Prehistoryczni mieszkańcy terenu Polski cierpieli na nietolerancję laktozy

Ludzie zamieszkujący m.in. tereny obecnej Polski w czasie późnego neolitu (3700–1900 prz.Chr.) cierpieli na nietolerancję laktozy – udowadniają badania przeprowadzone wspólnie przez archeologów z Polski i Wielkiej Brytanii. Analiza naczyń znalezionych na terenie wykopalisk w Sławęcinku wykazała ich umiejętności produkcji sera z mleka różnych zwierząt.

.Badania opublikowane w czasopiśmie naukowym „Royal Society Open Science” potwierdzają teorię o tym, że ludzie zamieszkujący Europę Środkową w epoce neolitu powszechnie cierpieli na nietolerancję laktozy. Zdaniem naukowców mutacja genetyczna umożliwiająca wytwarzania laktazy przez organizmy dorosłych zaistniała dopiero w późnej epoce brązu, co zmuszało neolitycznych ludzi do przetwarzania mleka w sery, maślankę, kefiry czy jogurty.

Naukowcy i archeolodzy z uniwersytetów w Yorku, Cambridge, Toruniu i Krakowie wspólnie analizowali naczynia ceramiczne wykopane na stanowisku archeologicznym w Sławęcinku na Kujawach. Znalezisko potwierdziło istnienie na tym miejscu osady tzw. kultury naczyń lejkowatych z późnego neolitu. Wykorzystując wieloniciową metodę analizy proteomicznej i lipidowej sprawdzali osady zachowane na ceramice.

Wyniki ich pracy wykazały, że produkowali różnego rodzaju produkty nabiałowe, szczególnie jogurty i sery, wykorzystując do tego mleko krów, kóz i owiec.

Wyniki te znacząco przyczyniają się do naszego zrozumienia wykorzystania produktów mlecznych przez niektórych z pierwszych rolników z Europy Środkowej. Podczas gdy poprzednie badania wykazały, że produkty mleczne były szeroko dostępne w niektórych regionach Europy w tym okresie, tutaj po raz pierwszy mamy wyraźne dowody na istnienie zróżnicowanego stada mlecznego, w tym bydła, owiec i kóz, na podstawie analizy ceramiki – mówi w rozmowie z portalem Phys.org dr Harry Robson z Wydziału Archeologii Uniwersytetu w Yorku.

Co produkcja sera mówi o nietolerancji laktozy

.Zdaniem naukowców nowe odkrycie dostarcza dowodów na to, że wytwarzanie sera (i innych produktów przetwórstwa mleka) może być bezpośrednio wykrywane poprzez analizę proporcji białek twarogu, poprzez porównanie danych proteomicznych. Wyniki są również pierwszymi tego rodzaju w Europie.

Wyniki proteomiczne wykazały, że starożytne pozostałości bardzo przypominały zarówno współczesne pozostałości serowarskie, jak i sam ser, a nie pełne mleko. To pokazuje, że mieszkańcy Sławęcinka produkowali ser lub inne formy przerobu mleka – dodaje główna autorka publikacji Miranda Evans, Ph.D z Cambridge.

Osady należące do tzw. kultury naczyń lejkowatych znajdowano w wielu miejscach w pasie północnej i centralnej Polski., m.in. Łupawie, Mozgawie, Sarnowie, Włocławku, Wietrzychowicach, Gaju, Leśniczówce, Radziejowie, Krężnicy Jarej. Także pierwsze ślady zamieszkiwania Ostrowa Lednickiego, gdzie swoją siedzibę miał blisko 2 tysiące lat później książę Mieszko I, wskazują na istnienie na tym terenie tej późnoneolitycznej kultury.

Ludzie w tym czasie znali nie tylko przetwórstwo mleczarskie, ale też hodowali różne gatunki zwierząt domowych, uprawiali zboże i prowadzili osiadły tryb życia.

Archeologia nierówności społecznych

.Na łamach „Wszystko co Najważniejsze” nie tylko często piszemy o największych i najnowszych odkryciach archeologicznych, ale również nasi autorzy tłumaczą szersze konteksty stojące za poszczególnymi odkryciami. Prof. Carles LALUEZA FOX, dyrektor laboratorium paleogenomiki w Instytucie Biologii Ewolucyjnej (CSIC – Universitat Pompeu Fabra) w Barcelonie, pisał o tym, czego o społeczeństwach prehistorycznych i starożytnych możemy dowiedzieć się z badań archeologicznych. „Wbrew powszechnemu przekonaniu większość archeologów powiedziałaby, że poszukiwanie skarbów nie jest ich głównym celem; chcą zrozumieć codzienne życie minionych cywilizacji. Mimo to skrajności – bajeczne bogactwa królów i trudna egzystencja zwykłych ludzi – pozwalają zrozumieć to, co można uznać za jeden z głównych celów archeologii: badanie ewolucji życia społecznego w starożytności” – pisał.

ad/WszystkocoNajważniejsze