Przygotowanie do obchodów rocznicy wyzwolenia Auschwitz

Proces planowania, tworzenia i rozbudowy systemu odczłowieczenia i ludobójstwa w Auschwitz będzie przewodnim motywem przypadającej 27 stycznia przyszłego roku 78. rocznicy wyzwolenia tego niemieckiego obozu.
.„Motywem przewodnim 78. rocznicy wyzwolenia niemieckiego obozu, która przypada 27 stycznia 2023 roku, będzie proces planowania, tworzenia i rozbudowy systemu odczłowieczenia i ludobójstwa w Auschwitz, który szczególnie mocno określiły słowa ocalałego Mariana Turskiego: Auschwitz nie spadło z nieba ” – powiedział we wtorek rzecznik muzeum Bartosz Bartyzel.
Jak zaznaczył, że o ile w 1942 r. kształtowała się funkcja obozu jako ośrodka zagłady, to w 1943 r. przybrała ona charakter przemysłowy. Wiosną tego roku Niemcy ukończyli na terenie obozu Auschwitz II-Birkenau budowę czterech instalacji, w których znajdowały się komory gazowe, ale także nowoczesne urządzenia do kremacji zwłok.
Dyrektor muzeum Piotr Cywiński powiedział, że odwiedzający Miejsce Pamięci mogą dziś zobaczyć ruiny budynków, które stały się symbolem zagłady Żydów, ale też innych zbrodni popełnianych w Auschwitz na Polakach, Romach, Rosjanach i ludziach innych narodowości. „Zachowały się jednak plany architektoniczne i konstrukcyjne, które dobitnie ukazują, co człowiek – nawet znakomicie wykształcony – jest w stanie zrobić w imię ideologii. Wszystkie te pozostałości są wymownym ostrzeżeniem dla ludzkości, jakże wymownym dziś w świetle zbrodni wojennych dokonywanych przez Rosję na Ukrainie” – podkreślił.
Bartosz Bartyzel poinformował, że główne obchody rocznicowe odbędą się 27 stycznia w budynku tzw. Sauny na terenie byłego obozu Auschwitz II-Birkenau. Początek wydarzenia planowany jest na godzinę 12. Ramowy program obejmuje świadectwa ocalałych, słowo dyrektora Cywińskiego, a także ekumeniczną modlitwę.
„Z uwagi na bardzo ograniczoną liczbę miejsc w historycznej przestrzeni, gdzie przede wszystkim gościli będziemy ocalałych z Auschwitz, oraz istniejące zagrożenie pandemiczne, w tym roku szczególnie polecamy śledzenie transmisji wydarzeń online lub przygotowanym sektorze otwartym” – zaznaczył rzecznik.
Honorowy patronat nad obchodami rocznicowymi objął prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda.
Miejsce masowej zagłady
.Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 r., aby więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała zarazem sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów, a także Polaków, Romów, jeńców sowieckich i osób innej narodowości.
W 2005 r. Organizacja Narodów Zjednoczonych uchwaliła dzień 27 stycznia Międzynarodowym Dniem Pamięci o Ofiarach Holokaustu.
Kulisy wyzwolenia
.”Latem 1944 r. sowiecki walec wojenny dotarł nad środkową Wisłę (…). Po zakończeniu walk z końcem sierpnia wojska przeszły do obrony i nastąpiła kilkumiesięczna przerwa w działaniach operacyjnych. Front zatrzymał się w sierpniu 1944 r. w odległości około 200 km od miasta Oświęcim. Dopiero pod koniec listopada 1944 r. zapadły w Moskwie decyzje o przeprowadzeniu wielkiej operacji zimowej na centralnym odcinku frontu sowiecko-niemieckiego, między Bałtykiem i Karpatami. Działania wojenne wznowiono 12 stycznia 1945 r. Myślą przewodnią ofensywy zimowej było rozbicie wojsk niemieckich na centralnym odcinku frontu, zdobycie Berlina i zwycięskie zakończenie wojny” – pisze prof. Tadeusz PANECKI, sekretarz Komisji Historii Wojskowej Komitetu Nauk Historycznych Polskiej Akademii Nauk, w tekście opublikowanym na łamach „Wszystko Co Najważniejsze„.
„Na interesującym nas w tych rozważaniach kierunku (Oświęcim) nacierać miała 60. Armia gen. Pawła Kuroczkina, rozlokowana na lewym skrzydle 1. Frontu Ukraińskiego, stanowiąca jedną z ośmiu armii ogólnowojskowych wspieranych przez dwie armie pancerne i jedną armię lotniczą”.
„Bezpośredni udział w operacji oświęcimskiej wzięły cztery dywizje piechoty 60. Armii: 100., 107., 148. i 322. W sobotę 27 stycznia w godzinach porannych pierwsi zwiadowcy z 454. Pułku Piechoty 100. Dywizji gen. Krasawina weszli na teren podobozu Monowitz, w południe oswobodzone zostało centrum Oświęcimia, a około godziny 15.00, po krótkiej walce z wycofującymi się Niemcami, Rosjanie wkroczyli do Auschwitz-Birkenau”.
„Moment wyzwolenia obozu tak opisuje jedna z byłych więźniarek: „Usłyszeliśmy detonację granatu w pobliżu bramy obozowej. Natychmiast wyglądnęliśmy z bloków i ujrzałyśmy idących od strony bramy w naszym kierunku, z karabinami gotowymi do strzału, kilku zwiadowców radzieckich. Zaraz wywiesiłyśmy na drągach prześcieradła z przyszytymi na nich czerwonymi pasami w formie czerwonego krzyża. Na nasz widok zwiadowcy opuścili broń. Doszło do spontanicznego powitania. Znając język rosyjski, zwróciłam się do zwiadowcy ze słowami: «Zdrastwujtie pobieditieli i oswoboditieli!». W odpowiedzi usłyszeliśmy: «Uże wy swobodnyje»” – czytamy w artykule prof. Tadeusza PANECKIEGO. [LINK]
PAP/Marek Szafrański/WszystkoCoNajważniejsze/PP