Wykryto błąd przy szacowaniu wieku Stonehenge

Międzynarodowy zespół naukowców stwierdził, że neolityczny kamienny krąg Flagstones w brytyjskim hrabstwie Dorset powstał ok. 3200 r. p.n.e., czyli dwa wieki wcześniej niż dotąd uważano. Badacze uważają, że być może także źle określono wiek najsłynniejszej megalitycznej budowli – Stonehenge.

Możliwe, że Stonehenge to kopia kamiennego Flagstones

.Flagstones – kamienna budowla koło Dorchester w angielskim hrabstwie Dorset – jest znana badaczom od końca XIX w. Pierwszy sarsen (sarseny to polodowcowe bloki piaskowca występujące w południowej Anglii, z których w neolicie wznoszono budowle megalityczne) znaleziono tam w 1891 r., a w 1987 r. podczas budowy obwodnicy odkryto cały kamienny krąg. Fragment zabytku znajduje się pod obwodnicą, część – pod Max Gate, dawnym domem pisarza i poety Thomasa Hardy’ego.

Do tej pory archeolodzy uważali, że Flagstones – kamienne ogrodzenie o średnicy ok. 100 m, wewnątrz którego znaleziono m.in. ślady pochówków – powstało ok. 3000 r. p.n.e. Z najnowszych badań wynika jednak, że ta budowla jest starsza o ok. 200 lat.

Wyniki prac przeprowadzonych przez badaczy z Wydziału Archeologii i Historii University of Exeter i brytyjskiej instytucji rządowej Historic England ukazały się w wydawanym przez wydawanym przez Cambridge University Press czasopiśmie „Antiquity”. Badacze współpracowali z laboratoriami Szwajcarskiego Federalnego Instytutu Technologii (ETH) w Zurychu i University of Groningen w Holandii.

Do sprawdzenia wieku Flagstones naukowcy wykorzystali analizę radiowęglową. Za pomocą datowania izotopowego sprawdzono m.in. znalezione wewnątrz kręgu ludzkie szczątki, rogi jelenia szlachetnego i węgiel drzewny. Na podstawie pomiaru zawartości izotopów węgla ustalono, że aktywność neolityczna na terenie Flagstones rozpoczęła się ok. 3650 r. p.n.e. – kopano tam wtedy nieregularnie umieszczone doły. Później ludzie porzucili to miejsce, by wrócić tam ok. 3200 r. p.n.e. – wówczas zbudowano okrągłe kamienne ogrodzenie, wewnątrz którego odbywały się pochówki.

Zdaniem naukowców oznacza to, że albo Flagstones jest starsze od najsłynniejszej megalitycznej budowli w Anglii – Stonehenge datowanego na lata 2950-1600 p.n.e., albo okres powstania Stonehenge również źle oszacowano.

Według kierującej badaniami archeolog dr Susan Greaney z University of Exeter określenie właściwego wieku i chronologii ludzkiej działalności we Flagstones jest konieczne do właściwego zrozumienia historii pomników ceremonialnych i pogrzebowych w Wielkiej Brytanii.

– To odkrycie każe też zastanowić się nad tym, czy obowiązujące dziś datowanie Stonehenge jest prawidłowe i czy nie wymaga weryfikacji. Warto także zbadać, czy Stonehenge nie powstało według wzoru Flagstones, czy nie jest jego kopią – podkreśliła archeolog.

Dodała, że tę ostatnią hipotezę mógłby potwierdzać fakt, że Stonehenge jest „siostrzaną” budowlą Flagstones, a fragmenty powstałe w pierwszej fazie jego istnienia są wręcz niemal identyczne z tymi z Dorchester.

Archeologia nierówności

.Wbrew powszechnemu przekonaniu większość archeologów powiedziałaby, że poszukiwanie skarbów nie jest ich głównym celem; chcą zrozumieć codzienne życie minionych cywilizacji. Mimo to skrajności – bajeczne bogactwa królów i trudna egzystencja zwykłych ludzi – pozwalają zrozumieć to, co można uznać za jeden z głównych celów archeologii: badanie ewolucji życia społecznego w starożytności – pisze prof. Carles LALUEZA FOX, dyrektor laboratorium paleogenomiki w Instytucie Biologii Ewolucyjnej (CSIC – Universitat Pompeu Fabra) w Barcelonie.

Kluczem do zrozumienia panoramy społecznej przeszłości jest fakt, że starożytne cmentarze mogą dostarczyć nie tylko wskaźników nierówności w postaci przedmiotów nagrobnych, a nawet zróżnicowanego stanu zdrowia, ale także materiału genetycznego zachowanego w szczątkach ludzkich. Informacje uzyskane z ich DNA mogą po raz pierwszy być wykorzystane do powiązania rodowodu z pozycją społeczną w każdym okresie. Co więcej, istotnym aspektem akumulacji władzy jest możliwość przekazywania bogactwa krewnym – co również można zbadać na styku genetyki i archeologii, co z kolei pozwala ujawnić powiązania rodzinne.

Być może jednym z zachęcających wniosków jest to, że pomimo tego, co ustala archeologia w odniesieniu do nierówności społecznych w przeszłości, społeczeństwa były w stanie ewoluować i zmieniać swoje stratyfikacje. Przykładem jest Islandia, której społeczeństwo stało się jednym z najbardziej egalitarnych na świecie. W 2018 roku Islandia przyjęła prawo, zgodnie z którym wszystkie firmy zatrudniające ponad 25 osób będą miały cztery lata na zapewnienie równych wynagrodzeń bez względu na płeć, ponieważ jak stwierdzono w islandzkim Ministerstwie Opieki Społecznej, równość nie powstanie sama z siebie, lecz z działań oddolnych.

Cały tekst dostępny na łamach „Wszystko co Najważniejsze” [LINK]

PAP/WszystkocoNajważniejsze/rb