Wielkie Xięstwo Poezji 2025 [Program]
Wspólne czytanie poezji Czesława Miłosza, wieczory poetyckie z autorami z Polski, Litwy i Ukrainy czy odwiedzanie poetyckich miejsc złożą się na rozpoczynające się po południu 29 czerwca na Suwalszczyźnie (Podlaskie) Wielkie Xięstwo Poezji. Wydarzenie odbywa się w 114. rocznicę urodzin poety.
Wielkie Xięstwo Poezji 2025
.Czesław Miłosz urodził się 30 czerwca 1911 w Szetejniach (Litwa), zmarł 14 sierpnia 2004 w Krakowie. Coroczne obchody organizuje Ośrodek Pogranicze – Sztuk, Kultur, Narodów. Jak przypomina ośrodek Pogranicze, cykl zapoczątkowano w 2011 roku w Krasnogrudzie, gdy Dwór Miłosza ponownie otwarto w 100. rocznicę urodzin poety. W dworze, który przed wojną należał do rodziny Miłosza ze strony matki, a gdzie przyszły noblista przyjeżdżał na wakacje, mieści się obecnie Międzynarodowe Centrum Dialogu.
„Spotkania są nawiązaniem do tradycji tego pogranicza, do tradycji ziem Wielkiego Księstwa Litewskiego. Jest to wspólne międzynarodowe święto czytania poezji z udziałem twórców słowa poetyckiego, przekładu, książki i recytacji z krajów sąsiedzkich Litwy, Białorusi, Ukrainy i Polski” – zaprasza na wydarzenia ośrodek Pogranicze. Większość wydarzeń tegorocznego Xsięstwa Poezji będzie odbywać się w Krasnogrudzie, wśród innych miejsc są m.in. oddalone kilka kilometrów od Krasnogrudy Sejny.
W Sejneńskiej Spółdzielni Jazzowej po południu 29 czerwca będzie można posłuchać poezji Krzysztofa Czyżewskiego – założyciela ośrodka Pogranicze. W spotkaniu weźmie udział lwowska poetka i tłumaczka Marianna Kijanowska. W dniu urodzin Czesława Miłosza – 30 czerwca – jak co roku, w Amfiteatrze Niewidzialnego Mostu w Krasnogrudzie odbędzie się „Misterium Poesis”. To wspólne czytanie wierszy noblisty. Litewskie pieśni z pogranicza zaśpiewają tego wieczoru Jowita Janczulewicz i Sylwia Piwowarska z Żegar.
„Piosenka o Porcelanie”
.Wcześniej 30 czerwca w kawiarni „Piosenka o Porcelanie”, która mieści się w krasnogrudzkim dworze, będzie można posłuchać wykładu badacza polskiej poezji współczesnej prof. Piotra Śliwińskiego. Badacz będzie się zastanawiał „Czy poezja jest do zbawienia koniecznie potrzebna?”. Kawiarnia stanie się też m.in. sceną dla performance’u ukraińskich artystów Juliji Musakowskiej i Wołodymyra Olszańskiego „Opowieść o nadziei i odwadze”. Wydarzenie stworzono na podstawie wierszy walczących na froncie poetek i poetów ukraińskich.
W ramach Xięstwa Poezji zaplanowano też „Poesis loci”, czyli pojawiania się w miejscach poetyckich połączonych ze spotkaniami poetyckimi i czytaniem poezji. W Maćkowej Rudzie, związanej z prof. Andrzejem Strumiłło, odbędzie się spotkanie z litewskim poetą Gintarasem Grajauskasem. W Studzienicznej wspominana będzie zmarła przed dwoma laty, a związana z ośrodkiem Pogranicze poetka Janina Osewska. Natomiast w Bierżałowcach będą czytane wiersze Krzysztofa Gedroycia, poety i pisarza związanego z regionem.
Historia Dworu w Krasnogrudzie
.Dwór w Krasnogrudzie przed wojną należał do rodziny Miłosza ze strony matki. Położony jest w starym parku, na skarpie opadającej do jeziora, przy granicy Polski i Litwy. Pierwszy dokument z 1676 r. podaje, że właścicielką Krasnogrudy była Krystyna z Giblów, córka mieszczanina wileńskiego. Od końca XVIII w. do 1939 r. władały tu rody ziemiańskie Eysymontów i Kunatów. Z tych ostatnich wywodziła się matka Czesława Miłosza, Weronika.
Poeta przebywał w Krasnogrudzie w okresie międzywojennym u swych krewnych. Jest to miejsce, z którym noblista czuł się mocno duchowo związany. Spędzał tam większość swoich gimnazjalnych i uniwersyteckich wakacji, pisał wiersze. Po latach emigracji kilka razy powrócił do Krasnogrudy. Aż do połowy ubiegłego stulecia dwór w Krasnogrudzie, z nieznacznymi elementami przebudowy z pierwszej połowy XIX wieku, trwał niezmieniony. Pozbawiony jednak w okresie powojennym opieki, ulegał stopniowej dewastacji. W ramach rewitalizacji zniszczony drewniany dwór rozebrano i wybudowano od nowa. Otwarto go w 2011 roku i obecnie znajduje się tam Międzynarodowe Centrum Dialogu prowadzone przez Ośrodek Pogranicze.
Kultura i sztuka w jednym miejscu
.„Kultura Najważniejsza” to newsletter, w którym podpowiadamy, co warto obejrzeć, co przeczytać, czego posłuchać, ale i czego – posmakować. Odrywając się od codzienności, chcemy przypomnieć o fascynującym świecie kultury i sztuki, na który warto znaleźć czas.
Sztuka wyraża nasze estetyczne potrzeby. Prowokuje do myślenia, pobudza kreatywność, wyzwala emocje. Pozwala poczuć się wyjątkowo, a co najważniejsze, wzbogaca nas samych. Chcemy razem, wspólnie z Państwem, wybierać, to co najważniejsze w kulturze. W każdy czwartek, punktualnie o godzinie 21.00 znajdą Państwo w swojej skrzynce e-mailowej zbiór propozycji kulturalnych, które warto uwzględnić podczas planowania weekendu.
Przedstawiamy premiery kinowe, a także filmy dostępne na platformach streamingowych dla tych, którzy wolą rozkoszować się kulturą w domowym zaciszu. Przypominamy o klasykach, wracamy do pozycji, które zdobyły największe nagrody filmowe i wywarły wpływ na pokolenia oraz do których nawiązuje współczesna kinematografia – i nie tylko.
Nie zapominamy również o koncertach czy płytach. Muzyka pełni tu ważną rolę. Dzięki „Kulturze Najważniejszej” nie ominie Państwa absolutnie żadne wartościowe wydarzenie.
Zachęcamy do zapisania się do specjalnego, bezpłatnego newslettera „Kultura Najważniejsza”, który pozwoli Państwu zaplanować kulturalny weekend [LINK DO ZAPISÓW].
PAP/MJ
