Szympansy jak ludzie stosują taktykę obserwacji wrogów

Szympansy żyjące dziko w Zachodniej Afryce wchodzą na wierzchołki wzgórz, żeby obserwować ruchy wrogich stad. Dotąd uważano, że taka taktyka znana jest wyłącznie ludziom – piszą naukowcy na łamach „PLOS Biology”.

Taktyka stosowana przez ludzi

.W lasach Zachodniej Afryki żyją szympansy, które stosują wyjątkową taktykę. Z wierzchołków wzgórz obserwują ruchy wrogich szympansich stad. Zdaniem naukowców taka taktyka nieznana jest w świecie zwierząt. Dotąd wydawało się, że stosują ją wyłącznie ludzie.

Naukowcy uważają, że w ten sposób szympansy starają się uniknąć potencjalnie niebezpiecznej konfrontacji z wrogimi grupami. Jeżeli obserwatorzy dochodzą do wniosku, że na danym terytorium nie żeruje obca grupa, decydują się wkroczyć na obserwowany teren.

Szympansy pod okiem naukowców

.Naukowcy prowadzili trzyletnie badania dotyczące dwóch, sąsiadujących ze sobą stad szympansów na Wybrzeżu Kości Słoniowej. Śledzili naczelne, gdy wędrowały przez własne terytoria, włączając w to obszar przygraniczny, na którym od czasu do czasu dochodziło do potyczek.

Zespół odkrył, że szympansy ponad dwa razy częściej wspinały się na wzgórza, gdy wędrowały w kierunku spornego terytorium, niż gdy szły w głąb własnego. Siedząc na szczytach granicznych wzgórz, szympansy częściej powstrzymywały się od głośnego zachowania, spędzając czas w spokoju. Dzięki temu mogły lepiej słyszeć odległe odgłosy obcych grup.

Inne gatunki ssaków, takie jak surykatki, korzystają ze wzniesień, żeby wypatrywać drapieżników lub nawoływać partnerów. Naukowcy twierdzą jednak, że jest to pierwszy dowód na to, że zwierzę inne niż człowiek w strategiczny sposób wykorzystuje wzniesienia, żeby oszacować ryzyko konfliktu między grupami.

„Wykorzystywanie krajobrazu do kontroli terytorialnej jest głęboko zakorzenione w naszej historii ewolucyjnej. W stosowaniu przez szympansy tej strategii być może widać zapowiedź wojen na małą skalę, które prawdopodobnie istniały w prehistorycznych populacjach łowców-zbieraczy” – wyjaśnia główny autor publikacji, Sylvain Lemoine z University of Cambridge (Wielka Brytania).

Czego możemy nauczyć się od zwierząt?

.Czynniki decydujące o tym, czy inne osobniki będą traktowane w sposób przyjazny, czy też agresywny, wykazują duże podobieństwo u zwierząt i u człowieka – pisze prof. Ewa J. GODZIŃSKA

„Ofiarność i gotowość do angażowania się w ryzykowne akcje na rzecz innych osobników nie jest naiwnością, lecz ważnym przystosowaniem. Jest tak dlatego, że dla każdego osobnika ważniejsze od indywidualnego przeżycia jest tzw. dostosowanie łączne, czyli łączna zdolność do przekazania swoich genów kolejnym pokoleniom, niezależnie od tego, czy są one ulokowane w jego własnym ciele, czy też w ciałach innych osobników. Jedną z najważniejszych form altruizmu jest więc nepotyzm, czyli działania przynoszące korzyść krewnym altruisty. Drugim ważnym czynnikiem decydującym o opłacalności zachowań altruistycznych jest gotowość ich beneficjentów do odwzajemniania uzyskanych przysług” – stwierdza autorka.

„Jednym z najważniejszych fundamentów życia społecznego jest ofiarność, czyli gotowość do wyświadczania innym przysług mimo związanego z tym ryzyka, czasem nawet za cenę życia. Altruizm to działania, które przynoszą korzyści innym osobnikom, ale dla altruisty wiążą się z ponoszeniem strat lub przynajmniej ze znacznym tego ryzykiem. Istnieje nawet zjawisko altruistycznego samobójstwa. U niektórych gatunków mszyc osobniki specjalizujące się w obronie kolonii, tak zwani żołnierze, poświęcają życie, by bronić swoje towarzyszki przed wrogami naturalnymi. Gdy napastnik (zwykle gąsienica) uszkodzi zamieszkiwaną przez mszyce galasówkę, żołnierze naprawiają to uszkodzenie za pomocą szybko koagulującej cieczy wyrzucanej z własnego ciała” – dodaje prof. Ewa J. GODZIŃSKA w tekście „Czego możemy nauczyć się od zwierząt?„.

PAP/WszystkocoNajważniejsze/OP