faktu jest absolutnie kluczowa dla rozwoju skutecznych strategii zapobiegania chorobom nowotworowym.

Palenie tytoniu odpowiadało za 36,3 proc. zgonów z powodu raka u mężczyzn i 12,3 proc. u kobiet, spożywanie alkoholu – za 6,9 proc. zgonów z powodu raka u mężczyzn i 2,3 proc. u kobiet. Z kolei otyłość (stwierdzana w oparciu o wysoki wskaźnik Body Mass Index – BMI) odpowiadała za 4,2 proc. zgonów z powodu raka u mężczyzn i 5,2 proc. u kobiet. Odkryto również bardzo niepokojący, ponad 20-procentowy wzrost zgonów z powodu nowotworów w latach 2010–2019, który można przypisać powyższym możliwym do uniknięcia przyczynom. Zauważono także, że czynniki ryzyka metabolicznego odgrywały rosnącą rolę. Rośnie też liczba nowotworów związana z czynnikami dietetycznymi i hormonalnymi, w tym zwłaszcza nowotworów piersi i prostaty.

Co istotne, wszystkie wymienione wyżej czynniki można kontrolować czy też ograniczać za pomocą stosunkowo prostych interwencji. Ich szkodliwy wpływ jest zresztą znany już od dziesięcioleci. Dlatego tak ważna jest profilaktyka zdrowotna. Można w jej obrębie wyróżnić kilka typów:

– profilaktykę wczesną, polegającą na kształtowaniu prawidłowych wzorców zdrowotnych w oparciu o odpowiednią edukację, w tym również szczepienia ochronne,

– profilaktykę zdrowotną pierwotną, polegającą na kontrolowaniu czynników ryzyka oraz identyfikacji osób, które znajdują się w grupie ryzyka,

– profilaktykę wtórną, skierowaną do osób znajdujących się w grupie ryzyka i nakierowaną na wczesne wykrycie choroby, a tym samym jak najszybsze wdrożenie leczenia,

– profilaktykę III fazy, skierowaną do osób chorych, mającą na celu zminimalizowanie skutków choroby i zapobieganie powikłaniom.

Tekst dostępny na łamach Wszystko co Najważniejsze: https://wszystkoconajwazniejsze.pl/prof-piotr-czauderna-zdrowie/

PAP/MB