Polskie Państwo Dobrobytu

Chociaż w krótkim okresie trzeba skupić się na walce z inflacją, to jednocześnie trzeba zacząć już myśleć o pokryzysowej przyszłości.

Dyskusję, która przetoczyła się na naszych łamach po tekście „Czy Polska może stać się państwem dobrobytu” (nr 27), podsumowuje jej Autor.

Jednym z elementów określających model społeczno-gospodarczy Polski jest stosunkowo niski poziom opodatkowania. Skutkuje to m.in. niedofinansowaniem wielu istotnych obszarów, w tym publicznej ochrony zdrowia i edukacji.

Ludzie podejmują decyzje i działają pod wpływem wartości i norm społecznych oraz własnego rozumienia świata. Dla skuteczności polityki gospodarczej ważne jest, aby znaczna większość obywateli rozumiała, dokąd prowadzi ich rząd, akceptowała ten kierunek i podstawowe wybory

Ja nie chcę państwa opiekuńczego. Ja chcę państwa dobrobytu, czyli takiego, w którym ludziom się dobrze wiedzie, które daje szanse i perspektywy, bezpieczeństwo i satysfakcję z życia.

Preferowana przez Polaków wersja państwa opiekuńczego jest oparta na oczekiwaniu daleko posuniętego interwencjonizmu państwowego.

Kryzys pandemiczny wymusił skrajnie odmienne od neoliberalnego spojrzenie na rolę państwa, uwydatniając niezbywalność jego społeczno-opiekuńczych funkcji. Okazało się, że jak trwoga, to do państwa.

Nie zrobiono praktycznie nic dla reformy systemu wsparcia dla ludzi źle sytuowanych, niepełnosprawnych, z rodzin niepełnych i patologicznych. Nie podjęto żadnej reformy prawa pracy ani reformy systemu wynagradzania za pracę, mimo że to są najważniejsze elementy przebudowy rynku pracy na bardziej sprawiedliwy i dostosowany do współczesnych warunków świadczenia pracy.

Niski wiek emerytalny jest w Polsce nie do utrzymania. Jedyny wybór, który mamy, to wrócić do jego podnoszenia i zapobiec katastrofie albo zwlekać, aż zostaniemy do tego zmuszeni przez kryzys. Im dłużej będziemy odkładać decyzję o podniesieniu wieku emerytalnego, tym trudniej będzie ją podjąć inaczej niż pod presją kryzysu.

Aby osiągnąć nowoczesne państwo dobrobytu należy zlikwidować umowy śmieciowe i zapewnić bezpieczeństwo ekonomiczne i socjalne, stawiając je na dwóch nogach. Pierwszą z nich są powszechne świadczenia pieniężne. Drugą zaś dobrze funkcjonujące usługi publiczne.

O losach polskiego państwa opiekuńczego po roku 1990 zdecydowały dwa czynniki: dominacja neoliberalnej ideologii i presja zachodnich sojuszników.