Ukończono największy na świecie teleskop słoneczny

Na Płaskowyżu Tybetańskim inżynierowie zbudowali największy na świecie teleskop słoneczny. Chiński Daocheng Solar Radio Telescope skonstruowano w celu badania naszej gwiazdy.  

.Budowa Daocheng Solar Radio Telescope (DSRT) została zakończona 13. listopada 2022 roku. Teleskop, którego koszt wyniósł 14 milionów dolarów, składa się z ponad 300 anten w kształcie talerzy tworzących okrąg o obwodzie ponad 3 kilometrów. Próbne obserwacje przy jego użyciu rozpoczną się w czerwcu 2023 roku. Jak podaje Nature, największy na świecie teleskop słoneczny pomoże naukowcom w badaniu erupcji słonecznych i tego, jak wpływają one na warunki wokół Ziemi. 

Wchodzimy w złotą erę astronomii słonecznej, ponieważ mamy mnóstwo teleskopów słonecznych wchodzących do sieci. Należą do nich Parker Solar Probe NASA, wystrzelona w 2018 roku oraz Solar Orbiter Europejskiej Agencji Kosmicznej, wystrzelony w 2020 roku, które zbierają dane podczas orbitowania wokół gwiazdy – mówi Maria Kazachenko, fizyk słoneczny z University of Colorado. 

Słońce ma wejść w fazę wysokiej aktywności w ciągu najbliższych kilku lat. Dane o częstotliwości radiowej, które zbiera DSRT, uzupełnią te zebrane przez teleskopy pracujące w innych pasmach. W ciągu ostatnich dwóch lat Chiny wystrzeliły co najmniej cztery satelity służące do obserwacji Słońca. Badają one gwiazdę w częstotliwościach ultrafioletowych i rentgenowskich. Zaniem Hui Tian, fizyka słonecznego z Peking University [LINK], Chiny mają teraz instrumenty, dzięki którym mogą obserwować Słońce na wielu poziomach. Począwszy od powierzchni, aż do zewnętrznej atmosfery. 

Ding Mingde, fizyk słoneczny z Nanjing University twierdzi, że obserwatoria w Chinach dostarczą również ważnych danych na temat aktywności słonecznej, która nie jest widoczna dla teleskopów w innych strefach czasowych. Jego zdaniem badania Słońca wymagają globalnej współpracy. 

Wybuchy słoneczne  

.Teleskopy radiowe takie jak DSRT są przydatne do badania aktywności w górnej części atmosfery Słońca, zwanej koroną, takich jak rozbłyski słoneczne i koronalne wyrzuty masy (CME). Są to olbrzymie erupcje gorącej plazmy z górnej części atmosfery słońca, które pojawiają się, gdy poskręcane pole magnetyczne Słońca „pęknie”, a następnie ponownie się połączy. Wysokoenergetyczne cząstki uwolnione podczas rozbłysków lub wyrzutów masy zmierzając w kierunku Ziemi, mogą uszkodzić orbitujące satelity i spowodować zakłócenia w sieci energetycznej. 

W lutym stosunkowo słabe CME zniszczyło 40 satelitów komunikacyjnych Starlink wystrzelonych przez SpaceX. Wraz z coraz większąliczbą satelitów w kosmosie, rośnie potrzeba lepszego prognozowania pogody kosmicznej – mówi Ding Mingde. 

Jingye Yan, główny inżynier DSRT z chińskiego National Space Science Center, twierdzi, że DSRT ma szerokie pole widzenia, jest ono bowiem 36 razy większe niż dysk Słońca. Pozwoli to teleskopowi śledzić rozwój CME i obserwować, jak wysokoenergetyczne cząstki rozchodzą się w przestrzeni. Z takimi informacjami naukowcy będą mogli przewidzieć, czy i kiedy koronalne wyrzuty masy dotrą do Ziemi. 

313 anten składających się na największy teleskop słoneczny ma wysoką czułość dla lepszego prognozowania pogody kosmicznej. Duża matryca może potencjalnie wychwycić słabsze sygnały pochodzące od wysokoenergetycznych cząstek. Mogłyby one zostać pominięte przez teleskopy obserwujące w tym samym zakresie częstotliwości od 150 do 450 megaherców, ale z mniejszą liczbą anten, takie jak Radioheliograf Nançay we Francji, który ma ich 47. 

.Dane obserwacyjne DSRT zostaną udostępnione naukowcom na całym świecie. Chińskie Narodowe Centrum Nauki Kosmicznej planuje wykorzystać teleskop słoneczny przy obserwacjach innego typu, jak na przykład badanie pulsarów w nocy, gdy nasza gwiazda nie jest widoczna. Chiny budują również nowy teleskop optyczny na Płaskowyżu Tybetańskim w Syczuanie, który ma zostać ukończony w 2026 roku. 

Oprac. Emil Gołoś