Sensacyjne znalezisko w bazylice w Płowdiwie. Głowa posągu starożytnej bogini Tyche

Podczas wykopalisk w Bazylice Biskupiej w Płowdiwie w środkowej Bułgarii archeolodzy odkryli wyjątkowo kunsztownie wykonaną głowę dużego posągu starożytnej greckiej bogini Tyche. Takie niezwykłe znalezisko w tym miejscu nie dziwi, gdyż miasto Płowdiw jest położone na terenie starożytnego miasta Filipopolis.

Głowa z posągu starożytnej bogini Tyche

.Archeolog Lyubomir Merdzhanov, który kierował zespołem prowadzącym wykopaliska, określił ten oszałamiający artefakt mianem „fenomenalnego znaleziska”. Płowdiw jest nie tylko jednym z najstarszych miast na terytorium Bułgarii, ale także w Europie. Jego początki nie mają związku ze starożytnym greckim miastem Filipopolis, ale jeszcze starszego trackiego ośrodka miejskiego, który nazywał się najpewniej Eumolpia. Pierwsza silnie ufortyfikowana tracka zabudowa powstała w tym miejscu jeszcze w epoce żelaza na obszarze wzgórza Nebet tepe (pol. „Wzgórze modlitewne”). W późniejszym okresie macedoński władca Filip II włączył te ziemie w obręb imperium macedońskiego i nadał mu wówczas jego najbardziej znaną nazwę – Filipopolis.

Tyche była uważana przez antycznych Greków za boginię sukcesu, fortuny, szczęścia i dobrobytu. Starożytni wierzyli, że miała ona moc determinowania losu ludzi i całych dużych społeczności, takich jak np. wspólnoty miejskie. Jak wynika z datowania wiekowego zabytku odkrytego w Bazylice Biskupiej w Płowdiwie, misternie wykonana głowa posągu Tyche pochodzi z okresu od końca I do połowy III wieku n.e.

Głowa ta została wykonana zgodnie z tradycją hellenistyczną, z wysokiej jakości marmuru, z tęczówkami w kształcie serca. Funkcję Tyche jako opiekunki Filipopolis symbolizuje corona muralis – czyli korona w kształcie murów miejskich, w tym konkretnym przypadku przedstawiająca mury wraz z wieżami. Na podstawie proporcji głowy uważa się, że artefakt ten był częścią dużego posągu o wysokości około 2,5 metra, informuje portal „Arkeonews„.

Starożytne sanktuarium

.Archeolodzy są przekonani, iż ten niezwykły posąg bogini Tyche stanowił część większego sanktuarium, które istniało w tym miejscu przed powstaniem chrześcijańskiej bazyliki. Wczesne wspólnoty chrześcijańskie często wznosiły kościoły na miejscu dawnych świątyń pogańskich, co sugeruje, że w tym miejscu mogą znajdować się jeszcze inne cenne historycznie artefakty. Artefakt ten jest tym samym nie tylko cenny z uwagi na jego wartość artystyczną, ale także z powodu tego, iż daje wgląd w historię życia kulturowego oraz religijnego w starożytnym Filipopolis.

Głowa posągu greckiej bogini Tyche została znaleziona dokładnie w pobliżu ambony bazyliki. Najprawdopodobniej znalazła się ona dokładnie w tej części świątyni, gdyż została ponownie jako materiał budowlany lub też celowo umieszczona w tym miejscu ze względów symbolicznych. „Położenie artefaktu może mieć głębsze znaczenie, gdyż prawdopodobnie wskazuje ono na współistnienie na tym terenie tradycji pogańskich i chrześcijańskich” – wyjaśnił Lyubomir Merdzhanov.

.Oczekuje się, że artefakt zostanie wystawiony w Muzeum Archeologicznym w Płowdiwie po dokładnym jego zbadaniu i odrestaurowaniu. Zespół badaczy odpowiadający za wykopaliska na terenie Bazyliki Biskupiej w Płowdiwie ma nadzieję, że uda uzyskać się zgodę na podniesienie mozaik znajdujących się w świątyni, dzięki czemu możliwe będzie zbadanie znajdującego się pod nim sanktuarium oraz potencjalne odnalezienie pozostałych fragmentów posągu. Celem tych działań będzie rekonstrukcja starożytnego dzieła.

Marcin Jarzębski