Posążek z Taposiris Magna. Poznaliśmy egipską władczynię
W trakcie wykopalisk prowadzonych na terenie starożytnego portowego miasta Taposiris Magna, który znajduje się w odległości 45 km od Aleksandrii w Egipcie, archeolodzy odkryli wyjątkowe artefakty pogrzebowe oraz meteorologiczne. Skarby te były ukryte pod ścianą jednej świątyni, która była przeszukiwana. Najbardziej znaczącym odkrytym zabytkiem w tym miejscu okazał się mały posąg kobiety noszącej królewską koronę. Zdaniem dużej grupy archeologów mała rzeźba może przedstawiać słynną Kleopatrę Wielką. Nie wszyscy badacze podzielają jednak ten osąd.
Unikatowy posążek z Taposiris Magna
.Podczas ostatnich badań w Taposiris Magna odkryto szereg interesujących zabytków – żaden z nich nie mógł się jednak równać z małym posągiem, jaki znajdował się przy ścianie jednej z przeszukiwanych starożytnych egipskich świątyni. W przekonaniu znacznej części ekspertów kunsztownie wykonana figura najprawdopodobniej przedstawia egipską władczynię Kleopatrę VII, która słynęła ze swojej wybitnie pięknej urody oraz romansów z dwoma największymi rzymskimi wodzami w historii: Juliuszem Cezarem oraz Markiem Antoniuszem. Pozostali badacze twierdzą natomiast, że zidentyfikowane popiersie prawdopodobnie przedstawia kogoś innego.
Biała i wykonana z marmuru figurka jest na tyle mała, że mieści się w całości w jednej dłoni. Jak wynika z oświadczenia Egipskiego Ministerstwa Turystyki i Zabytków, odkryty obiekt przedstawia kobietę w królewskiej koronie. Kathleen Martinez, archeolog kierująca egipsko-dominikańskim zespołem prowadzącym wykopaliska na tym terenie, uważa, że statuetka przedstawia Kleopatrę VII. Żyjąca w latach 69–30 p.n.e. Kleopatra VII była ostatnim władcą z macedońskiej dynastii Ptolemeuszy, której rządy rozpoczęły się w 305 r. p.n.e., gdy Ptolemeusz I Soter, będący jednym z generałów Aleksandra Wielkiego, rozpoczął rządy nad starożytnym Egiptem.
Kleopatra Wielka, czy nieznana władczyni z czasów rzymskich?
.Jednak jak czytamy w oświadczeniu, pozostali archeolodzy nie wierzą, iż mały monument rzeczywiście przedstawia Kleopatrę Wielką. W ich przekonaniu posążek ten najprawdopodobniej przedstawia księżniczkę lub inną królewską kobiecą postać. Zahi Hawass, były egipski minister ds. zabytków, który nie brał udziału w odkryciu, ale w przeszłości prowadził wykopaliska na terenie Taposiris Magna, stwierdził, że jego zdaniem popiersie pochodzi z okresu jaki miał miejscu już po czasach Kleopatry, a nie w ich trakcie, informuje portal „Live Science„.
„Dokładnie przyjrzałem się temu popiersiu. To wcale nie jest Kleopatra; to dzieło rzymskie” — napisał Zahi Hawass w wywiadzie mailowym przeprowadzonym przez portal „Live Science”. Jak podkreśl ekspert, w czasach panowania dynastii Ptolemeuszów faraonów przedstawiano w stylu egipskim, a nie rzymskim. Okres rzymski w Egipcie rozpoczął się w 30 roku p.n.e., po śmierci Kleopatry. Lokalizacja jej grobowca do dzisiaj pozostaje nieznana.
Taposiris Magna to miasto założone około 280 roku p.n.e. w pobliżu Morza Śródziemnego. Znajdowało się tam wiele świątyń poświęconych Ozyrysowi, Izydzie i innym bóstwom. W pobliżu kobiecego popiersia w świątyni Taposiris Magna znaleziono fragment innego popiersia przedstawiającego króla w nakryciu głowy „Nemes” — charakterystycznym hełmie, który zakrywa głowę i opada na ramiona. Nie wiadomo jednak, którego króla przedstawia to popiersie.
Liczne artefakty z Taposiris Magna
.Archeolodzy odkryli również 337 monet, z których wiele przedstawia wizerunek Kleopatry VII. Wszystkie monety znajdowały się w pobliżu spornego popiersia. Ponadto badacze znaleźli różnorodne inne artefakty, takie jak lampki oliwne, brązowy pierścień poświęcony Hathor — bogini nieba związanej z płodnością i miłością — oraz amulet z wygrawerowaną inskrypcją: „Sprawiedliwość Ra powstała” (Ra był bogiem słońca). Wszystkie artefakty zostały znalezione blisko siebie i były częścią „depozytu fundacyjnego” w świątyni — wynika z oświadczenia. Starożytni Egipcjanie często zakopywali zestaw przedmiotów tuż przed rozpoczęciem budowy ważnej struktury. Takie pochówki przedmiotów są dziś nazywane depozytami fundacyjnymi.
Zespół archeologów w trakcie badań odkrył także pozostałości innej świątyni w Taposiris Magna, która była użytkowana przez jej wyznawców mniej więcej w okresie pomiędzy IV a II wiekiem p.n.e., czyli w czasach panowania dynastii Ptolemeuszów. W pobliżu tej świątyni odnaleziono także nekropolię z co najmniej 20 grobami.
.Archeolodzy prowadzili także badania podwodne, gdzie znaleźli ludzkie szczątki, ceramikę oraz niezidentyfikowane i niedatowane struktury. Kathleen Martinez i jej zespół pracują na tym stanowisku od ponad dekady. W trakcie badań prowadzonych przez archeologów odkryto pozostałości licznych świątyń, grobowców oraz rozległy tunel, który znajdował się pod jednym z miejsc kultu religijnego. Dawniej Martinez sugerowała, że w Taposiris Magna może znajdować się grobowiec Kleopatry VII, jednak teoria ta cieszy się niewielkim poparciem wśród innych archeologów.
Oprac. Marcin Jarzębski
