Zmysł węchu kształtuje świadomość niemowląt

Zmysł węchu, używany do identyfikacji zapachu matki, odgrywa podstawową rolę w nauce rozpoznawania twarzy przez niemowlęta – informuje pismo „Child Development“.

Zmysł węchu kluczowy przy rozpoznawaniu twarzy przez niemowlęcia

.Ludzie postrzegają świat dzięki pięciu zmysłom, ale najpierw muszą się nauczyć integrowania nabywanych w ten sposób informacji. Jak wykazały wcześniejsze badania, łączymy ze sobą informacje zmysłowe, zwłaszcza gdy jeden zmysł nie jest w stanie samodzielnie wytworzyć wystarczającej reakcji. Także niemowlęta mogą wykorzystywać bodźce wielozmysłowe, aby efektywniej postrzegać otoczenie.

Nowe badania nad rozwojem dzieci przeprowadzili naukowcy z Université de Bourgogne, Uniwersytetu w Hamburgu, Université de Lyon, Institut Universitaire de France, Université de Lorraine, Centre Hospitalier de Nancy i Centre National de la Recherche Scientifique (CNRS). Obserwowali, w jaki sposób i kiedy francuskie niemowlęta w wieku od 4 do 12 miesięcy wykorzystują zapach matki do postrzegania twarzy.

Jak się okazało, zdolność postrzegania twarzy znacznie poprawia się między 4. a 12. miesiącem życia, przy czym młodsze niemowlęta w największym stopniu czerpią korzyści z obecności zapachu matki. Natomiast starsze niemowlęta potrafią rozpoznawać twarze na podstawie informacji wizualnych i nie muszą już polegać na innych równoległych sygnałach.

Wpływ bodźców wielozmysłowych na rozwój dziecka

.Jak powiedział przedstawicielowi Society for Research in Child Development prof. Arnaud Leleu z Université de Bourgogne w Dijon, percepcja jest złożoną zdolnością neurokognitywną wywodzącą się z przeszłych doświadczeń z różnymi bodźcami pochodzącymi ze wszystkich zmysłów jednocześnie. Dlatego określenie, w jaki sposób mózg małego niemowlęcia traktuje bodźce wielozmysłowe ma kluczowe znaczenie dla zrozumienia percepcji za pośrednictwem różnych zmysłów i jej rozwoju aż do dorosłości.

Badania nad percepcją wielozmysłową skupiają się głównie na słuchu i wzroku, „dominujących” zmysłach u ludzi w porównaniu z węchem, który od dawna uważany jest za słabo funkcjonalny u naszego gatunku. Jednak coraz więcej dowodów wskazuje, że zmysł węchu jest szczególnie ważny u niemowląt, podczas gdy inne zmysły, takie jak wzrok, są w dużej mierze niedojrzałe. Dlatego też głównym celem badań było ustalenie, czy i w jaki sposób węch sprzyja i kształtuje rozwój percepcji wzrokowej w mózgu niemowlęcia.

Selektywna reakcja neuronalna na twarz

.Autorzy wykorzystywali elektroencefalografię (EEG), aby zmierzyć selektywną reakcję neuronalną na twarz, wzmocnioną obecnością zapachu matki w mózgu 4-miesięcznego dziecka. Chodziło o ustalenie, czy powiązanie węchowo-wizualne zanika stopniowo – w miarę jak niemowlę rośnie i staje się bardziej skuteczne w postrzeganiu twarzy wyłącznie na podstawie informacji wzrokowych. Badania dotyczyły 50 niemowląt w wieku od 4 do 12 miesięcy. Okazało się, że selektywna wobec twarzy odpowiedź EEG wzrasta i staje się złożona między 4. a 12. miesiącem życia, co wskazuje na poprawę percepcji twarzy wraz z rozwojem.

Jak podkreślił dr Leleu, ważne jest, aby jak najwcześniej eksponować niemowlęta na różne bodźce związane z tymi samymi przedmiotami. Na przykład niemowlęta lepiej nauczyłyby się, czym jest jabłko, widząc jego kształt i kolor, słysząc dźwięk wydawany podczas gryzienia, czując jego zapach, kształt i teksturę. Naukowców zaskoczyło to, jak wielkie znaczenie ma zapach matki dla percepcji twarzy nieznanych osób.

Badacze mają zamiar zbadać wpływ innych zapachów. Niedawne prace na innych grupach potwierdziły, że zapach matki ma szczególne znaczenie – wykazano zmniejszone reakcje na „straszne“ twarze, poświęcanie większej uwagi nieznajomym kobietom i lepszą synchronizację mózgów kobiety i dziecka. Jak się wydaje, zapach matki uspokaja dziecko i skłania je do interesowania się nowymi ludźmi. Zachęca zatem do interakcji społecznych.

Niepłodność – jakie są jej przyczyny?

.Na temat tego jakie są najczęstsze przyczyny niepłodności u kobiet i mężczyzn, na łamach „Wszystko co Najważniejsze” pisze Mateusz ŁAKOMY w tekście „Porozmawiajmy o demografii. Niepłodność, płodność obniżona i bezpłodność„.

Niepłodność stwierdza się wówczas, gdy para w sposób niezamierzony nie może począć dziecka w sytuacji, gdy współżyje bez stosowania środków antykoncepcyjnych w fazach płodnych cyklu menstruacyjnego przez okres 12 miesięcy [Evers 2002; Kuczyński i in. 2012; Zegers-Hochschild i in. 2009]. W tej tak precyzyjnej definicji zauważyć należy kilka warunków, które mogą mieć znaczenie dla identyfikacji problemu. Po pierwsze współżycie powinno być regularne i to w okresach płodnych, co para nie zawsze potrafi prawidłowo określić. Zawężone okienko płodności wynosi średnio 3–4 dni w cyklu [Gnoth i in. 2003], a poprawnie potrafi je zidentyfikować tylko 13% par [Hampton, Mazza 2009; Hampton, Mazza, Newton 2013].

Ale jeszcze ważniejsza jest cezura czasowa 12 miesięcy, ponieważ należy zadać sobie pytanie, czy brak poczęcia przez ten okres to koniec marzeń o posiadaniu dziecka. Otóż nie, ponieważ większość par, która nie doczekała się potomstwa w okresie pierwszego roku starań, doczeka się ostatecznie naturalnego poczęcia w okresie kolejnych trzech lat. Zatem większość par mająca trudności z poczęciem nie jest bezpłodna, ma natomiast nieznaczny lub umiarkowany poziom płodności obniżonej. O ile w ciągu pierwszego pół roku od rozpoczęcia starań rodzicami zostanie około 80% par [Gnoth i in. 2003], w okresie roku od 84% [ESHRE 2008] do 90% [Gnoth i in. 2003; WHO 2018] par, to w okresie dwóch lat odsetek ten sięgnie 92% [ESHRE 2008] par, zaś podczas kolejnych dwóch lat 95% [Gnoth i in. 2003]. Brak poczęcia przez okres czterech lat jest już traktowany jako bezpłodność, a więc sytuacja, w której para nie ma szans na posiadanie własnego dziecka [Gnoth i in. 2003]. Zatem zauważyć należy, że jedynie 5% par w wieku rozrodczym nie ma szans na poczęcie, a 95% taką zdolność posiada.

.Istnieją liczne czynniki ryzyka, które zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia niepłodności. U kobiet najważniejszym jest wiek, ale także choroby i zaburzenia, jak endometrioza czy zespół policystycznych jajników, oraz stres bądź brak ruchu, lub z drugiej strony nadmiernie forsowne uprawianie sportu. U mężczyzn czynnikiem ryzyka jest regularny kontakt z chemikaliami oraz metalami ciężkimi, promieniowanie, używanie sterydów anabolicznych i narkotyków czy wystawianie narządów rodnych na wysoką temperaturę. W przypadku zarówno kobiet, jak i mężczyzn płodności nie sprzyjają korzystanie z używek typu papierosy czy alkohol, nieprawidłowości w zakresie masy ciała bądź choroby przenoszone drogą płciową.

PAP/Paweł Wernicki/WszystkocoNajważniejsze/MJ