Trójmorze naszą odpowiedzią na czas niepokoju - Andrzej Duda

Inicjatywa Trójmorza stanowi odpowiedź na wyzwania czasu pełnego napięć i niepokojów, gdy w naszym sąsiedztwie trwa pełnoskalowa wojna; nasze działania coraz silniej skupiają się na kwestii bezpieczeństwa – powiedział prezydent Andrzej Duda na początku spotkania z liderami Inicjatywy Trójmorza.

Inicjatywa Trójmorza odpowiedzią na niespokojne czasy

.Dnia 29 kwietnia 2025 roku na Zamku Królewskim w Warszawie rozpoczęło się spotkanie liderów państw Inicjatywy Trójmorza, w którym udział bierze m.in. 12 prezydentów państw regionu, w tym prezydent Czech Petr Pavel, Litwy Gitanas Nauseda, Łotwy Edgars Rinkevics, Estonii Alar Karis, Węgier Tamas Sulyok czy Słowacji Peter Pellegrini, a także m.in. premier Chorwacji Andrej Plenkovic, jak również przedstawiciele rządów m.in. Ukrainy czy Mołdawii. W spotkaniu bierze udział także p.o. prezydenta Rumunii Ilie Bolojan, oraz reprezentanci m.in. Austrii, Grecji czy Słowenii.

Obecny jest także sekretarz USA ds. energii Chris Wright, ambasadorzy Niemiec i Japonii. W szczycie udział biorą także prezydent Albanii Bajram Begaj oraz prezydent Czarnogóry Jakov Milatović – reprezentanci dwóch państw nowo stowarzyszonych z Inicjatywą Trójmorza.

Na początku spotkania plenarnego prezydent Andrzej Duda podkreślał, że to dziesiąty, jubileuszowy szczyt inicjatywy powstałej w 2015 inicjatywy, która – jak powiedział – „zrodziła się z potrzeby głębszej integracji, przede wszystkim gospodarczej i infrastrukturalnej naszej części Europy”.

„Współpraca regionalna, taka jak Trójmorze, ma kluczowe znaczenie dla umacniania pozycji naszych narodów w Europie i na świecie. Od samego początku sercem Inicjatywy Trójmorza była współpraca gospodarcza, ale przede wszystkim głębokie przekonanie, że dzięki bliskiej współpracy możemy zapewnić naszym krajom bezpieczeństwo energetyczne” – mówił prezydent, podkreślając znaczenie wymiaru współpracy w energetyce, w tym jądrowej, między krajami Trójmorza.

Prezydent Andrzej Duda zauważył, że „w ciągu ostatniej dekady rodzina trójmorska znacząco się powiększyła, i obejmuje dziś w sumie 21 interesariuszy. „Obecnie Trójmorze to 140 projektów priorytetowych, 2 fundusze inwestycyjne i kolejny w fazie projektowej, a także rozbudowana sieć partnerstw i wiele inicjatyw oddolnych” – wskazał.

Prezydent zwrócił uwagę, że „przyszło nam żyć w świecie pełnym napięć i niepokojów”. „Pięć państw Trójmorza dzieli granicę z Ukrainą, która stała się ofiarą brutalnej agresji ze strony Rosji. W naszym najbliższym sąsiedztwie toczy się wciąż pełnoskalowa wojna wywołana przez brutalny i drapieżny reżim. Do historii przechodzi świat, jaki znamy, a na naszych oczach kształtuje się nowa architektura bezpieczeństwa, w której Trójmorze (…) stanowi w istocie odpowiedź na te wyzwania” – podkreślił Andrzej Duda.

Jak zaznaczył, w związku z sytuacją międzynarodową działania Trójmorza coraz mocniej skupiają się na kwestiach bezpieczeństwa – w tym m.in. projektów infrastrukturalnych dotyczących np. zapewnienia mobilności wojskowej czy skupiających się na ochronie infrastruktury krytyczne czy poprawie cyberbezpieczeństwa.

Prezydent podkreślił też zaangażowanie USA we współpracę z Trójmorzem; w tym kontekście przypomniał, że prezydent USA Donald Trump wziął udział w szczycie inicjatywy w Warszawie w 2017 roku, a w tym roku reprezentuje go sekretarz ds. energii. Chris Wright.

„Po dekadzie funkcjonowania tego formatu Trójmorze umocniło swoją funkcję jako jedno z istotnych narzędzi wzmacniania relacji transatlantyckich, zarówno w wymiarze politycznym, jak i gospodarczym. Jednocześnie jako projekt państw należących do wspólnoty europejskiej Trójmorze (…) wzbogaca i wzmacnia Unię Europejską” – zaznaczył Prezydent Andrzej Duda.

Inicjatywa Trójmorza siłą napędową rozwoju regionu

.Prezydent wyraził nadzieję, że wtorkowe spotkanie będzie okazją do podsumowania mijającej dekady Trójmorza, ale także „nakreśleniu wspólnej wizji jej przyszłości”. „Mam głębokie przekonanie, że Inicjatywa Trójmorza w nadchodzących latach będzie nadal umacniała swoją rolę jako napęd rozwoju naszego regionu” – dodał.

Powołanie Inicjatywy Trójmorza zainicjowali prezydenci Polski Andrzej Duda i Chorwacji Kolinda Grabar–Kitarović podczas spotkania przywódców państw regionu na marginesie Zgromadzenia Ogólnego ONZ w Nowym Jorku w 2015 roku. Rok ten jest uznawany za początek współpracy trójmorskiej, natomiast inauguracyjny szczyt Inicjatywy odbył się w Dubrowniku w 2016 r.

Inicjatywa początkowo skupiała 12 państw członkowskich UE: Austrię, Bułgarię, Chorwację, Czechy, Estonię, Łotwę, Litwę, Polskę, Rumunię, Słowację, Słowenię i Węgry. W 2023 r. grono to powiększyło się o Grecję i liczy obecnie 13 państw uczestniczących oraz 2 stowarzyszone państwa uczestniczące – Ukrainę i Mołdawię. Partnerami strategicznymi Inicjatywy Trójmorza są: Stany Zjednoczone, Japonia, Komisja Europejska i Niemcy.

Trójmorze jest naszą wspólną szansą

.Na temat Inicjatywy Trójmorza, i jej znaczenia dla rozwoju gospodarek państw Europy Środkowo-Wschodniej oraz Południowo-Wschodniej, na łamach „Wszystko Co Najważniejsze” pisze prof. Teodor SEDLARSKI w tekście „Trójmorze jest naszą wspólną szansą„.

„Zalety Inicjatywy Trójmorza mogą być zatem omawiane w kontekście wzmacniania gospodarek regionalnych, w tym również ekosystemów innowacji. Inicjatywa powstała jako projekt polityczny 12 krajów członkowskich UE (Bułgarii, Austrii, Chorwacji, Czech, Estonii, Węgier, Łotwy, Litwy, Polski, Rumunii, Słowacji i Słowenii). Wciąż nie jest w pełni zinstytucjonalizowana i rozwija się jako platforma praktycznej współpracy pomiędzy krajami regionu Bałtyku, Adriatyku i Morza Czarnego. Inicjatywa służy jako instrument kooperacji regionalnej i przyspieszonego rozwoju regionu”.

„Gospodarki krajów Trójmorza szacuje się w sumie na 1,8 biliona euro (według cen bieżących) pod względem PKB (13,5 proc. gospodarki UE) oraz na 14,3 tys. euro per capita, czyli dwa razy mniej niż PKB per capita w Unii Europejskiej. Mimo to gospodarki te rozwijają się szybciej niż w krajach o wyższych dochodach – od utworzenia Inicjatywy Trójmorza w 2019 r. średni wzrost wynosi około 3,5 proc. Jeśli uda się ten wskaźnik utrzymać, całkowita wartość krajów 3SI wzrośnie do ok. 2,5 biliona euro w 2030 r.”.

”Można jednak zaobserwować rozbieżności w potencjale i wydajności innowacji pomiędzy krajami regionu – niektóre z nich znajdują się daleko w tyle, jeśli chodzi o przewidziane inwestycje. W związku z tym trzeba nowego rodzaju współpracy, która będzie przeciwdziałać powolnemu rozwojowi produkcji zarówno w całej Europie, jak i w regionach o wolniejszym tempie wzrostu ekonomicznego. Pod tym względem Inicjatywa 3SI mogłaby wpłynąć na poprawę sytuacji. Inwestycje na rzecz realizacji Inicjatywy powinny być odpowiednio przekazywane poprzez projekty docelowe i uwzględniać potrzeby lokalne” – pisze prof. Teodor SEDLARSKI – cały tekst [LINK].

PAP/ WszystkocoNajważniejsze/ LW