Niemal każdy z wielkich wirtuozów XIX wieku miał “kufer” z własnymi utworami, którymi popisywał się na koncertach, zazdrośnie ich strzegąc i nie zawsze przeznaczając do druku – dzieła takie zawierały często efektowne techniczne zdobycze artysty, dostępne początkowo tylko jemu. Tak postępowali rywalizujący ze sobą, ale i zaprzyjaźnieni “tytani smyczka”, jak Paganini i Lipiński, nie inaczej też ich następca, Henryk Wieniawski.
.Henryk Wieniawski, mając niespełna 30 lat cieszył się już międzynarodową sławą, miał w dorobku młodzieńczy, arcytrudny I Koncert fis-moll (1852) oraz szkice kolejnego, Koncertu d-moll op. 22, który jednak dojrzewać miał stosunkowo długo. Ukończony i prawykonany w Petersburgu pod batutą Antona Rubinsteina w 1862 jeszcze osiem lat czekał na wydanie, wielokrotnie w tym czasie retuszowany. To zapewne ten długi okres poprzedzający edycję sprawił, że utwór za życia autora nie zyskał szerokiej popularności – ta przyszła z czasem czyniąc go jednym z najpopularniejszych w polskim i światowym repertuarze wiolinistycznym. Koncert pozostaje wierny romantycznej konwencji dzieł tworzonych przez wirtuozów z myślą o własnych występach (był zresztą jednym z ostatnich tego typu). Solista otrzymuje okazję zarówno wirtuozowskiego popisu (zwłaszcza w „cygańskim” – wedle ówczesnej mody – finale), jak i ukazania sztuki lirycznej kantyleny i urody dźwięku (w lirycznych epizodach części I i połączonym z nim attaca zachwycającym Romansem). Adresatem dedykacji został inny mistrz skrzypiec, Pablo de Sarasate.
Polska Orkiestra Sinfonia Iuventus w 2008 roku nagrała oba dzieła w porywającej interpretacji Mariusza Patyry należącego do najciekawszych polskich skrzypków swojego pokolenia. Artysta jest zwycięzcą Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego Józefa Joachima w Hanowerze, finalistą Międzynarodowego Konkursu Stradivariego w Cremonie (1998), laureatem IV nagrody i specjalnego wyróżnienia Odense Symphony Orchestra na Międzynarodowym Konkursie Skrzypcowym Carla Nielsena w Odense (2000), a także otrzymał I nagrodę (jako pierwszy Polak!) oraz nagrodę specjalną za najlepszą interpretację Kaprysów Paganiniego na Concorso internazionale di violino “Premio Niccolò Paganini” w Genui (2001). Jako nagrodę na wspomnianym konkursie otrzymał kopię skrzypiec Gurneriego “Il Cannone” należących do Paganiniego.
Nagrania dzieł na wspomnianej, już nienowej – ale wciąż cenionej i poszukiwanej płycie poprowadził zmarły w 2020 roku Gabriel Chmura, niezwykle zasłużony i utytułowany polsko-izraelski dyrygent. Był podziwiany na estradach i scenach całego świata jako niezrównany interpretator dzieł Mahlera, kanonu romantycznej i dwudziestowiecznej symfoniki. Był również wieloletnim dyrektorem artystycznym Teatru Wielkiego w Poznaniu, niezwykle ceniony jako dyrygent operowy. Z Polską Orkiestrą Sinfonia Iuventus w lutym 2017 zrealizował koncert oraz nagranie płyty Piąte symfonie, zawierającej dwa takie dzieła Siergieja Prokofiewa i Mieczysława Wajnberga.
