Rafał Wojtasiński, Paweł Milcarek, Bogdan Rymanowski i Andrzej Waśko z Nagrodą Mackiewicza 2023

Nagroda Literacka im. Józefa Mackiewicza 2023 została przyznana Rafałowi Wojasińskiemu, Pawłowi Milcarkowi, Bogdanowi Rymanowskiemu oraz Andrzejowi Waśko.

Książka „Tefil” Rafała Wojasińskiego

.„Tefil jest takim właśnie dziadem proszalnym. Nie mogłem ani na chwilę uwolnić się od takiego skojarzenia. Patrzy na miasto Litental jakby z zaświatów, ale sam już mu nie podlega” – mówił Ziemkiewicz. Dodał, że w działaniach Tefila przejawia się także dążenie od ocalenia fragmentów dawnego świata, odrzuca wieczną pogoń za nowością i „przygląda się temu co wydaje się nieistotne”. „Jeśli będziemy cierpliwie podążać za jego myślami, to pokaże nam świat z perspektywy tamtego świata. W szczególny metafizyczny sposób odkupi go i wyprosi nam łaskę rozumienia” – powiedział Rafał Ziemkiewicz.

Dziękując za nagrodę Rafał Wojasiński określił swoją powieść jako „indywidualną i bardzo autonomiczną”. Porównał swojego bohatera do Sokratesa, krążącego po mieście, którego mieszkańcy nie wiedzieli kiedy filozof popadł w obłęd. „Tefil sam ma jeden problem: z nikim się nie zgadza” – podkreślił. Dodał, że jego bohater wciąż próbuje wyjść z miasta, ale nigdy mu się to nie udaje, co uświadamia czytelnikom, że „nigdy nie wyjdzie z tego kim jest” i nakazuje pogodzenie się z tym. Rafał Wojasiński to prozaik, dramatopisarz, szef działu prozy w kwartalniku literackim „Wyspa”, autor nagradzanych utworów prozatorskich m.in. „Złodzieja ryb”, „Starej” i „Olandy”, a także słuchowisk dla Polskiego Radia. W listopadzie 2022 r. na antenie radiowej Jedynki miało swoją premierę także słuchowisko na motywach powieści „Tefil” w reżyserii Marka Głuszczaka. Z zawodu jest nauczycielem pracującym w placówce wychowania pozaszkolnego, wykłada też literaturę na Uniwersytetach Trzeciego Wieku.

Pozostali laureaci nagrody

.Jury nagrody przyznało wyróżnienia Pawłowi Milcarkowi („Otwarte okna. Szkice z kultury humanizmu katolickiego”) Bogdanowi Rymanowskiemu („Dopaść Morawieckiego. Życie doczesne i wieczne Kornela buntownika”) i Andrzejowi Waśce („Pan Tadeusz. Media pamięci”). Do Nagrody im. Józefa Mackiewicza w 2023 roku nominowano także książki „Miś Kolabo Piotra Kokocińskiego, „Syn bagien” Pawła Rzewuskiego, „Demokracja liberalna. Źródła, ustanowienie (?) i kres (?)” Bogdana Szlachty, „Wielkie Księstwo Litewskie i inne terytoria” Niny Taylor-Terleckiej oraz zbiór esejów Bohdana Urbankowskiego „Romantyzm polski”.

Nagroda Literacka im. Józefa Mackiewicza

.Nagroda Literacka im. Józefa Mackiewicza przyznawana jest od 2002 roku. Została ufundowana dla upamiętnienia postaci i dzieła Józefa Mackiewicza, wybitnego pisarza i działacza politycznego polskiej emigracji. Przyznawana jest polskim autorom za książki w szczególny sposób popularyzujące rodzimą kulturę, historię i tradycję. Wśród dotychczasowych laureatów są m.in. Wojciech Albiński, Eustachy Rylski, ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski, Jarosław Marek Rymkiewicz, Bronisław Wildstein, Paweł Zyzak, Paweł Lisicki, Wojciech Roszkowski. W 2022 roku Nagrodę otrzymał Marcin Pilis za książkę „Cisza w Pogrance”.

Patron nagrody Józef Mackiewicz był autorem książek łączących fabułę z dokumentem, takich jak „Droga donikąd” (1955), „Nie trzeba głośno mówić” (1969), „Lewa wolna” (1965). W 1943 roku za zgodą Niemców i za wiedzą władz Armii Krajowej, Mackiewicz uczestniczył w ekshumacji grobów jeńców polskich w Katyniu, co opisał w relacji „Zbrodnia w lesie katyńskim” (1944). Od 1945 roku przebywał na emigracji – mieszkał w Londynie, potem w Monachium. Był jednym z najwybitniejszych polskich krytyków systemu i ideologii komunistycznej. Zmarł 31 stycznia 1985 roku.

Znaczenie literatury

.Na temat znaczenia literatury na łamach „Wszystko Co Najważniejsze” pisze Michel HOUELLEBECQ w tekście „Literatura jest najważniejsza„.

„Zawsze mnie dziwiło, że pisarze są honorowani. Z godnym pożałowania uporem najlepsi autorzy starają się opisać świat bez nadziei, spustoszony przez nieszczęście, przepełniony w większości miernymi, a czasem otwarcie złymi ludźmi. W tymże świecie nie ma miejsca na szczęście, cnotę i miłość. One już nie są tu u siebie. Występują jedynie jako zadziwiające, niemal cudowne wysepki na oceanie cierpienia, obojętności i zła”.

„Co gorsza, sami autorzy są dosyć często maniakami seksualnymi, czasem – rzadziej – pedofilami, a prawie zawsze są uzależnieni od alkoholu lub innych dużo bardziej niebezpiecznych używek. Ja na przykład od ponad czterdziestu lat zmagam się z głębokim uzależnieniem od tytoniu. Skoro pisarze potrzebują tego, aby uczynić swoje życie bardziej znośnym, oznacza to, że ich wizja świata, którą starają się nam przekazać, jest wizją rozpaczy i grozy. Czy w tej sytuacji zasadne jest zatem wyróżnianie tych ludzi i wskazywanie ich jako godnych podziwu? Moim zdaniem tak, mimo wszystko”. 

.”Literatura nie przyczynia się do rozwoju wiedzy, jeszcze mniej do moralnego postępu ludzkości, natomiast znacząco poprawia ludziom poczucie dobrostanu. I czyni to w sposób, którym nie może się posłużyć żadna inna forma sztuki. Aby wyjaśnić, jak doszedłem do tego przekonania, muszę poczynić najpierw kilka dość luźnych i raczej niezwiązanych ze sobą uwag, po czym wrócę do głównego tematu. Jak większość ludzi odkryłem przyjemność, zanim odkryłem cierpienie. Dla dzieci najczęstszą przyjemnością jest łakomstwo. Nie byłem przesadnie żarłocznym dzieckiem. Nieco później odkryłem seksualność, co bardzo szybko polubiłem. I to wszystko, potem nie doświadczyłem już żadnych większych odkryć” – pisze Michel HOUELLEBECQ.

„Kultura Najważniejsza” to newsletter, w którym podpowiadamy, co warto obejrzeć, co przeczytać, czego posłuchać, ale i czego – posmakować. Odrywając się od codzienności, wspólnie z Państwem chcemy przypomnieć o fascynującym świecie kultury i sztuki, na który warto znaleźć czas.

Zachęcamy do zapisania się do specjalnego, darmowego newslettera „Kultura Najważniejsza”, który pozwoli Państwu zaplanować kulturalny weekend [LINK DO ZAPISÓW].

PAP/WszystkoCoNajważniejsze/MJ