Starożytna biblioteka z Stratonikei. „Miasto gladiatorów” ponownie zadziwiło archeologów

Archeolodzy w trakcie wykopalisk prowadzonych w antycznej Stratonikei w południowo-zachodniej Turcji odkryli niezwykłą starożytną bibliotekę, która wyróżnia się wyjątkową architekturą. Eksperci określili nawet najnowsze odkrycie w tym mieście mianem „starożytnego cudu, unikalnego w kontekście modelu architektonicznego zgodnie z którym to została wybudowana oraz niezwykłej historii”.

Starożytna biblioteka z Stratonikei o unikalnej architekturze

.Położona w dawnej anatolijskiej krainie Karii Stratonikeja w starożytności była jednym z najważniejszych miast regionu. Ten dawny rozległy ośrodek miejski, którego ruiny znajdują się w prowincji Muğla w południowo-zachodniej Turcji, został wpisany na Listę Informacyjną Światowego Dziedzictwa UNESCO. Z uwagi na to, iż po rzymskim podboju anatolijskich ziem w Stratonikei były organizowane często walki gladiatorów, to ten ośrodek miejski zaczął być znany jako „miasto gladiatorów”, informuje portal „Arkeonews„.

W Stratonikei istniała także szkoła gladiatorów, w której szkolono gladiatorów, a następnie wysyłano ich, aby toczyli walki na arenach znajdujących się na całym wielkim terytorium Imperium Rzymskiego. Stratonikeja jest także znana z tego, że jest to jedno z największych miast, które w znacznej części zostały wykonane z marmuru. Biorąc pod uwagę te wszystkie fakty i duże znaczenie Stratonikei w przeszłości, to nic dziwnego, że to miejsce przyciąga liczne grono archeologów poszukujących bezcennych skarbów z przeszłości.

Dzieło mistrza z Efezu

.Prace archeologiczne w Stratonikei toczą się już nieprzerwanie od blisko 50 lat, gdyż ich początek przypadł na 1977 r. Obecny sezon wykopalisk w tym miejscu jest realizowany w sposób ciągły przez cały rok przez zespół archeologów na czele którego stoi prof. Bilal Söğüt z Uniwersytetu Pamukkale. Naukowcom niedawno udało się odkopać zapierający dech w piersiach zabytek, którym jest unikatowa starożytna biblioteka. Jej ruiny znajdują się na skrzyżowaniu czterech głównych ulic w centrum miasta.

Starożytna biblioteka z Stratonikei została pierwotnie zbudowana w okresie hellenistycznym, a następnie przeprojektowana w czasach rzymskich. Dodane w IV wieku n.e. w późnej starożytności mozaiki wskazują na to, iż budowla ta miała nadal istotne znaczenie wiele stuleci po tym jak została wybudowana. Według inskrypcji znalezionych na miejscu biblioteka ta została wybudowana zgodnie z projektem architektonicznym opracowanym przez mistrza tego rzemiosła z Efezu, które to miasto było kulturalnym centrum starożytnego regionu egejskiego.

Wielkie trzęsienie ziemi z VII wieku

.„Prowadzimy wykopaliska na terenie tego obiektu już od 5 lat. Odsłoniliśmy kluczowe części, w tym główne wejście, południowy portyk, centralny dziedziniec, salę do czytania oraz przyległe pomieszczenia. Te odkrycia wskazują na bibliotekę o znacznej skali i znaczeniu” –  stwierdził prof. Bilal Söğüt.

Względnie stały okres rozrostu i prosperity Straonikei przerwała bezwzględnie katastrofa, jakiej to miasto doświadczyło na początku VII wieku n.e. w związku z silnym trzęsieniem ziemi. Kataklizm ten doprowadził do znaczących zniszczeń w wyniku czego miasto to uległo zmniejszeniu, a jego zabudowa nie była już tak okazała.

Unikatowy plan architektoniczny konstrukcji

.Pozostałości dawnej wspaniałej biblioteki ostały się jednak do naszych czasów. Zespół archeologów nie tylko odtworzył pełny układ biblioteki, ale także zidentyfikował etapy jej strukturalnej ewolucji na przestrzeni czasu. „Dziś rozumiemy już, jak ten budynek zmieniał się w różnych epokach, jak był odbudowywany po katastrofach i jak nadal służył lokalnej społeczności”- powiedział prof. Bilal Söğüt.

Tym, co czyni to odkrycie jeszcze bardziej fascynującym, jest jego plan architektoniczny. Naukowcy ustalili, że układ biblioteki w Stratonikei nie ma odpowiednika w żadnej innej znanej bibliotece w Anatolii. Co więcej, wygląda na to, że posłużyła ona jako wzór dla późniejszej biblioteki zbudowanej w Afryce Północnej, dostarczając bezcennych informacji na temat wymiany kulturowej w basenie Morza Śródziemnego.

.„Naszym celem jest zrekonstruowanie części kolumn i elementów strukturalnych biblioteki, aby odwiedzający mogli doświadczyć jej pierwotnego majestatu. To nie jest tylko budynek – to świadectwo ponadczasowej wartości wiedzy” – powiedział ekspert. Z każdymi kolejnymi odsłanianymi zabytkami i skarbami przeszłości Stratonikeja jawi się coraz bardziej jako bardzo znaczący ośrodek miejski w historii starożytnej Anatolii, zarazem w ujęciu architektonicznym, intelektualny, jak i społecznym. W miarę postępów prac konserwatorskich i restauracyjnych, nowo odkryta biblioteka ma szansę stać się jednym z punktów obowiązkowych do odwiedzenia w tym starożytnym mieście przy zwiedzaniu południowo-zachodniej Turcji.

Marcin Jarzębski