Psychologiczna tarcza ochronna przed starzeniem się jest najbardziej skuteczna

Starsze osoby częściej angażują się w sprzyjające zdrowiu aktywności, gdy mają pozytywne skojarzenia na temat starzenia się. Takie podejście to ważna psychologiczna tarcza ochronna – uważają naukowcy.

Pozytywne nastawienie do starzenia się może działać jak psychologiczna tarcza

.Zespół z Unviersity of Surrey (W. Brytania) odkrył, że sposób, w jaki dana osoba postrzega starzenie się – czy widzi je jako czas rozwoju, czy raczej upadku – ma istotny związek z jej poziomem aktywności fizycznej.

W badaniu opisanym na łamach magazynu „Healthcare” naukowcy przeanalizowali dane na temat 1,7 tys. Brytyjczyków w wieku od 50 lat wzwyż.

Ustalili, że pozytywne nastawienie do procesu starzenia się wiąże się z większym prawdopodobieństwem podejmowania intensywnej aktywności fizycznej.

Osoby cierpiące na większą liczbę chorób niezakaźnych – takich jak cukrzyca czy choroby układu krążenia – również częściej angażowały się w intensywny wysiłek, jeśli miały bardziej pozytywne podejście do starości.

„Nasze badania sugerują, że pozytywne nastawienie do starzenia się może działać jak psychologiczna tarcza, pomagając ludziom pozostać aktywnymi mimo problemów zdrowotnych. Zmiana przekonań dotyczących starzenia się może być równie ważna, jak dbanie o potrzeby fizycznego zdrowia – co warto uwzględniać przy opracowywaniu strategii zdrowia publicznego promujących zdrowy i aktywny styl życia” – podkreśla współautorka odkrycia, Victoria Tischler.

Naukowcy proponują, aby kampanie zdrowia publicznego i działania profilaktyczne wspierały osoby starsze w utrzymaniu pozytywnego nastawienia do aktywności fizycznej – nawet jeśli zmagają się one z chorobami, w tym przewlekłymi.

Psychologiczna tarcza ochronna może pomóc zmienić postrzeganie starości

.Promowanie pozytywnego spojrzenia na starzenie się może być więc ważne nie tylko dla poprawy zdrowia, ale także dla podniesienia jakości życia osób starszych cierpiących na jedno lub więcej schorzeń.

Takie działania mogą pomóc seniorom postrzegać starzenie się nie jako okres nieuchronnego upadku, lecz jako etap, w którym nadal można zachować aktywny i zaangażowany styl życia – uważają specjaliści.

„Ostatecznym celem jest stworzenie społeczeństwa, w którym aktywne i zaangażowane życie w późniejszym wieku jest nie tylko możliwe, ale wręcz oczekiwane – nawet w obliczu problemów zdrowotnych” – mówi Serena Sabatini, główna autorka badania.

Nasz umysł może uczyć się całe życie

Alice LATIMER, doktorantka w ENS specjalizująca się w nauce o mózgu zadajae na łamach Wszystko co Najważniejsze pytanie, czy człowiek może być zbyt starym na poznawanie nowych umiejętności.

Uczenie się jest, w rzeczywistości, czynnością całego życia. Od najmłodszych lat nasz mózg mobilizuje znaczną część swoich funkcji (skupienie, pamięć, widzenie, słyszenie, motoryka…) po to, abyśmy mogli nabywać nową wiedzę i nowe umiejętności. Jakie mechanizmy pozwalają nam się uczyć? I jak się one zmieniają wraz z upływem lat?

„Uczenie się jest dynamicznym procesem poznawczym, który przebiega w dwóch etapach: najpierw następuje pozyskanie nowej informacji, a później, jej zmagazynowanie w pamięci. Proces ten zostawia pewnego rodzaju odcisk w naszym mózgu, jako ślad po przeżytym doświadczeniu. A dokładniej, neurony, które uczestniczą w tym doświadczeniu i pozyskaniu nowej informacji zmieniają sposób, w jaki rozmawiają ze sobą: ich połączenia (synapsy) wzmacniają się lub zanikają” – zaznacza ekspert.

Czasami zdarza się też, że dynamika naszych procesów uczenia się prowadzi, po prostu, do eliminacji niepotrzebnych połączeń neuronowych, na rzecz połączeń „pożytecznych”. Mówi się obrazowo o „przycinaniu” synaps (pruning w jęz. angielskim), tak jak robi się z drzewami, które pozbawia się niepotrzebnych gałęzi. Do „przycinania” synaps dochodzi głównie w dzieciństwie oraz w czasie olbrzymiej rewolucji, jaką jest okres dojrzewania.

„Zmiany na poziomie neuronów mają związek z tym, czego się uczymy i są szczególnie intensywne w okresie dzieciństwa. Zdobywamy wtedy dużą ilość wiedzy i rozwijamy nowe kompetencje, takie jak widzenie, dotykanie, chodzenie czy mówienie. Te zdobycze odciskają piętno na całym mózgu, ponieważ uczestniczą w procesie transformacji rozmaitych sieci neuronów. Nic w naszym mózgu nie istnieje trwale” – zaznacza autorka artykułu

Według ekspert, uczenie się pozostawia zatem w naszym mózgu fizyczny ślad. Ten dynamiczny mechanizm nosi nazwę neuroplastyczności bądź plastyczności mózgu. Odkrycie go przez neurobiologów pozwoliło zrozumieć podstawową rzecz: nic w naszym mózgu nie istnieje trwale.

„Gdy się uczymy, plastyczność mózgu pozwala na jego ciągłe modelowanie. Ten mechanizm jest nie tylko stosunkowo szybki, ale też odwracalny. Naukowcy odkryli bowiem, że niektóre regiony mózgu u młodych, pełnoletnich osób, wykazywały znaczne zmiany strukturalne po trzech miesiącach nauki żonglowania, w porównaniu z mózgami osób, które nie uczyły się żonglować. Te zmiany zanikały kilka tygodni po zaprzestaniu nauki. Teraz już rozumiemy, dlaczego artyści cały czas ćwiczą” – pisze Alice LATIMER.

Nie należy wszakże zapominać, że mózg jednak się starzeje. Świadczą o tym, na przykład, dające się zmierzyć zmniejszanie się grubości kory mózgowej oraz zmiany niektórych parametrów mentalnych. Te ostatnie z tym zastrzeżeniem, że testy psychometryczne nie biorą pod uwagę bogactwa ludzkiego doświadczenia ani sposobu, w jakim wiedzy przybywa wraz z nim.

„W każdym wieku, jeśli okoliczności na to pozwalają, i jeśli nie mamy patologii neurologicznych, uczenie się poprzez doświadczenie jest podstawową aktywnością naszego mózgu na co dzień! Nawet jeśli mechanizmy uczenia się stają się mniej wydajne wraz z wiekiem, jeśli chodzi o szybkość pozyskiwania nowych umiejętności, neuroplastyczność to proces trwający przez całe życie. Należy tylko mieć aktywny i otwarty na nowe doświadczenia umysł. W przeciwieństwie do tego, co przez całe lata sądziła nauka, nie jesteśmy zamknięci w czymś na kształt determinizmu biologicznego, który pozwalałby nam uczyć się tylko do osiągnięcia przez nas jakiegoś konkretnego wieku” – przypomina autorka.

Tekst dostępny na łamach Wszystko co Najważniejsze: https://wszystkoconajwazniejsze.pl/alice-latimier-mozg-moze-sie-uczyc-w-kazdym-wieku-na-nauke-nigdy-nie-jest-za-pozno/

PAP/MB