Sandomierz z archeologiczną sensacją z epoki neolitu
Pierwszy na Wyżynie Sandomierskiej „długi dom” z okresu wczesnego neolitu odkryli archeolodzy w Sandomierzu-Mokoszynie (Świętokrzyskie). Znalezisko, datowane na lata 5300-4900 p.n.e., odkryto podczas ratowniczych badań archeologicznych prowadzonych w związku z budową zespołu domów jednorodzinnych.
Sandomierz z archeologiczną sensacją sprzed 7 tys. lat
.Badania, realizowane przez pracownię Trzy Epoki z Klimontowa, miały początkowo potwierdzić istnienie osady ludności kultury pucharów lejkowatych (3700-3200 p.n.e.), której ślady były już znane. Jak wyjaśnił w rozmowie dr hab. Marek Florek z sandomierskiej delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków, badania rzeczywiście potwierdziły obecność osady, odkrywając duże jamy – piwniczki przeznaczone do przechowywania żywności. Znaleziono w nich fragmenty naczyń glinianych, narzędzia krzemienne, kamienne żarna oraz kości zwierzęce.
Najbardziej zaskakującym odkryciem były jednak pozostałości starszej, neolitycznej osady kultury ceramiki wstęgowej rytej, przypisywanej pierwszym rolnikom, którzy przybywali na te tereny z obszarów zakarpackich. Odkryto fragmenty „długiego domu”, opartego na konstrukcji słupowej, zorientowanego wzdłuż osi północ-południe. Ustalono, że budynek miał szerokość ok. 6 metrów i długość przekraczającą 20 metrów.
Unikatowe znalezisko z Wyżyny Sandomierskiej
.„Odkrycie długiego domu to pierwsze tego typu znalezisko na Wyżynie Sandomierskiej” – podkreślił dr hab. Florek. Domy tego typu były znane dotąd z Kujaw, Podkarpacia i Małopolski. „To ciekawe odkrycie, które wskazuje, że w okresie wczesnego neolitu istniała w tym miejscu osada z trwałą zabudową, a nie prowizoryczne obozowisko. Co więcej, potwierdza to również kontynuacje osadnictwa na tym terenie na przestrzeni kilku tysięcy lat” – zaznaczył. Wokół budynku znaleziono również ślady jam gospodarczych, w tym tzw. glinianki, z których wybierano materiał do budowy ścian.
Oprócz ceramiki zdobionej liniami rytymi i narzędzi z krzemienia w dwóch jamach natrafiono na wytwory ze szkliwa wulkanicznego (obsydianu), który był importowany z terenów dzisiejszej Słowacji lub Węgier. Znaleziono także fragment neolitycznego naczynia kultury lubelsko-wołyńskiej, co wskazuje na kolejne ślady osadnictwa. Wszystkie odkryte zabytki zostaną po naukowym opracowaniu przekazane do Muzeum Zamkowego w Sandomierzu.
Kultura ceramiki wstęgowej rytej to jedna z wczesnych kultur neolitycznych, która rozwijała się na terenie Europy Środkowej i Wschodniej od około 5500 do 4500 roku p.n.e. Jej nazwa pochodzi od charakterystycznych zdobień naczyń ceramicznych – ornamentów w formie rytych wstęg, często wypełnionych białą pastą lub innymi materiałami. Ludność tej kultury zajmowała się rolnictwem i hodowlą zwierząt. Ślady kultury ceramiki wstęgowej rytej można znaleźć na terenach dzisiejszej Polski, Niemiec, Czech oraz Ukrainy.
Stratyfikacja społeczna w starożytności
.Na temat nierówności społecznych w starożytnym świecie na łamach “Wszystko Co Najważniejsze” pisze prof. Carles LALUEZA FOX w tekście “Archeologia nierówności“.
“Tutenchamon za życia był mało znanym faraonem. Istnieją dowody na to, że pochowano go w pośpiechu. Trumna, w której znaleziono mumię Tutenchamona, została wykonana z litego złota i waży ponad 100 kg. Trudno sobie wyobrazić, jak imponujące musiały być pochówki tak potężnych władców starożytnego Egiptu, jak Cheops, Totmes III czy Ramzes II. Niestety, wszystkie one zostały splądrowane jeszcze w starożytności”.
“Wbrew powszechnemu przekonaniu większość archeologów powiedziałaby, że poszukiwanie skarbów nie jest ich głównym celem; chcą zrozumieć codzienne życie minionych cywilizacji. Mimo to skrajności – bajeczne bogactwa królów i trudna egzystencja zwykłych ludzi – pozwalają zrozumieć to, co można uznać za jeden z głównych celów archeologii: badanie ewolucji życia społecznego w starożytności”.
“Jedną z najbardziej oczywistych metod jest analiza składu inwentarzy grobowych. Bogate pochówki mogą jednak nie być nie tyle dowodem zróżnicowania społecznego, ile próbą zademonstrowania znaczenia i odrębności danej grupy w stosunku do innych. Rozwarstwienie społeczne może opierać się na bogactwie, ale także na osobistym prestiżu i władzy. Dlatego nie zawsze można ocenić różnice społeczne, porównując wyłącznie pochówki”.
.”Niektórzy archeolodzy próbowali zastosować zasady ekonomii do zbadania różnic społecznych i porównania danych z różnych miejsc. W badaniu kierowanym przez Samuela Bowlesa z Instytutu Santa Fe, opublikowanym w „Nature” w 2017 r., próbowano odpowiedzieć na to pytanie, stosując współczynnik Giniego – najczęściej używany do pomiaru nierówności dochodów – w odniesieniu do dużej liczby stanowisk archeologicznych, zarówno w Starym Świecie, jak i w obu Amerykach. Na liście stanowisk znalazły się takie miejsca, jak Çatalhöyük w Turcji, Pompeje we Włoszech i Teotihuacán w Meksyku; autorzy określili wymiary domów jako szacunkowe wskaźniki bogactwa tamtejszych społeczeństw” – pisze prof. Carles LALUEZA FOX.
PAP/WszystkocoNajważniejsze/MJ
