Pierwsza wizyta cesarza Japonii w Indonezji pod znakiem zaszłości II wojny światowej
23 czerwca 2023 roku cesarz Naruhito zakończył swoją pierwszą wizytę w Indonezji. To także pierwsza zagraniczna podróż dyplomatyczna cesarza w obcym państwie od momentu objęcia tronu w 2019 roku, nie licząc pogrzebu Elżbiety II. W trakcie wizyty Naruhito podjął refleksję o trudnej wojennej historii obydwu państw.
.W trakcie 7-dniowej wizyty cesarz spotkał się z prezydentem Indonezji Joko Widodo oraz pierwszą damą Irianą Joko Widodo, spotkał się z Indonezyjczykami współpracującymi z Japonią i zwiedził wpisaną na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO świątynię Borobudur. Pierwsza wizyta cesarza Japonii w Indonezji odbyła się pod znakiem zaszłości II wojny światowej.
Cesarz Naruhito oraz jego żona, cesarzowa Masako, odwiedzili także cmentarz Kalibata. Pochowane na nim osoby walczyły o niepodległość Indonezji w latach 1945-1949. Wśród z nich znalazło się wielu japońskich weteranów, którzy pozostali w holenderskiej kolonii po zakończeniu II wojny światowej.
Prezydent Joko podziękował cesarskiej parze za odwiedziny Indonezji. Cesarz podkreślił, jak ważne w relacjach obydwu państw jest zrozumienie zróżnicowanego społeczeństwa i kultury Indonezji. Wskazał także, że refleksja nad historią jest niezbędna do budowania dalszej współpracy.
W historii relacji Japonii i Indonezji były trudne momenty. To ważne, żeby nie zapominać o ofiarach, które straciły wtedy życia, żeby pogłębić zrozumienie naszej wspólnej historii i dbać o ducha pokoju – podkreślił Naruhito.
Indonezja była holenderską kolonią przez ok. 300 lat. Później trafiła pod japońską okupację w latach 1942-1945. Początkowo Japończycy zostali przywitani jako wyzwoliciele. Zgodnie z przepowiednią mistyka Joyoboyo z 12 wieku, Jawa miała być „pod panowaniem białych przez 300 lat i pod panowaniem żółtych karłów przez okres życia kukurydzy”.
Trzy lata japońskiej okupacji były jednak niezwykle trudne – życie straciło ponad 4 miliony Indonezyjczyków, pomimo braku konfliktów zbrojnych i bombardowań. Najwięcej ofiar zginęło w japońskich obozach pracy. Ze względu na panujące w nich niehumanitarne warunki, choroby i niedobory żywności, średnia długość życia przymusowych pracowników wynosiła ok. kilka miesięcy. To właśnie dlatego latach 50-tych rząd Republiki Indonezji zażądał 10 miliardów dolarów reparacji wojennych od Japonii. Tokio odmówiło, powołując się na brak dowodów w postępowaniu.
Szacuje się, że ok. tysiąc japońskich żołnierzy zdecydowało się pozostać w Indonezji po zakończeniu okupacji. Prawie połowa z nich straciła później życie w walkach o niepodległość kraju. Byli przez Japonię postrzegani jako zdrajcy i dezerterzy. Przed odwiedzeniem cmentarza para cesarska spotkała się z potomkami japońskich żołnierzy i porozmawiała o powojennych trudnościach ich rodzin.
Prezydent Indonezji zaprosił cesarza Japonii do swojego kraju w 2022 roku. Wizyta cesarza wiąże się także z ważnymi punktami powojennej historii regionu. W 2023 roku wypada 65. rocznica zawarcia relacji dyplomatycznych pomiędzy obydwoma krajami. 50 lat temu podpisano także memorandum o współpracy i przyjaźni pomiędzy Japonią a krajami ASEAN.
.W ostatnich latach Japonia i Indonezja zacieśniają wzajemną współpracę. Japonia jest największym partnerem Indonezji pod względem eksportu. Indonezja jest także ważnym punktem w japońskich łańcuchach dostaw płynnego gazu. Wizyta cesarza Japonii w Indonezji była krokiem milowym w stosunkach dyplomatycznych obu państw.
Oprac. Agnieszka Pawnik
