Kalendarium rocznic (2-8 czerwca)

Oto pełny kalendarz rocznic związanych z historią Polski, które obchodzimy w dniach 2- 8 czerwca. W tych dniach zaczęła się m.in. pierwsza pielgrzymka św. Jana Pawła II do Polski.

2 czerwca – rozpoczyna się pierwsza pielgrzymka papieska

1652 – Klęska wojsk polskich (i masakra 3,5 tys. jeńców) w bitwie z wojskami kozacko-tatarskimi Bohdana Chmielnickiego pod Batohem.

1809 – Książę Józef Poniatowski ustanowił Rząd Centralny Wojskowy Tymczasowy Obydwóch Galicji pod protekcją Najjaśniejszego Cesarza i Króla Wielkiego Napoleona, którego celem było doprowadzenie do włączenia Galicji i Małopolski do Księstwa Warszawskiego.

1863 – W Mińsku został rozstrzelany za agitację powstańczą polski żołnierz w służbie rosyjskiej Michał Ciundziewicki.

1891 – W Krakowie położono kamień węgielny pod budowę Teatru im. Juliusza Słowackiego.

1920 – Urodził się Marcel Reich-Ranicki, krytyk literacki, pochodził z rodziny polskich Żydów; po wybuchu II wojny światowej przebywał w warszawskim getcie, skąd w 1943 r. uciekł; przeżył wojnę, ukrywając się u polskiej rodziny; w 1958 r. wyjechał do RFN; był m.in. szefem redakcji kultury we „Frankfurter Allgemeine Zeitung”.

1920 – Wojna polsko-bolszewicka: zwycięstwo wojsk polskich w bitwie pod Boryspolem koło Kijowa.

1943 – Zbrodnia wołyńska: we wsi Hurby na Wołyniu oddział UPA wspierany przez lokalne samoobrony ukraińskie zamordował około 250 Polaków.

1950 – W Warszawie urodził się Krzysztof Lang, reżyser, scenarzysta; autor filmów „Prowokator” i „Strefa ciszy”.

1979 – rozpoczyna się pierwsza pielgrzymka papieża Jana Pawła II do Polski.

1989 – Ukazał się pierwszy po stanie wojennym numer „Tygodnika Solidarność”.

1994 – W Biskupinie zmarł Walenty Szwajcer, nauczyciel, odkrywca pozostałości osady kultury łużyckiej w Biskupinie.

2016 – W Warszawie zmarł Andrzej Niemczyk, selekcjoner reprezentacji siatkarek, które dwukrotnie, w 2003 i 2005 r., zdobyły mistrzostwo Europy; siatkarz, reprezentant Polski.

2020 – W Warszawie zmarł mjr Marian Słowiński, uczestnik kampanii polskiej i francuskiej w czasie II wojny światowej, weteran 1. Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka.

3 czerwca

1524 – Mikołaj Kopernik napisał we Fromborku tak zwany „List przeciwko Wernerowi”. Astronom skrytykował w nim teorie norymberskiego matematyka Johannesa Wernera dotyczące ruchu gwiazd.

1605 – Zmarł kanclerz i hetman wielki koronny Jan Zamoyski.

1793 – Urodził się Antoni Malczewski, poeta, autor „Marii”, pierwszej powieści poetyckiej w literaturze polskiej.

1855 – W Gdańsku zmarł Krzysztof Celestyn Mrongowiusz, pastor, pisarz religijny, obrońca polskości na Warmii i Mazurach, autor podręczników do nauki języka polskiego.

1863 – Powstanie styczniowe: w Wilnie został rozstrzelany ks. Stanisław Iszora, był pierwszą ofiarą terroru nowego generała-gubernatora wileńskiego Michaiła Murawjowa.

1881 – W Grodnie urodził się Juliusz Rómmel, w czasie kampanii wrześniowej dowódca Armii „Łódź”, a następnie Armii „Warszawa”.

1890 – W Krakowie zmarł Oskar Kolberg, etnograf, folklorysta, autor pracy „Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzęd, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce”.

1902 – Zmarł Adolf Dygasiński, publicysta, pisarz, pedagog; uczestnik powstania styczniowego.

1918 – Premierzy Francji, Wielkiej Brytanii i Włoch złożyli w Wersalu deklarację, że powstanie państwa polskiego jest warunkiem trwałego pokoju w Europie. Deklaracja przewidywała utworzenie „zjednoczonego i niepodległego państwa polskiego z wolnym dostępem do morza”.

1922 – W Warszawie urodził się Wiesław Michnikowski, aktor filmowy i teatralny, znany m.in. z Kabaretu Starszych Panów oraz roli Jej Ekscelencji w „Seksmisji” Juliusza Machulskiego.

1925 – urodził się Bronisław Chromy, rzeźbiarz, twórca Smoka u podnóża Wawelu w Krakowie i wielu pomników (m.in. Jana Pawła II w Tarnowie, Żołnierza Polskiego w Katowicach oraz polsko-radzieckiego braterstwa broni w Riazaniu)

1932 – Na lotnisku Okęcie dokonano oblotu samolotu RWD-6.

1935 – W Warszawie urodził się Andrzej Garlicki, historyk, profesor Uniwersytetu Warszawskiego; znawca dziejów II Rzeczypospolitej, autor książek „U źródeł obozu belwederskiego”, „Przewrót majowy”, „Od maja do Brześcia”, „Od Brześcia do maja”, „Józef Piłsudski 1867-1935”, „Piękne lata trzydzieste”.

1939 – W Warszawie na Torze Wyścigów Konnych na Służewcu odbyła się pierwsza gonitwa.

1942 – W Krakowie urodził się Marek Koterski, reżyser filmowy i teatralny, scenarzysta, aktor i dramatopisarz. Twórca takich filmów jak „Nic śmiesznego”, „Dzień świra”, „Wszyscy jesteśmy Chrystusami”.

1945 – W nocy z 3 na 4 czerwca oddział żołnierzy podziemia niepodległościowego zaatakował Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Mławie, uwalniając 40 więźniów, głównie żołnierzy AK, NSZ i BCh.

1947 – Powstał Polski Instytut Spraw Międzynarodowych.

2008 – Na emigracji w Kanadzie zmarł płk Tadeusz Kotz (Tadeusz Koc), pilot, który w czasie II wojny światowej dowodził słynnym Dywizjonem 303.

2023 – Zmarł Aleksander Grygorowicz, architekt i urbanista, zaprojektował m.in. sobór Świętej Trójcy w Hajnówce i cerkiew Podwyższenia Krzyża Świętego w Jałówce, osiedla mieszkaniowe Naramowice w Poznaniu i Podwale w Jaworznie.

2024 – Zmarł Jan Szurmiej, dyrektor artystyczny Teatru Polskiego we Wrocławiu, wcześniej przez kilka dekad związany z Teatrem Żydowskim w Warszawie, aktor i reżyser

4 czerwca

1102 – W Płocku zmarł książę Władysław I Herman.

1133 – Papież Innocenty II wydał niekorzystną dla Polski bullę „Sacrosanta Romana”, która potwierdzała prawa zwierzchnie arcybiskupstwa magdeburskiego nad Kościołem w Polsce.

1413 – Książę mazowiecki Janusz I Starszy potwierdził i rozszerzył prawa miejskie Starej Warszawy.

1764 – Sejm konwokacyjny powołał Komisję Skarbową Koronną. Jej zadaniem była troska o stan skarbu Korony i rozwój gospodarczy.

1811 – W Warszawie przy Teatrze Narodowym z inicjatywy Wojciecha Bogusławskiego – reżysera, aktora, pisarza – otwarto pierwszą w Polsce szkołę teatralną.

1817 – Cesarz austriacki Franciszek II zatwierdził statut Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie.

1872 – W Warszawie zmarł Stanisław Moniuszko, kompozytor, dyrygent, pedagog muzyczny, twórca polskiej opery narodowej, autor m.in. „Strasznego dworu” i „Halki”.

1875 – W Paryżu urodził się Paul Landowski, francuski rzeźbiarz polskiego pochodzenia, syn powstańca styczniowego, autor m.in. olbrzymiego posągu Chrystusa Zbawiciela górującego nad Rio de Janeiro.

1917 – Prezydent Francji Raymond Poincare wydał dekret o utworzeniu Armii Polskiej we Francji (od koloru mundurów tzw. Błękitna Armia); główny jej trzon stanowili Polacy z Francji i USA oraz byli polscy jeńcy wojenni z armii zaborczych. Armia Polska powstała z inicjatywy Romana Dmowskiego i kierowanego przez niego Komitetu Narodowego Polskiego.

1924 – W Poznaniu urodziła się Xymena Zaniewska, scenografka, architektka, projektantka mody.

1926 – Na Zamku Królewskim w Warszawie Ignacy Mościcki złożył przysięgę i objął urząd prezydenta Rzeczypospolitej.

1933 – W Warszawie urodził się Maciej Dubois, w PRL obrońca w procesach politycznych, wieloletni dziekan Okręgowej Rady Adwokackiej w Warszawie.

1939 – W Stanisławowie urodził się Ireneusz Iredyński, prozaik, poeta, dramaturg, scenarzysta.

1942 – W czasie akcji deportacyjnej prowadzonej przez Niemców w krakowskim getcie zastrzelony został Mordechaj Gebirtig, poeta tworzący w języku jidysz, pieśniarz żydowski, aktor.

1944 – W KL Auschwitz zmarł z wycieńczenia Bronisław Czech, najwszechstronniejszy polski narciarz w okresie międzywojennym, trzykrotny olimpijczyk, taternik, ratownik górski.

1945 – Naczelny wódz gen. Tadeusz Bór-Komorowski nadał miastu Haren, zajętemu przez 1 Dywizję Pancerną gen. Stanisława Maczka, nazwę Maczków.

1948 – Stanisław Skalski, as polskiego lotnictwa z czasu bitwy o Anglię, został aresztowany i bezpodstawnie oskarżony o szpiegostwo.

1951 – Urodził się Bronisław Malinowski, lekkoatleta, zdobywca złotego medalu na igrzyskach olimpijskich w Moskwie w 1980 r. w biegu na 3000 metrów z przeszkodami.

1952 – Urodził się Bronisław Komorowski, prezydent RP w latach 2010-2015, wcześniej marszałek Sejmu, a w czasach PRL działacz demokratycznej opozycji.

1955 – Powołano Instytut Badań Jądrowych.

1960 – W Londynie zmarł gen. Józef Haller; dowódca II Brygady Legionów Polskich i Armii Polskiej we Francji; w wojnie polsko-bolszewickiej członek Rady Obrony Państwa oraz generalny inspektor Armii Ochotniczej; podczas zamachu majowego stanął po stronie legalnego rządu, a przeciwko Piłsudskiemu; współtwórca antyrządowego „Frontu Morges” (1936); w czasie II wojny światowej minister rządu RP na uchodźstwie.

1968 – Otwarto Muzeum Plakatu w Wilanowie.

1970 – W Białymstoku urodziła się Izabella Scorupco, aktorka, znana m.in. z filmu „Golden Eye”, w którym zagrała u boku Pierce’a Brosnana – agenta 007, a także z „Ogniem i mieczem” w reżyserii Jerzego Hoffmana.

1971 – Rząd podjął decyzję o budowie Trasy Łazienkowskiej w Warszawie.

1977 – W warszawskim Międzylesiu otwarto Szpital-Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka.

1989 – Pierwsze demokratyczne wybory w Polsce po II wojnie światowej, dzięki umowie przy Okrągłym Stole solidarnościowa opozycja mogła ubiegać się o wszystkie 100 mandatów w Senacie (zdobyła 99) i 161 w Sejmie (zdobyła je wszystkie).

1992 – Tzw. noc teczek – Sejm odwołał rząd Jana Olszewskiego.

2008 – Katastrofa w kopalni „Borynia” w Jastrzębiu-Zdroju. W wyniku wybuchu metanu sześciu górników zginęło, a 18 zostało rannych.

5 czerwca

1257 – Kraków uzyskał prawa miejskie dzięki dokumentowi lokacyjnemu wydanemu przez księcia Bolesława Wstydliwego.

1443 – Najsilniejsze w historii ziem polskich trzęsienie ziemi – w Krakowie zawaliło się sklepienie kościoła św. Katarzyny Aleksandryjskiej i św. Małgorzaty.

1875 – Przy Krakowskim Przedmieściu w Warszawie otwarte zostało Muzeum Przemysłu i Rolnictwa; placówka wraz z eksponatami została zniszczona we wrześniu 1939 r.

1894 – We Lwowie otwarto „Panoramę Racławicką”, namalowaną pod kierunkiem Jana Styki i Wojciecha Kossaka; po II wojnie światowej malowidło wraz z częścią zbiorów Ossolineum trafiło ze Lwowa do Wrocławia.

1912 – Urodził się Wojciech Dzieduszycki, dziennikarz, krytyk muzyczny i teatralny, konferansjer, piosenkarz, autor tekstów piosenek.

1920 – Wojna polsko-bolszewicka: Oddziały 1. Armii Konnej Siemiona Budionnego przerwały front polski.

1930 – We Lwowie urodził się Andrzej Perepeczko, marynarz, wieloletni wykładowca Wyższej Szkoły Morskiej w Gdyni, pisarz, publicysta, autor m.in. książek dla dzieci i młodzieży.

1931 – W Warszawie zmarł Jan Dąbski, członek władz PSL „Piast”, założyciel i prezes Stronnictwa Chłopskiego; wicemarszałek Sejmu (1928-1930); jako przewodniczący polskiej delegacji w czasie rokowań pokojowych z Rosją Sowiecką podpisał traktat ryski.

1939 – W Aleksandrowie Kujawskim urodził się Grzegorz Królikiewicz, reżyser, scenarzysta, pedagog; autor filmu „Przypadek Pekosińskiego”.

1941 – W Skotnikach koło Łęczycy urodziła się Barbara Brylska, aktorka, niezapomniana Kama z „Faraona” i Krzysia z „Pana Wołodyjowskiego”.

1943 – W Warszawie w kościele św. Aleksandra na pl. Trzech Krzyży gestapo aresztowało 89 osób uczestniczących w ceremonii ślubnej; wśród nich nowożeńców oraz kilkunastu członków oddziału dyspozycyjnego Kedywu KG AK „Osa-Kosa”.

1943 – W Warszawie zmarł postrzelony przez niemiecki patrol Wacław Bojarski – poeta, prozaik, publicysta i krytyk literacki.

1944 – W Rumunii (gdzie został internowany we wrześniu 1939 r. po ucieczce z Polski) zmarł Józef Beck, minister spraw zagranicznych w latach 1932-1939, jeden z najbliższych współpracowników marszałka Józefa Piłsudskiego.

1944 – W nocy z 5 na 6 czerwca oddział AK Antoniego Hedy „Szarego” uwolnił ponad 60 osób z niemieckiego więzienia w Końskich.

1947 – Stany Zjednoczone ogłosiły tzw. plan Marshalla o ekonomicznej pomocy dla Europy. Polska ze względu na stanowisko Moskwy nie przystąpiła do tego projektu.

1949 – W Warszawie popełniła samobójstwo Emilia Malessa „Marcysia”, w czasie II wojny należała do Armii Krajowej (a prywatnie była żoną słynnego Jana Piwnika „Ponurego”). Zaraz potem aresztowana i skazana na dwa lata więzienia. Gdy została ułaskawiona przez Bolesława Bieruta, część dawnych AK-owców ją odrzuciła.

1954 – W Warszawie urodził się Ludwik Dorn, w czasach PRL-u działacz opozycji, współzałożyciel PiS (nazywany trzecim bliźniakiem), po dojściu tej partii w 2005 r. do władzy był wicepremierem, ministrem spraw wewnętrznych i marszałkiem Sejmu.

1954 – W Szczecinie urodził się Cezary Morawski, aktor, pedagog, związany m.in. z warszawskimi teatrami Współczesnym i Powszechnym; zagrał w filmach „Akcja pod Arsenałem”, „Constans”, „Z dalekiego kraju”, „Dziecinne pytania”, a także w serialu „M jak miłość”; w latach 2016-2018 dyrektor Teatru Polskiego we Wrocławiu.

1981 – Do Polski po 30 latach nieobecności przyjechał Czesław Miłosz.

1992 – Waldemar Pawlak został desygnowany na urząd premiera RP.

1999 – Początek siódmej wizyty Jana Pawła II w Polsce. Papież odwiedził w jej trakcie aż 23 miejscowości: Gdańsk, Sopot, Pelplin, Elbląg, Licheń, Bydgoszcz, Toruń, Ełk, Wigry, Augustów, Siedlce, Drohiczyn, Warszawę, Sandomierz, Zamość, Radzymin, Łowicz, Sosnowiec, Kraków, Stary Sącz, Wadowice, Gliwice oraz Częstochowę.

2014 – W Warszawie otwarto Ogród Sprawiedliwych upamiętniający osoby, które podejmowały walkę z totalitaryzmem i broniły praw człowieka.

6 czerwca

1700 – W Krakowie zmarł Wespazjan Kochanowski, poeta, historyk, przedstawiciel tzw. sarmackiego baroku.

1794 – Pod Szczekocinami wojska dowodzone przez Tadeusza Kościuszkę zostały pokonane przez połączone siły armii rosyjskiej i pruskiej; w bitwie zginął m.in. Bartosz Głowacki.

1818 – W Winnej Górze w Wielkopolsce zmarł gen. Jan Henryk Dąbrowski, twórca Legionów Polskich, generał armii Księstwa Warszawskiego.

1841 – W Miłkowszczyźnie koło Grodna urodziła się Eliza Orzeszkowa, pisarka, publicystka, autorka powieści „Nad Niemnem”, „Meir Ezofowicz”, „Marta”; jedna z pierwszych polskich kobiet, które publicznie zabierały głos w sprawie emancypacji.

1865 – W Krakowie urodził się Wincenty Rapacki, śpiewak, aktor.

1867 – W Paryżu Antoni Berezowski, powstaniec styczniowy i emigrant, dokonał nieudanego zamachu na cara Rosji Aleksandra II.

1880 – Urodził się Norbert Barlicki, jeden z najwybitniejszych polityków socjalistycznych w Polsce. Przeciwnik sanacji, współorganizator Centrolewu; uwięziony bez wyroku w twierdzy brzeskiej, a następnie skazany w tzw. procesie brzeskim na dwa i pół roku więzienia. W 1940 r. aresztowany przez gestapo, zginął w 1941 r. w KL Auschwitz.

1892 – Urodził się Leon Kozłowski, za rządów sanacji działacz BBWR i w latach 1934-1935 premier, po wybuchu II wojny światowej więziony przez NKWD; w 1941 r. wstąpił do armii Andersa. Przeszedł na niemiecką stronę frontu i został zaocznie skazany za zdradę na karę śmierci, zmarł przed końcem wojny w Berlinie.

1908 – W Wadowicach urodził się Mieczysław Kotlarczyk, aktor, reżyser, pedagog, krytyk literacki i teatralny, twórca Teatru Rapsodycznego.

1929 – We Lwowie urodził się Bogusław Schaeffer, kompozytor, muzykolog, dramaturg, pedagog; należał do awangardy muzycznej; twórca takich dzieł jak: „Scenariusz dla nieistniejącego, acz możliwego aktora instrumentalnego”, „Kaczo”, „Tutam”, „Zorza”, autor książek z zakresu teorii i historii muzyki, m.in. „Wstępu do kompozycji”, „Klasyków dodekafonii” i „Kompozytów XX wieku”.

1936 – W Poznaniu urodził się Roman Wilhelmi, aktor przez wiele lat związany z warszawskim Teatrem Ateneum, a następnie z Teatrem Nowym; znany z ról w serialach „Czterej pancerni i pies”, „Alternatywy 4” oraz „Kariera Nikodema Dyzmy”, a także z kreacji w filmach „Zaklęte rewiry”, „Dzieje grzechu, „Aria dla atlety” i „Ćma”.

1939 – Wybuchł pożar niedokończonego Dworca Głównego w Warszawie. Spłonęła wielka sala dworca, która była w końcowym etapie wykończenia i miała być niebawem oddana do użytku.

1945 – W Wierzchowinach w powiecie krasnostawskim żołnierze NSZ mjr. Mieczysława Pazderskiego „Szarego” zamordowali ok. 190 osób narodowości ukraińskiej.

1945 – W Lwówku w Wielkopolsce urodził się Jan Kaczmarek, satyryk, autor piosenek, felietonista.

1947 – W Ruthin w Walii zmarł Władysław Raczkiewicz, prezydent RP na uchodźstwie w latach 1939-1947, następca internowanego we wrześniu 1939 r. w Rumunii prezydenta Ignacego Mościckiego.

1953 – W Warszawie urodził się Jerzy Rybicki, bokser, mistrz olimpijski z Montrealu (1976), brązowy medalista igrzysk olimpijskich w Moskwie (1980).

1954 – W Warszawie urodziła się Magdalena Łazarkiewicz, reżyserka, scenarzystka.

1954 – W Lublinie urodził się Władysław Żmuda, piłkarz, reprezentant Polski, czterokrotny uczestnik mistrzostw świata w piłce nożnej: w 1974 r. w RFN – trzecie miejsce, w 1978 r. w Argentynie, w 1982 r. w Hiszpanii – ponownie trzecie miejsce, oraz w 1986 r. w Meksyku; srebrny medalista igrzysk olimpijskich w Montrealu (1976); trener piłkarski.

1962 – W Warszawie przy pl. Unii Lubelskiej otwarto Supersam – największy i najnowocześniejszy w ówczesnej Polsce punkt handlowy.

1973 – W Fabryce Samochodów Małolitrażowych w Bielsku-Białej rozpoczęto produkcję Fiata 126p.

1977 – W Rzymie zmarł Karol Popiel, polityk, publicysta; współtwórca Polskich Drużyn Strzeleckich, żołnierz Legionów Polskich; współzałożyciel i przywódca Narodowej Partii Robotniczej, poseł na Sejm; działacz Centrolewu, więzień brzeski; współzałożyciel i przywódca Stronnictwa Pracy (1937); minister sprawiedliwości w rządzie RP na uchodźstwie; po wojnie poseł do KRN; w 1947 r. wyemigrował do USA.

1979 – W Warszawie zmarł Kazimierz Opaliński, aktor, reżyser teatralny.

1980 – W Jarocinie rozpoczął się I Ogólnopolski Przegląd Muzyki Młodej Generacji.

1988 – Premiera filmu „Zabij mnie, glino” w reżyserii Jacka Bromskiego.

1990 – W życie weszła ustawa z 11 kwietnia 1990 r. rozwiązująca Główny Urząd Kontroli Publikacji i Widowisk, który działał od 5 lipca 1946 r.

1997 – Sejm przyjął nowy kodeks karny, w którym kara śmierci została zastąpiona karą dożywotniego pozbawienia wolności.

2000 – Rozpadła się koalicja rządowa Akcja Wyborcza Solidarność – Unia Wolności, ale premierem rządu pozostał Jerzy Buzek.

2010 – Zmarł Zygmunt Molik, polski aktor teatralny i filmowy, teoretyk teatru, pedagog i aktor Teatru Laboratorium, twórca metody treningu głosowego „Głos i Ciało”.

2011 – W wypadku lotniczym w Hiszpanii zginął prof. Stefan Kuryłowicz, architekt, autor gmachu Narodowe Forum Muzyki we Wrocławiu.

7 czerwca

1457 – Król Kazimierz IV Jagiellończyk wjechał triumfalnie na wykupiony od czeskich najemników zamek w Malborku.

1492 – W Grodnie, po 45 latach panowania w Koronie i 52 latach na Litwie, zmarł król Kazimierz IV Jagiellończyk.

1873 – W Częstochowie urodził się Wacław Tokarz, historyk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Warszawskiego; badacz historii wojskowości i dziejów politycznych Polski przełomu XVIII i XIX w.

1877 – Urodził się Andrzej Wierzbicki, działacz gospodarczy i polityczny, współzałożyciel i dyrektor Lewiatana, od 1932 r. prezes Zarządu Centralnego Związku Przemysłu Polskiego.

1902 – Na łamach „Tygodnika Ilustrowanego” ukazał się pierwszy odcinek powieści historycznej „Popioły” Stefana Żeromskiego.

1921 – Na wniosek Komisji Międzysojuszniczej przerwano walki III powstania śląskiego i ustalono linię demarkacyjną.

1922 – W Krakowie urodził się Aleksander Krawczuk, historyk, eseista, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, znawca dziejów starożytnej Grecji i Rzymu; w latach 1986-1989 minister kultury i sztuki.

1923 – W Warszawie urodził się Henryk Jerzy Chmielewski, znany jako Papcio Chmiel, grafik, rysownik, autor komiksów, m.in. o przygodach Tytusa, Romka i A’Tomka.

1925 – Powstało Stronnictwo Chrześcijańsko-Narodowe.

1927 – W Warszawie zabity został Piotr Wojkow – szef placówki dyplomatycznej ZSRR w RP; zamachu dokonał rosyjski emigrant.

1927 – W Tomaszowie Mazowieckim urodził się Tadeusz Chmielewski, reżyser, scenarzysta, producent filmowy; autor filmów „Ewa chce spać”, „Gdzie jest generał”, „Pieczone gołąbki”, „Jak rozpętałem II wojnę światową”, „Nie lubię poniedziałku”, „Wiosna, panie sierżancie” i „Wierna rzeka”.

1930 – W Warszawie urodził się Leszek Moczulski, działacz opozycji w czasach PRL, założyciel i wieloletni lider Konfederacji Polski Niepodległej.

1946 – W Tarnowskich Górach urodził się Jan Miodek, językoznawca, profesor i dyrektor Instytutu Filologii Polskiej na Uniwersytecie Wrocławskim.

1946 – W Chodorach urodził się Antoni Chodorowski, grafik, karykaturzysta.

1954 – Stanisław Cat-Mackiewicz został premierem rządu emigracyjnego.

1955 – W Warszawie urodziła się Dorota Kamińska, aktorka, przez wiele lat związana z warszawskim Teatrem Studio; wystąpiła w filmach „Karate po polsku”, „Och, Karol”, „Pręgi”, znana również z seriali „Fala zbrodni” i „Fitness Club”.

1979 – W czasie pierwszej wizyty w Polsce papież Jan Paweł II odwiedził Kalwarię i Wadowice; a na terenie dawnego obozu Auschwitz-Birkenau odprawił mszę.

1980 – W Warszawie zmarł Marian Spychalski, jedna z najważniejszych postaci w obozie władzy za czasów Władysława Gomułki, minister obrony narodowej, marszałek Polski, przewodniczący Rady Państwa PRL.

1982 – Podpisano polsko-radziecką umowę o współpracy przy budowie warszawskiego metra.

2002 – Premiera filmu „Dzień świra” w reżyserii Marka Koterskiego.

2009 – W Polsce odbyły się wybory do Parlamentu Europejskiego: PO zdobyła 25 mandatów, PiS 15, koalicja SLD-UP 7 i PSL 3; frekwencja wyborcza wyniosła 24,53 proc.

2011 – W Mejszagole w wieku 105 lat zmarł ksiądz Józef Obrembski, nazywany patriarchą kapłanów Wileńszczyzny, autorytet moralny Polaków na Litwie.

2017 – Warszawski kościół Wszystkich Świętych został uhonorowany tytułem „House of Life” („Dom życia”) przyznawanym przez Międzynarodową Fundację Raoula Wallenberga za ratowanie Żydów w czasie Holokaustu. Świątynia w czasie II wojny światowej znalazła się na terenie getta. Ówczesny proboszcz ks. Marceli Godlewski udzielał żydowskiej ludności schronienia przed Niemcami, zorganizował też w parafii jadłodajnię, która wydawała ok. 100 posiłków dziennie.

2018 – W Warszawie zmarła Barbara Wachowicz-Napiórkowska, pisarka, autorka książek i spektakli poświęconych historii Polski.

2019 – W Warszawie zmarł Ryszard Bugajski, reżyser, twórca filmu „Przesłuchanie”.

8 czerwca

1533 – Poświęcenie Kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu, uważanej za jedno z najważniejszych dzieł polskiego renesansu.

1603 – W Łowiczu zmarł arcybiskup gnieźnieński i prymas Stanisław Karnkowski, jeden z przywódców kontrreformacji w Polsce.

1876 – W Paryżu zmarła George Sand, powieściopisarka, przyjaciółka i towarzyszka życia Fryderyka Chopina.

1898 – Dekret o powołaniu Warszawskiego Instytutu Politechnicznego im. Cara Mikołaja II.

1900 – Na dziedzińcu Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie stanął pomnik Mikołaja Kopernika (przeniesiony w 1953 r. na Planty).

1926 – Sejm powołał nowy rząd, na czele którego stanął Kazimierz Bartel.

1927 – W Grodnie urodził się Wiktor Woroszylski, poeta, prozaik, tłumacz.

1930 – Odsłonięcie pomnika Stanisława Moniuszki w Katowicach. Został ufundowany przez członków Związku Śląskich Kół Śpiewaczych, w czasie wojny zniszczyli go Niemcy, ale wkrótce później go odbudowano.

1939 – Urodził się Norman Davies, brytyjski historyk zajmujący się m.in. dziejami Polski.

1941 – Urodził się Zygmunt Smalcerz, sztangista, złoty medalista olimpijski z Monachium (1972), trzykrotny mistrz świata.

1946 – W Londynie odbyła się Parada Zwycięstwa, która uczciła zwycięstwo aliantów nad III Rzeszą Niemiecką i Japonią podczas II wojny światowej; w paradzie zabrakło polskich żołnierzy, w tym zasłużonych dla obrony Anglii polskich lotników.

1946 – W Łodzi urodził się Piotr Fronczewski, aktor.

1947 – Urodził się Edward Lutczyn, grafik, rysownik, satyryk.

1951 – Urodziła się Olga Jackowska, Kora, wokalistka zespołu Maanam.

1956 – W Nowym Jorku zmarł Jan Lechoń, poeta, współzałożyciel grupy poetyckiej „Skamander”; eseista, tłumacz, krytyk teatralny i literacki; autor zbiorów poezji „Karmazynowy poemat”, „Srebrne i czarne”, a także „Dziennika” z lat 1949-1956.

1968 – Utworzono Uniwersytet Śląski w Katowicach oraz Politechnikę Koszalińską.

1976 – Początek oficjalnej wizyty Edwarda Gierka w RFN, podczas której podpisano kilkanaście porozumień gospodarczych.

1977 – W Warszawie zmarł prof. Kazimierz Kumaniecki, filolog klasyczny, badacz literatury łacińsko-polskiej, tłumacz.

1982 – Stan wojenny: Pierwsza audycja podziemnego gdańskiego Radia „Solidarność”.

1984 – W Gdańsku aresztowany został Bogdan Lis, członek podziemnej Tymczasowej Komisji Koordynacyjnej NSZZ „Solidarność”.

1987 – Początek III wizyty Jana Pawła II w Polsce. W jej trakcie papież odwiedził Warszawę, Lublin, Tarnów, Kraków, Szczecin, Gdynię, Gdańsk, Częstochowę oraz Łódź.

1991 – W Katowicach zmarł Wilhelm Szewczyk, prozaik, publicysta, redaktor kilku śląskich pism, krytyk literacki, poeta, poseł na Sejm PRL.

1996 – Partie prawicowe pod egidą związku zawodowego „Solidarność” zawiązały Akcję Wyborczą Solidarność – blok, który rok później zwyciężył w wyborach parlamentarnych.

1997 – Papież Jan Paweł II kanonizował królową Jadwigę Andegaweńską.

2000 – Sejm wybrał prof. Leona Kieresa na prezesa Instytutu Pamięci Narodowej.

2003 – Zakończyło się dwudniowe referendum unijne; za przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej opowiedziało się 77,45 proc. głosujących, przeciw 22,55 proc.; frekwencja 58,85 proc.

2008 – W Montrealu Robert Kubica jako pierwszy Polak wygrał wyścig Formuły 1 – Grand Prix Kanady.

2009 – W Poznaniu zburzono pomnik generała Karola Świerczewskiego.

2021 – Zmarł Andrzej Kalinin, pisarz, współpracownik „Kultury” Jerzego Giedroycia, gdzie publikował m.in. „Obrazki ze starych klisz” i opowiadanie „Wigilia białych niedźwiedzi”. 

Zapraszamy do śledzenia pełnego kalendarium rocznic dla 2025 r. na łamach „Wszystko co Najważniejsze„. Całość tutaj: https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/kalendarium-rocznic-2025-najwazniejsze-daty-i-wydarzenia/

PAP/ad