Muzyka to sztuka wyjątkowa. Nieprzypadkowo to właśnie umiejętności harmonijnego układania dźwięków przypisano nazwę, która pierwotnie oznaczała każdą z dziedzin reprezentowanych przez dziewięć córek Zeusa i tytanki Mnemosyne. Ponieważ wcześnie zauważono, że za pomocą tonów można niezwykle skutecznie kształtować emocje, już w czasach Sokratesa muzykę zaliczano do kanonu edukacji wolnego człowieka. Platon twierdził, że jest ona dla duszy tym, czym są ćwiczenia fizyczne dla ciała, a starożytny system skal (modi) – nośników znaczeń i nastrojów – wpłynął na teorię muzyki aż do czasów Bacha. W średniowiecznym programie uniwersyteckim muzyka zaliczana była do quadrivium – wyższego poziomu, gdzie towarzyszyła arytmetyce, geometrii i astronomii. Wykładana była wśród nauk ścisłych zarówno ze względu na ścisły związek z matematyką, jak i z powodu skodyfikowanej przez Boecjusza na przełomie V i VI w. greckiej filozoficznej koncepcji liczbowej harmonii świata. Dziś dzięki nieinwazyjnym metodom obrazowania zaczynamy rozumieć procesy, dzięki którym muzyka „porusza duszę” przez wpływ na kształtowanie częstotliwości fal mózgowych, co otwiera nowy rozdział w poznawaniu jej oddziaływania.

Przez wieki muzyka pozostawała niezwykle ważnym elementem każdej kultury. To swoisty język emocji, język bez słów, choć o bogatej semantyce. Język uniwersalny, powszechnie rozumiany, nieznający politycznych granic, a zarazem umożliwiający silną kulturową identyfikację. I takim rysem szczególnie często odznaczała się twórczość muzyczna w wieku dziewiętnastym. Polska muzyka dziewiętnastego wieku będzie jednym z głównych filarów działu „Piękno muzyki” na portalu „Wszystko Co Najważniejsze”. Notować w nim będziemy sukcesywnie wszystko, co piękne i ważne na kartach nutowych zapisywanych nad Wisłą i na emigracji. Przypomnimy Państwu dokonania kompozytorów dobrze znanych (choć nie zawsze w pełni docenianych), od Moniuszki po Szymanowskiego, ale przywołamy też postaci niemal zapomniane, jak Franciszek Lessel czy wybitne polskie kompozytorki – Maria Szymanowska i Tekla Bądarzewska.

Przez wieki muzyka pozostawała niezwykle ważnym elementem każdej kultury. To swoisty język emocji, język bez słów, choć o bogatej semantyce.

Opowiemy m.in. o tym, jak Józef Elsner muzycznie ukształtował Fryderyka Chopina i innych twórców epoki, a także jak Ignacy Jan Paderewski z kunsztu pianistycznego uczynił potężne narzędzie dyplomacji.

Polska muzyka dziewiętnastowieczna to wciąż obszar historycznie „zakurzony”, a niekiedy wymagający wręcz rekonstrukcji. Gdy inne nacje tworzyły swoje historiografie i opracowywały kulturowe dziedzictwo, Polacy walczyli bowiem o przetrwanie i niejednokrotnie jedynie w konspiracji mogli kultywować tkankę umożliwiającą zachowanie kulturowej tożsamości. Niestety powstałej wtedy luki nigdy nie udało się wypełnić i w rezultacie poza kilkoma uznanymi w świecie polskimi kompozytorami wielu wciąż czeka na zaproszenie na światowe estrady. Szczęśliwie w ostatnich latach spuścizna muzyczna czasu zaborów jest sukcesywnie przywracana przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne i Narodowy Instytut Fryderyka Chopina pod auspicjami MKiDN w ramach programu „Dziedzictwo Muzyki Polskiej”, którego pierwsze efekty można obserwować m.in. na Portalu Muzyki Polskiej.

A prezentacja kultury muzycznej to wszak okazja do poszerzenia kontekstu biograficznego i stylokrytycznego o zagadnienia z pogranicza socjologii, politologii, a nawet filozofii, nie mówiąc o takich obszarach „technicznych” jak historia instrumentów czy edytorstwo.

Wraz z zespołem autorów działu „Piękno muzyki” mam nadzieję, że odnajdą tu Państwo to, co najważniejsze w niezwykle delikatnej rzeczywistości dźwiękowej. Liczę, że wspólnie uda nam się lepiej dostrzec piękno w tym, co już znane, i pokochać to, co nowe, a warte poznania.

Zapraszam do lektury!

Artur SZKLENER

Prof. Benjamin VOGEL: Na jakich fortepianach grał Fryderyk Chopin?
Prof. Benjamin VOGEL

Prof. Benjamin VOGEL

Na jakich fortepianach grał Fryderyk Chopin?

Na to pytanie niezwykle trudno odpowiedzieć w kilku zdaniach. Fortepian powstał bardzo niedawno, około 320 lat temu. Przez kilka minionych wieków ewoluował konstrukcyjnie i brzmieniowo w dość szybkim tempie, przy wykorzystaniu zdobyczy techniki i technologii poszczególnych epok, aż w drugiej połowie XIX w. uzyskał znaną dzisiaj formę, budowę i brzmienie.

Artur SZKLENER: Fryderyk Chopin - poeta polskiej wolności
Artur SZKLENER

Artur SZKLENER

Fryderyk Chopin - poeta polskiej wolności

160 lat temu, we wrześniu 1863 roku, w czasie powstania styczniowego Rosjanie zdemolowali pałac Zamoyskich w Warszawie, wyrzucając przez okno budynku znajdujący się wewnątrz fortepian, na którym grał niegdyś Fryderyk Chopin. Moment ten przeszedł do historii.

Stanisław LESZCZYŃSKI: Czy grać na fortepianie Chopina?
Stanisław LESZCZYŃSKI

Stanisław LESZCZYŃSKI

Czy grać na fortepianie Chopina?

Muzyka Chopina to traktat o nas samych, to dźwiękiem opisany człowieczy los. To właśnie decyduje, dlaczego kompozytor ten jest tak bardzo obecny w świecie kultur bliskich nam i tych odległych.

Viola D’AMBROSIO: Fryderyk Chopin i Rzym
Viola D’AMBROSIO

Viola D’AMBROSIO

Fryderyk Chopin i Rzym

Muzyka Chopina, przesiąknięta poetycką inspiracją, była obecna w rzymskim fermencie kulturowym i doceniana także po śmierci artysty.

Dominik DUBIEL SJ: Po co Kościołowi piękno?Refleksje po festiwalu Musica Divina
Dominik DUBIEL SJ

Dominik DUBIEL SJ

Po co Kościołowi piękno?
Refleksje po festiwalu Musica Divina

Zdobywające popularność festiwale, wydawnictwa i kanały w internecie poświęcone muzyce dawnej wydają się wskazywać, że ludzie są dziś stęsknieni raczej przypominania, że niebo nad ich głowami to również harfy anielskie – pisze Dominik DUBIEL SJ

Akemi ALINK: Chopin w Japonii
Akemi ALINK

Akemi ALINK

Chopin w Japonii

Pandemia COVID-19 sprawiła, że Japonia wprowadziła bardzo surowe regulacje dotyczące wjazdu, stając się niemal „Sakoku” (krajem zamkniętym). Pierwszym kierunkiem dla wielu z nas jest oczywiście Polska, kraj Fryderyka Chopina.

Roberto PROSSEDA: Włoskie „przywłaszczania” Chopina
Roberto PROSSEDA

Roberto PROSSEDA

Włoskie „przywłaszczania” Chopina

W 2000 r. miałem zaszczyt znaleźć się wśród pięciu Włochów dopuszczonych do udziału w Konkursie Chopinowskim. Sam fakt, że mogłem wziąć udział w Konkursie Chopinowskim, był fundamentalny w mojej pianistycznej drodze.

Dita HRADECKÁ: Chopin w Czechach. Jest tak trochę również nasz
Dita HRADECKÁ

Dita HRADECKÁ

Chopin w Czechach.
Jest tak trochę również nasz

Można przypuszczać, że to wyjątkowy sposób stylizacji polskiej muzyki ludowej i salonowej muzyki tanecznej przez Chopina zyskał szczególne uznanie i zainspirował podobne podejście do czeskiej spuścizny ludowej.

Rachel Naomi KUDO: Fryderyk Chopin – poeta nieśmiertelny
Rachel Naomi KUDO

Rachel Naomi KUDO

Fryderyk Chopin – poeta nieśmiertelny

Żaden inny kompozytor nie wyraża wewnętrznej kruchości, wrażliwości i otwartości w sposób, w jaki robi to Chopin. Dla mnie jest to chyba jego najbardziej uderzająca cecha. Nikt inny nie potrafi prowadzić narracji tak subtelnie i dyskretnie, jak robi to Chopin w początkowych taktach Ballady f-moll op. 52, w której oktawy przypominające dzwony wzywają wyobraźnię słuchaczy w księżycowej mgle.

Marek BRZEZIŃSKI: Polska muzyka odkrywana nad Sekwaną
Marek BRZEZIŃSKI

Marek BRZEZIŃSKI

Polska muzyka odkrywana nad Sekwaną

Muzyka polska cieszy się uznaniem nad Sekwaną, chociaż nie brakuje związanych z nią wątpliwości. Nie dotyczą one samej twórczości Fryderyka Chopina.

Bernard PIVOT: Fryderyk Chopin i literatura
Bernard PIVOT

Bernard PIVOT

Fryderyk Chopin i literatura

Chopin jest kompozytorem bardzo literackim. Poza George Sand fascynował wielu pisarzy, począwszy od Balzaka.

Jed DISTLER: Polski geniusz
Jed DISTLER

Jed DISTLER

Polski geniusz

Chopin jako pianista kierował swoje utwory do publiczności kameralnych salonów i niewielkich imprez. W jego grze chodziło o niuanse, subtelne efekty, wyrafinowany dotyk, a także stały śpiew.

Fawzy EL-SHAMY: Chopin nad brzegami Nilu
Fawzy ELSHAMY

Fawzy ELSHAMY

Chopin nad brzegami Nilu

Mieszkanie, w którym mieścił się instytut muzyczny Ignacego Tiegermana, sąsiadowało z pałacem kedywa Saeeda Hamiego, wnuka Muhammada Alego Paszy, władcy Egiptu.

Prof. Lisa McCormick: The Chopin Competition and the Olympic Games: are there more similarities than differences?
Prof. Lisa McCORMICK

Prof. Lisa McCORMICK

The Chopin Competition and the Olympic Games

In 1948, a promising young pianist named Micheline Ostermeyer embarked on an ambitious concert tour to build on her success winning the first prize at the National Conservatoire in Paris. The same year, she became the first Frenchwoman to win an Olympic medal, claiming two golds and a bronze at the London Games. While Ostermeyer had studied piano since the age of four, she only began developing her athletic abilities as a teenager. With the outbreak of the Second World…

Prof. Lisa McCORMICK: Igrzyska Chopinowskie
Prof. Lisa McCORMICK

Prof. Lisa McCORMICK

Igrzyska Chopinowskie

Konkurs Chopinowski
i igrzyska olimpijskie – podobieństw jest zdecydowanie więcej niż różnic.

Andriej USTINOV: Polska dusza w Rosji
Andriej USTINOV

Andriej USTINOV

Polska dusza w Rosji

Muzyka Fryderyka Chopina w znacznej mierze kształtowała rosyjską kulturę – stała się takim sztandarem i symbolem kultury i tradycji pianistycznej jak muzyka Czajkowskiego, Skriabina czy Rachmaninowa