Polska transformuje gospodarkę w stronę bardziej ekologicznej i przyjaznej dla klimatu – prof. Teresa Czerwińska

Polska to po Francji i Hiszpanii największy beneficjent wśród państw korzystających z finansowania dla regionów objętych polityką spójności – podała w czwartek Grupa EBI. W ub.r. trafiło do Polski 3,8 mld euro, które przeznaczono m.in. na zrównoważony rozwój miast i regionów. Prof. Teresa Czerwińska, wiceprezes EBI, zwróciła uwagę, że Polska kontynuuje transformację w kierunku bardziej ekologicznej i przyjaznej dla klimatu gospodarki, „a finansowanie polityki spójności odgrywa tu istotną rolę”.

Prof. Teresa Czerwińska o transformacji polskiej gospodarki

.Wiceprezes EBI prof. Teresa Czerwińska zwróciła uwagę, że Polska kontynuuje transformację w kierunku bardziej ekologicznej i przyjaznej dla klimatu gospodarki, „a finansowanie polityki spójności odgrywa tu istotną rolę”. „Dzięki temu polskie miasta i regiony przekształcają się, rozwijają nowoczesne, zielone przestrzenie miejskie, a sektor energetyczny przyspiesza transformację” – oceniła prof. Teresa Czerwińska. Dodała, że wspieranie polityki spójności jest jednym z priorytetów Grupy EBI, gdyż przyspiesza ono wyrównanie poziomu rozwoju w całej Unii Europejskiej.

Polityka spójności i raport Grupy EBI

.„W 2022 r. grupa EBI przekazała 28,4 mld euro na projekty w regionach objętych polityką spójności. Z tego wsparcie EBI wyniosło 24,8 mld euro, czyli 45,9 proc. wszystkich kredytów udzielonych przez Grupę w UE” – przekazano w raporcie „EIB Group Activity in Cohesion Regions”.

Dodano, że finansowanie Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego (EFI) wyniosło 3,6 mld euro, czyli 39 proc. całości finansowania EFI udzielonego w regionach objętych polityką spójności. „W całej UE kredyty EBI wspierały projekty, których łączny koszt inwestycji wyniósł 146 mld euro w 2022 r.” – zaznaczono.

Zgodnie z raportem Grupy EBI, Polska „jest jednym z czołowych beneficjentów finansowania spójności” – z finansowaniem wynoszącym 3,8 mld euro, po Francji (4,8 mld euro) i Hiszpanii (4,2 mld euro). „Prawie 50 proc. środków z tego finansowania w Polsce wspierało zrównoważony rozwój miast i regionów, podczas gdy pozostałe kredyty w równym stopniu wsparły inwestycje w trzech sektorach: rozwoju zrównoważonej energii i zasobów naturalnych; innowacji, cyfryzacji oraz wsparcia dla MŚP i spółek o średniej kapitalizacji” – wyjaśniono.

Państwa członkowskie z południa i z Europy centralno-wschodniej są – jak podkreślono – w całości lub w większości objęte polityką spójności „i korzystają ze znacznego finansowania projektów w obszarach zrównoważonego rozwoju energii odnawialnej i zasobów naturalnych oraz zrównoważonego rozwoju miast i regionów”.

Poinformowano, że kredyty EBI dla Bułgarii, Litwy i Polski koncentrowały się głównie na wsparciu miast i regionów, a zrównoważony rozwój energii odnawialnej i zasobów naturalnych był dominujący w Chorwacji, Czechach i Hiszpanii.

„W niektórych państwach członkowskich w znacznym stopniu finansowanie przeznaczone dla regionów spójności wspiera rozwój innowacji i cyfryzacji, dotyczy to np. Malty i Rumunii” – dodano. Z kolei, wysoki udział kredytów na inwestycje w rozwój energii odnawialnej wspiera projekty w Belgii i Irlandii.

Natomiast Dania i Holandia przeznaczają finansowanie dla regionów spójności na zrównoważony rozwój miast i regionów. „Przykłady te świadczą o dużym zapotrzebowaniu na finansowanie spójności również w zamożniejszych państwach członkowskich” – stwierdzono.

Zgodnie z informacjami podanymi w czwartek przez EBI wsparcie dla projektów z sektora zrównoważonej energii i zasobów naturalnych stanowiło 36 proc. finansowania, czyli 8,8 mld euro. „Kredyty umożliwiły inwestycje w strategiczne projekty z zakresu energii odnawialnej i modernizacji sieci elektroenergetycznych.

Na zrównoważony rozwój miast i regionów przeznaczono z kolei 31 proc. finansowania wspierającego politykę spójności – 7,8 mld euro. „Większość inwestycji wsparła rozwój przyjaznej dla środowiska komunikacji miejskiej i regionalnej, budowę dostępnych cenowo mieszkań, rozwój i rewitalizację infrastruktury miejskiej” – wymieniono. Dodano, że 19 proc. finansowania spójności (4,6 mld euro), przeznaczono na rozwój innowacji, cyfryzacji i na wsparcie kapitału ludzkiego. A sektor małych i średnich firm oraz firm o średniej kapitalizacji otrzymał 14 proc. wsparcia, czyli 3,5 mld euro.

„Inwestycje w regionach spójności w projekty sprzyjające ochronie klimatu wyniosły 16,2 mld euro, co stanowiło 66 proc. całości finansowania w regionach spójności” – zaznaczono.

Wskazując na działania Grupy w regionach objętych polityką spójności wskazano na m.in. 2,156 mln euro finansowania EBI dla nowych projektów badawczo-rozwojowych i dostarczenie nowego sprzętu edukacyjnego o wartości ok. 310 mln euro.

Dodano, że dziedzinie zdrowia finansowanie przeznaczono m.in. na budowę lub remont ok. 862,7 tys. m kw. powierzchni w obiektach służby zdrowia oraz 205 mln euro na sprzęt i technologie informacyjno-komunikacyjne w placówkach służby zdrowia.

Z kolei w zakresie rozwoju miast i regionów finansowanie wsparło budowę lub remont ok. 1,375 mln m kw. powierzchni w budynkach czy budowę lub remont 50 obiektów socjalnych, kulturalnych.

Dodano, że w dziedzinie transportu finansowanie posłużyło np. budowie lub modernizacji ponad 1,36 tys. km torów kolejowych oraz zakup lub remont 2,861 tys. pojazdów lub taboru. Natomiast w sektorze energetycznym działania Grupy EBI przełożyły się na 8 435 MW mocy wytworzonej energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii czy 15 614 GWh energii elektrycznej wyprodukowanej z odnawialnych źródeł energii rocznie; czy zainstalowanie ok. 2 433 000 inteligentnych liczników energii.

Natomiast w ramach finansowania użycia zasobów naturalnych – jak podano – prawie 21 tys. rolników, leśników, producentów ryb otrzymuje wsparcie na inwestycje, a w zakresie zasobów wody pitnej środki wsparły instalację lub remont ponad 1 000 km sieci wodociągowej lub rur dystrybucyjnych, czy budowę lub modernizację 298 tys. 624 przydomowych przyłączy wodociągowych.

W informacji wymieniono też ochronę przeciwpowodziową, czyli budowę lub modernizację 62 km wałów przeciwpowodziowych; a także odbiór i oczyszczanie ścieków, w jej ramach m.in. instalację lub remont ponad 360 km rur kanalizacyjnych i/lub deszczowych.

Przekazano, że w dziedzinie technologii komunikacyjnych zainstalowano np. 2 tys. 629 witryn 3G, 4G i 5G, a ponad 1,957 mln gospodarstw domowych będzie miało dostęp do światłowodu w domu (FTTx), z wyłączeniem VDSL.

Natomiast w zakresie MŚP i firm ze średnią kapitalizacją wskazano na 3,3 mld euro nowych umów na rzecz MŚP/spółek o średniej kapitalizacji w regionach objętych polityką spójności (1,8 mld euro w regionach słabiej rozwiniętych i 1,5 mld euro w regionach w okresie przejściowym).

Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) jest instytucją UE należącą do jej państw członkowskich. Udostępnia długoterminowe finansowanie dla kluczowych unijnych inwestycji. Bank finansuje projekty w czterech priorytetowych obszarach – zrównoważony rozwój miast i regionów, zrównoważony rozwój sektora energetycznego, innowacje, klimat i środowisko, małe i średnie przedsiębiorstwa.

Polityka spójności UE „była jednym z pierwotnych powodów powstania Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) w 1958 r. i pozostaje jednym z jego głównych priorytetów” – podkreślono.

Dekarbonizujmy skutecznie i globalnie, a nie szybko i lokalnie

.„Komisja Europejska ma ambicje, by stać się liderem dekarbonizacji. Jeśli misją UE jest doprowadzenie do ekologizacji planety, to wizja i plan działania powinny przekonać inne kraje, spoza UE, do przyłączenia się do tych wysiłków” – pisze ekonomista Adam CZYŻEWSKI.

„W projektowaniu polityk klimatycznych należy brać pod uwagę warunki początkowe na szczeblu krajowym i dopasować do nich tempo dostosowań. Dekarbonizacja tego samego biznesu, zlokalizowanego w różnych krajach UE, wymagałaby różnych nakładów finansowych. Skuteczność polityki klimatycznej zależy od mechanizmów kompensacyjnych w UE i poza nią. W planowaniu tych mechanizmów można by przyjąć zasadę równych wysiłków na rzecz dekarbonizacji w różnych krajach. Wiadomo, jak bardzo drażliwa jest ta kwestia polityczna. Jednak bez jej określenia i skierowania pod właściwy adres można mówić o dekarbonizacji najbogatszych krajów UE, ale trudno mówić o ochronie klimatu“.

Adam CZYŻEWSKI twierdzi, że „jeśli Nowy Zielony Ład ma stać się programem ochrony klimatu, powinien zostać zaprojektowany jak wielka przeprawa, którą będą mogli pokonać wszyscy, a nie jak wyścig, w którym odpadną najsłabsi”.

PAP/Magdalena Jarco/WszystkoCoNajważniejsze/PP