Rocznice Najważniejsze. 16 lutego

„Rocznice Najważniejsze” to wybór doniosłych, przełomowych oraz interesujących wydarzeń historycznych przygotowany przez Redakcję portalu „Wszystko co Najważniejsze”. Codziennie prezentujemy Państwu listę rocznic, o których w danym dniu szczególnie warto pamiętać. Obok każdej daty zamieszczamy kilkuzdaniowy opis konkretnego zdarzenia, osoby lub zjawiska. Na co zwrócić uwagę 16 lutego?

Piękno historii

.Historia jest niewyczerpanym źródłem informacji. Jej znajomość pomaga zrozumieć otaczającą rzeczywistość. To nie tylko opis minionych zdarzeń, ale przede wszystkim opowieść o przeszłości kształtująca pamięć i tożsamość – potężne narzędzie społecznej kontroli, a zarazem skuteczna tarcza przed manipulacją.

W realiach państwa demokratycznego, gdzie o kondycji wspólnoty politycznej współdecydują obywatele, ich znajomość historii jest wyjątkowo ważna. W Europie Środkowo-Wschodniej – regionie przez dekady skazanym na zmienność i tymczasowość, nad którym rozpościera się cień agresywnego imperializmu – rozumienie przeszłości jest jednym z fundamentów dalszej egzystencji. W świecie błyskawicznych przemian i nowych technologii, kiedy coraz śmielej rozmawiamy o podboju kosmosu oraz automatyzacji i robotyzacji procesu myślenia, historia nie traci na znaczeniu. Wręcz przeciwnie – wskazuje wypróbowane ścieżki, którymi możemy podążać, a także te, których powinniśmy unikać na dalszej drodze do rozwoju i nowoczesności. Jednocześnie historia nie rości sobie prawa do miana wyroczni. Nie oferuje gotowych rozwiązań współczesnych dylematów, ale uczy stawiać właściwe pytania.

Poprzez cykl „Rocznice Najważniejsze” pragniemy w sposób symboliczny kultywować pamięć o postaciach i wydarzeniach istotnych dla polskiej oraz europejskiej tożsamości. Chcemy również zaciekawić i zaskoczyć, a przy tym zachęcić Czytelnika do dalszego zgłębiania wiedzy na poruszane przez nas tematy.

Rocznice Najważniejsze: 16 lutego

.Co wydarzyło się w dziejach Polski i świata dnia 16 lutego? Przedstawiamy wybór „Rocznic Najważniejszych”:

1486 r.

Maksymilian I Habsburg został wybrany na króla Niemiec. Był jednym z najważniejszych twórców potęgi rodu Habsburgów. W 1508 r. otrzymał tytuł cesarza rzymskiego. W 1477 r. poślubił Marię Burgundzką, dziedziczkę bogatych posiadłości Karola Zuchwałego (państwo burgundzkie). Maksymilian prowadził niezwykle skuteczną i przemyślaną politykę dynastyczną. Doprowadził do małżeństwa swego syna Filipa Pięknego z Joanną Szaloną, dzięki czemu dom Habsburgów zyskał prawa dziedziczne do Hiszpanii i Sycylii. Cesarz zawarł również układ dynastyczny z Jagiellonami, dzięki któremu kilka lat po jego śmierci Habsburgowie przejęli koronę Czech i Węgier.

1497 r. 

Urodził się Filip Melanchton, niemiecki humanista, reformator religijny, czołowy teoretyk protestantyzmu. Był najbliższym współpracownikiem Marcina Lutra. Choć jego imię nie jest tak popularne jak rzeczonego Lutra, bądź Jana Kalwina, czy Ulricha Zwinglego, to właśnie on był autorem „Wyznania augsburskiego”, „Obrony wyznania augsburskiego” oraz „Traktatu o władzy i prymacie papieża” – najważniejszych ksiąg wyznaniowych luteranizmu. Tym samym Filip Melanchton jawi się jako jeden z ojców protestantyzmu oraz czołowy przedstawiciel i twórca myśli protestanckiej – nie tylko w wymiarze teologicznym, ale również ideologicznym i politycznym.

1665 r.

Zmarł Stefan Czarniecki, polski dowódca wojskowy, hetman polny koronny, legendarna postać w polskiej historii z uwagi na obecność jego imienia w hymnie państwowym. Uczestniczył w bitwach i potyczkach podczas powstania Chmielnickiego, potopu szwedzkiego oraz wojny polsko-rosyjskiej 1654-1667 (zmarł przed zakończeniem konfliktu). Był cenionym i charyzmatycznym dowódcą, lecz w rzeczywistości daleko mu do najwybitniejszych polskich wodzów i strategów swoich czasów. Czarniecki to postać kontrowersyjna, która doczekała się nie tylko białej, ale również czarnej legendy (znacznie mniej popularnej). Hetman słynął bowiem z okrucieństwa i bezwzględności. Kwestią wymagającą indywidualnego osądu pozostaje, do jakiego stopnia jego działania wpisywały się w postępowanie wojskowych w XVII wieku, a w jakim wykraczały poza wojenne normy tamtych czasów.

1731 r.

Urodził się Marcello Bacciarelli, włoski malarz portrecista, profesor Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego, prekursor narodowej szkoły malarstwa polskiego. Bacciarelli był nadwornym malarzem króla Stanisława Augusta. W dorobku artysty znajduje się m.in. poczet królów polskich (23 obrazy znajdujące się obecnie w sali marmurowej na Zamku Królewskim w Warszawie), szereg obrazów historycznych przedstawiających ważne momenty dziejów Polski (np. słynne „Nadanie Konstytucji Księstwu Warszawskiemu przez Napoleona”) oraz liczne portrety współczesne, m.in. „Portret Stanisława Augusta Poniatowskiego w stroju koronacyjnym”.

1757 r. 

Urodził się Julian Ursyn Niemcewicz, polski pisarz, poeta, historyk, działacz społeczno-kulturalny i polityk, członek Komisji Edukacji Narodowej. Był adiutantem i sekretarzem Tadeusza Kościuszki podczas insurekcji w 1794 roku. W Królestwie Polskim pełnił rolę m.in. prezesa Towarzystwa Przyjaciół Nauk i sekretarza Senatu. Podczas powstania listopadowego podpisał akt detronizacji Mikołaja I. Po klęsce zrywu niepodległościowego udał się na emigrację, gdzie sprawował funkcję prezesa Wydziału Historycznego Towarzystwa Literackiego w Paryżu. Był autorem licznych utworów literackich i prac edytorskich. Najsłynniejszym dziełem Niemcewicza jest komedia polityczna stworzona podczas obrad Sejmu Czteroletniego pt. „Powrót posła”.

1919 r.

Podpisano rozejm w Trewirze, który podtrzymał i przedłużył zasady rozejmu w Compiègne z 11 listopada 1918 (kończącego I wojnę światową) i rozszerzył obszar ich obowiązywania także na front wielkopolski. Wówczas w tamym regionie trwało już polskie powstanie (od 27 grudnia 1918 r.). Jego uczestnicy domagali się powrotu do odrodzonej Polski ziem nadal pozostających pod zaborem pruskim (w obrębie Prowincji Poznańskiej). Rozejm w Trewirze uznaje się za symboliczny koniec insurekcji wielkopolskiej, która finalnie odniosła sukces. 28 czerwca 1919 r. traktat wersalski przyznał Polsce większość pruskiej części Wielkopolski.

Powstanie wielkopolskie 1918–1919

.Na łamach „Wszystko co Najważniejsze” ukazał się fragment książki „Powstanie wielkopolskie 1918–1919” autorstwa prof. Olafa BERGMANNA, historyka, kustosza dyplomowanego Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości w Poznaniu.

Jak pisze prof. Olaf BERGMANN, „w 2021 roku w historycznych wnętrzach poznańskiego Bazaru prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o ustanowieniu dnia 27 grudnia państwowym świętem – Narodowym Dniem Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego. Ten, nie tylko militarny, triumf – jeden z największych w historii polskiego państwa i narodu – jest jednak nadal stosunkowo mało znany i doceniany. A przecież zwycięstwo trwającego kilka tygodni, w dużej części spontanicznego zrywu Wielkopolan sprzed ponad stulecia zadecydowało o powrocie kolebki polskiego państwa w granice odrodzonej w 1918 roku Rzeczypospolitej”.

Historyk dodaje, że „jednym z trudnych do przecenienia skutków powstania było także sformowanie kilkudziesięciotysięcznej Armii Wielkopolskiej, której żołnierze przyczynili się swoim bohaterstwem, świetnym wyszkoleniem i doświadczeniem bojowym do kolejnych wiktorii polskiego oręża. W następnych dwóch latach, już jako żołnierze Wojska Polskiego, walczyli także na wschodzie, południu i północy, przyczyniając się do wyznaczenia na kolejne prawie dwadzieścia lat kształtu polskich granic. Przy tym, nie tylko z racji swojego zwycięstwa, powstanie wielkopolskie 1918-1919 roku było wydarzeniem w naszych dziejach niepowtarzalnym, a z racji interesujących przyczyn i skutków – wieloaspektowym”. 

Patryk Palka/WszystkoCoNajważniejsze